Thuis blijven vandaag, zegt de weerman, want het gaat sneeuwen. Alsof er geen voertuigen bestaan die prima met sneeuw en ijs overweg kunnen.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Auto's, bussen, trams, treinen, vliegtuigen: de voorspelling is dat het vandaag allemaal vast komt te zitten, ondanks de tonnen zout die in het rond zullen worden gestrooid. Fietsers en voetgangers lopen dan weer het risico hun botten te breken, want weinig fietspaden en voetpaden zullen sneeuw- en ijsvrij worden gemaakt -- de auto is en blijft prioritair.
Maar in feite is de strijd om de wegen "berijdbaar" te houden volslagen absurd. Er zijn voertuigen die prima met sneeuw en ijs overweg kunnen. En daarmee doelen we niet op de gemotoriseerde sneeuwscooter, maar op de door spierkracht voortgedreven stepslee of "kicksled" -- de winterversie van de eerder besproken kickbike.
De stepslee verhoudt zich tot de gemotoriseerde sneeuwscooter zoals de fiets zich verhoudt tot de auto. In Noorwegen, Zweden en Finland wordt ze al meer dan 100 jaar als praktisch vervoersmiddel ingezet: om naar het werk te "rijden", om te gaan winkelen, of om de kinderen naar school te brengen. Er worden zelfs speciale kinderzitjes voor verkocht.
Snelheid
Wie een stepslee in de garage heeft staan, vreest geen sneeuw, maar hoopt erop. Het voorstuwen van een kickbike (met wielen dus) vraagt meer inspanning dan het voorstuwen van een fiets, omdat je met pedalen meer kracht kan ontwikkelen dan door jezelf af te duwen, terwijl de rolweerstand dezelfde is. Maar het voorststuwen van een stepslee kost veel minder inspanning, aangezien de wrijving tussen sneeuw en ski's veel kleiner is dan de wrijving tussen luchtbanden en asfalt.
Met een stepslee haal je op een vlakke sneeuwvlaag vlot 15 tot 20 kilometer per uur, ongeveer de snelheid van een fiets dus. Hogere snelheden zijn moeilijk te bereiken, aangezien een stepslee in tegenstelling tot een fiets niet over versnellingen beschikt. Atleten kunnen tijdens een sprint maximaal 40 km/u halen. Sturen gebeurt door een een combinatie van een ruk aan het stuur, een draai met het lichaam, en wat voetenwerk. Dat vraagt wat oefening, maar eens je het door hebt, stuurt een stepslee even precies als een fiets.
Een winterschoen met een goede grip is uiteraard aan te raden. Spijkerzolen zijn ideaal, maar zeker geen vereiste, tenzij op ijs. Remmen doe je door je hielen in de sneeuw te duwen. Dat werkt redelijk goed omdat de snelheid niet te hoog is. Een stepslee kan uiteraard worden uitgerust met een bel en verlichting.
Traditionele en moderne versie
De stepslee dook op in 1870 in Scandinavië en was oorspronkelijk volledig uit hout gemaakt. Rond 1900 werd ze uitgerust met metalen ski's. De originele stepslee is uitgerust voor twee personen: één persoon zorgt voor de aandrijving, terwijl de tweede persoon vooraan op een stoel kan plaatsnemen. De stoel kan ook dienen als bagagedrager (met een laadcapaciteit tot 100 of 150 kg) en de slee kan ook door een hond worden voortgetrokken. Het traditionele model, ongeveer 2 meter lang en 40 centimeter breed, is nog steeds op de markt. Ze wordt verkocht in verschillende maten.
Tijdens de jaren 1990 ontstond een modernere versie, geheel gemaakt uit staal of aluminium. Deze stepslee is compacter, bedoeld voor één persoon, en meer gericht op snelheid. Er kan geen bagage mee, al kan er wel een boodschappenmand aan worden vastgemaakt. Deze stepsleeën zijn ongeveer 1,5 meter lang en het gewicht bedraagt ongeveer 6 kilogram. Ze komen in één maat, maar de stuurstang kan in de hoogte worden versteld.
Een stepslee kost tussen de 150 en 250 euro, nauwelijks meer dan een paar spijkerbanden voor je fiets. Nu wetenschappers hebben uitgepluisd dat een warmer klimaat tot strengere winters zal leiden, is het niet zo'n gekke investering. Omdat ze kan worden opgeplooid of uit elkaar geschroefd, neemt een stepslee tijdens de rest van het jaar ook niet zoveel opbergruimte in.
Strooidiensten
Een stepslee werkt het best op een goed aangedrukte sneeuwlaag, en een paar centimeter volstaat. Diepsneeuw is niet geschikt, aangezien je voet er in wegzakt. Zout op het fietspad is uiteraard het laatste wat een stepslee kan gebruiken. Weg met de strooidiensten dus. Wat we nodig hebben voor het prepareren van de ideale weg voor de stepslee, zijn snowcats.
Kris De Decker
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie:
- Producenten van de stepslee zijn Esla, Kickbike, Norax en LjusdalsSparken.
- Een handleiding voor het zelf maken van spijkerzolen.
- Meer informatie over de stepslee: 1 / 2 / 3 (NL).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Verwante artikels:
- Fietsen zonder trappers: kickbikes
- Snelwegen voor fietsers: in één ruk van A naar B.
- Europa zoekt vrachtfietsers (m/v): veel werk voor goede fietsbenen
- De Cargo step.
- Zeilen op de autosnelweg - pedaalkracht en windkracht verzoend
- Isolatie: eerst het lichaam, dan het huis
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
|
(1)
Ik dacht dat er in België niet zoveel gestrooid werd. Hier in Nederland is het echