Een kerncentrale in je kelder: 40 jaar lang energiezekerheid

Het Japanse Toshiba brengt een micro-kernreactor op de markt om je huis en je elektrische auto van energie te voorzien.

Meer en meer mensen kiezen er voor om zelf hun elektriciteit op te wekken met zonnepanelen of een windturbine. Maar decentrale energieproductie is niet langer per definitie synoniem met duurzaamheid. Volgend jaar komt in Japan een kerncentrale op de markt die slechts 6 op 2 meter groot is. Ze heeft een vermogen van 200 kilowatt - vergelijkbaar met de motor van een zware auto. De “Rapid-L”, oorspronkelijk ontwikkeld voor gebruik op de maan, is vanaf 2009 ook in Europa en de VS te koop.

De reactor werkt geheel automatisch en produceert tot 40 jaar lang elektriciteit zonder dat er brandstof moet worden bijgetankt. De centrale wordt gebouwd in de fabriek en gevuld met kernbrandstof ter plaatse gebracht. Als de kernreactor is uitgedoofd, komt Toshiba hem weer halen. De kerncentrale zou elektriciteit leveren voor de slechts de helft van de huidige elektriciteitsprijs. Goedkoop zal het ding echter niet zijn, omdat er meteen voor vele decennia verbruik betaald moet worden.

Toshiba is bij ons vooral bekend als producent van computers en televisies, maar het bedrijf is in Japan ook de grootste fabrikant van kerncentrales. De micro-reactor is gebouwd in samenwerking met het Japanse Central Research Institute of Electric Power Industry (CRIEPI) en werd mee gefinancierd door het eveneens Japanse Atomic Energy Research Institute (JAERI).

Appartementsgebouw

Volgens het internettijdschrift Next Energy News mikt Toshiba in de eerste plaats op woongemeenschappen in afgelegen gebieden waar geen elektriciteitsinfrastructuur voorhanden is, zoals in poolgebieden en op eilanden. Maar de technologie kan ook dienen voor de energievoorziening in bedrijven of appartementsgebouwen. Voor een eengezinswoning is het vermogen wat groot, maar de centrale zou wel onder een aantal buren in dezelfde straat gedeeld kunnen worden. Bovendien zou dit soort krachtige energiecentrales goed van pas komen als we met elektrische auto’s gaan rijden, want die zullen het energieverbruik van een gezin fors de hoogte in jagen.

Chernobyl op kantoor

De voordelen van een microkerncentrale zijn evident. In tegenstelling tot zonnepanelen of windturbines levert een kerncentrale continu elektriciteit, onafhankelijk van de weersomstandigheden. Het nadeel ervan ligt eveneens voor de hand. Omdat kernsplijting radioactief afval oplevert, kan het onmogelijk een milieuvriendelijke technologie genoemd worden. Bovendien zit niemand te wachten op een micro-Chernobyl in de kelder of op kantoor. Volgens Toshiba is de centrale honderd procent veilig en kan ze onmogelijk oververhit raken (zodat er ook geen koelsysteem voor nodig is).

Nieuwe trend

De miniscule kerncentrale komt niet uit het niets. Hoewel sinds de jaren zeventig steeds grotere kerncentrales werden gebouwd, gaat de evolutie de jongste jaren de andere richting uit. Zowat alle nucleaire onderzoeksinstituten en energiemaatschappijen ter wereld werken aan de ontwikkeling van kleinere kernreactoren (de World Nuclear Association heeft zopas een gedetailleerd overzicht gepubliceerd). Daar worden zeer diverse technologieën voor ingezet. De installaties hebben een vermogen tussen de 10 en de 300 megawatt. Het vermogen van de meeste bestaande kerncentrales schommelt rond de 1.000 megawatt – dat is 5.000 keer krachtiger dan de microkerncentrale van Toshiba.

Drijvende kerncentrales

Er was al veel ervaring met kleinere centrales aanwezig, vooral door het gebruik van de kleinere kernreactoren aan boord van schepen en duikboten. Japan staat het verst met microkerncentrales, er wordt al twintig jaar onderzoek naar gedaan. Rusland heeft een eigen niche ontdekt: drijvende kerninstallaties. De Russen willen tegen 2015 zeven drijvende reactorplatformen in dienst hebben, waarvan de bouw eerder dit jaar begonnen is – ondanks het protest van de Noorse milieubeweging. De drijvende centrales hebben een vermogen van 70 megawatt.

Wegwerp-reactor

De nucleaire industrie stimuleert de ontwikkeling van kleinere kernreactoren om twee redenen. Ten eerste is de weerstand van het publiek tegenover vele kleine reactors wellicht kleiner dan tegen een mastodont van een centrale in de achtertuin. Een ongeluk in een grote kerncentrale kan een enorme impact hebben, terwijl dat in het geval van een kleine centrale nooit zo spectaculair kan zijn. Omdat de kleinere centrales tijdens hun levensduur niet of slechts af en toe met brandstof moeten worden aangevuld (bij de kleinste versies gaat het letterlijk over wegwerpkerncentrales), is het risico ook kleiner dat kernbrandstof in de verkeerde handen valt.

Kernenergie kan veel goedkoper

Ten tweede maken kleine reactors kernenergie eenvoudiger te financieren. Grote kerncentrales vragen een gigantisch investeringskapitaal dat steeds minder geldschieters bereid zijn om op tafel te leggen. Het is veel makkelijker om geld te vinden voor kleinere reactors.

Net als dat het geval is met zonnepanelen en windturbines, kunnen microkerncentrales bovendien ook modulair worden opgebouwd: een eerste microcentrale kan al meteen elektriciteit leveren en op die manier de bouw van een tweede centrale financieren. Uiteindelijk ontstaat dan een energiecapaciteit die even groot is als die van één grote centrale, maar zonder dat in één keer al het geld moet worden gevonden.

Schaalgrootte

Omdat kleinere reactoren ook nog eens in massa geproduceerd kunnen worden in de fabriek, kunnen de productiekosten door schaalgrootte en automatisering nog verder omlaag. Bovendien is er geen of nauwelijks nog personeel nodig om de kleinere reactoren te bedienen, wat de kostprijs nog verder drukt. Kleinere centrales openen ook markten die voorheen gesloten waren, zoals decentrale energieopwekking (de Rapid-L van Toshiba) of het ontzouten van zeewater (de drijvende kerncentrales van de Russen). De kernindustrie is nog lang niet dood, integendeel.

© Kris De Decker

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Update 1 : Volgens een recent bericht op Wikipedia is het verhaal over de microkerncentrale een hoax - een verzinsel. Volgens de (anonieme) auteur van het bericht ontkent Toshiba dat er zo'n centrale bestaat of gepland is. Het klopt dat Toshiba zelf geen informatie heeft gegeven over een marktintroductie - de website Next Energy News zegt niet waar ze die informatie vandaan haalt. Toch bestaat de microkerncentrale: ze staat vermeld in het hierboven aangehaalde document van de World Nuclear Association, en ze is ook afgebeeld op de tekening hierboven (afkomstig van Toshiba - in tegenstelling tot de meeste andere websites die het nieuws brachten, heeft Lowtech Magazine wel degelijk de juiste afbeelding gepubliceerd). Wikipedia zegt ook niet waar de zogenaamde ontkenning van Toshiba vandaan komt, wat ons met andere woorden geen stap verder brengt. Wordt vervolgd.

Update 2 : De wikipedia pagina over de microreactor werd op 6 februari 2008 verwijderd - zie 'deletion log' op de pagina.

Update 3 : Er is nu ook een Amerikaanse firma die sleutelt aan een mini kernreactor (interview hier).

Update 4 : Die Amerikaanse firma heeft een nieuwe markt aangeboord: nucleaire vrachtschepen.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lees meer op Lowtech Magazine :

 

• De Bloom Box: groene energie uit een doosje?
• Kernenergie statistisch gezien 4,5 keer minder veilig dan vorige week: na de kernongelukken in Japan kan de nucleaire industrie stapels documenten over de veiligheid van atoomkracht herschrijven.
• Kerncentrales zonder brandstof : is er genoeg uranium voor een revival van kernenergie?
• Drijf je laptop aan met spierkracht : de mens als energiecentrale
• Verwarm je huis met aarde en autobanden : als het mag
• Honderd procent groene stroom : een wereldwijd netwerk van duurzame energie
• Vals licht : een spaarlamp spaart geen energie
• Water vreet elektriciteit : waarom de wereld niet zal vechten om water, maar om energie
• Waarom de elektrische auto geen toekomst heeft : Snelle oplaadtijden voor elektrische auto's worden enthousiast onthaald, maar ze leiden tot enorme pieken in het elektriciteitsverbruik.
• Nucleaire vrachtschepen : varen op atoomkracht
• 40 kleine windturbines getest : sommige machines verbruiken meer energie dan ze opleveren

Alle artikels over :

• energie
• wonen
• transport
• computers en gadgets
• doe-het-zelf
• retrotech

Startpagina Lowtech Magazine

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Comments

[Geplaatst door: palmans]

(1)

Ik begrijp niet waarom men kleine kernreactors wil ontwerpen voor particulier gebruik.(door de schadelijke stoffen die over blijven)Momenteel worden toch de kerncentrales afgebouwd.Is het niet beter dat men windmolens plaatst op het hoogste bergniveau's met oveenkomst van de inwoners en een soort tax die verwerkt word in de belastingen;zodat iedereen ervan kan genieten en aan het milieu kan meewerken.

[Geplaatst door: bart]

(2)

De japaners hebben duidelijk niks geleerd uit Hiroshima en Nagasaki

[Geplaatst door: Patrick]

(3)

Wat de hoax betreft, het is een hoax dat Toshiba een "persoonlijke" kernreactor zou voorstellen. De afbeeldingen van de TS4 die toch wel een 10 Megawatt reactor is, en aanvankelijk ontworpen was om een afgelegen STADJE in Alaska van stroom te voorzien is misbruikt in een hoax om een "kernreactor in je kelder" voor te stellen. Het gemiddeld "gezinsgebruik" is ongeveer 1 KW, dus een 10 MW reactor voorziet 10 000 gezinnen van stroom. Veel kleiner heeft een kernreactor niet veel zin (hoewel het technisch mogelijk is), want de toch wel draconische veiligheidsmaatregelen waaraan een uitbater moet voldoen zouden zoiets onrendabel maken (en liggen zeker niet in het bereik van de gemiddelde huisvader of moeder).

Kleinere reactoren kunnen inderdaad specifieke taken op zich nemen, maar de individuele reactor in je kelder is larie.

[Geplaatst door: kris de decker]

(4)

Je vergist je, Patrick. Het gaat hier niet om de TS4, maar om de RAPID-L, die wel degelijk een vermogen heeft van 200 kilowatt. Hier opnieuw de link:

http://criepi.denken.or.jp/en/e_publication/a2002/02seika30.pdf

[Geplaatst door: Patrick]

(5)

Ah, ja, juist, die had ik nog niet gezien.

Nu, let wel, in dat *conceptueel design* (dat wil zeggen, wat schetsen op papier, we zijn mijlen ver van een werkend product) zeggen ze:

"While the RAPID-L, the operator-free fast reactor for lunar base, is one of the variants of RAPID."

[Geplaatst door: Charlotte]

(6)

Ik moet een spreekbeurt over kerncentrales doen en heb hier veel informatie van kunnen halen.

[Geplaatst door: Frank van Schaik]

(7)

Beste Kris,

Ik kan uit je interessante stuk over de micro-kerncentrales eigenlijk niet helemaal opmaken wat je er zelf van vindt. Kan je mij dat eens verduidelijken?
Het lijkt mij persoonlijk een heilloze weg, niet in de laatste plaats doordat (zoals je zelf ook suggereert) het lokaal/persoonlijk energieverbruik eerder zal toenemen. Daarnaast voorzie ik wel wat problemen met veiligheid, onderhoud (wat als Toshiba failliet gaat in 2015?), kosten en het feit dat uranium ook eindig is.

Een ander puntje: ik las je interessante artikel in MilieudefensieMagazine, en ondersteun het idee van besparing volop. Alleen zit je er met het ECN-onderzoek over alle Europese koelvak-deuren en de vergelijking met gloeilampen een factor 1000 naast. Volgens mij zijn het geen 19 miljard, maar 19 miljoen lampen. Nog veel, maar toch misschien haalbaarder dan al die koelvakdeuren. Beste uiteraard: allebei regelen!

Hartelijke groeten

[Geplaatst door: kris de decker]

(8)

Beste Frank: ik zie absoluut niets in kerncentrales, hoe groot of klein ze ook zijn. De fundamentele reden daarvoor is het kernafval: er is geen oplossing voor en over tienduizend jaar weet niemand meer waar het ligt.

Maar aangezien een groot deel van de mensen daar niet echt een probleem in ziet, concentreer ik me liever op andere problemen met kernenergie, die objectief kunnen worden aangetoond.

En die zijn er genoeg: het nakend tekort aan uranium (zie het artikel "kerncentrales zonder brandstof" op deze site), de afhankelijkheid van uranium-leveranciers (de Russen bijvoorbeeld), de enorme hoeveelheid energie die het kost om kerncentrales te bouwen (waardoor alle fossiele brandstoffen er zouden zijn doorgejaagd alvorens we ook maar een fractie van de gewenste centrales hebben gebouwd), de energie die het kost om uranium te ontginnen, de serieuze milieuschade en gezondheidsgevolgen ten gevolge van die ontginning, het waterbeslag van de centrales, enzovoort.

Kernenergie is absoluut geen oplossing en elke groene die zich er achter schaart, weet niet waarover hij/zij spreekt. Voila, duidelijk standpunt neem ik aan :-)

[Geplaatst door: Kees]

(9)

De voyager heeft volgens de eas ook een kerncentrale aan boord. Is dat ook een hoax ??

[Geplaatst door: Lodewijk]

(10)

@Kees
De Voyager ruimtetuigen hebben een RTG (Radioisotope Thermoelectric Generator) aan boord. Door een warmteverschil (warmte door het radioactief verval) kan men dat omzetten naar elektriciteit.

Dus een RTG levert elektriciteit via warmte die vrijkomt door ioniserende straling van een radioactief materiaal.

Een kerncentrale levert elektriciteit via warmte die vrijkomt door kernsplijting van Uranium.

[Geplaatst door: Mehmet]

(11)

Beste

Wij moeten een debat voorbereiden.
Wij zijn voor kernenergie.
Het zou heel lief van jullie zijn om ons te helpen.

Groetjes
Anoniem

[Geplaatst door: kris de decker]

(12)

@ Mehmet

Dan ben je aan het verkeerde adres. Kernenergie is een nepoplossing.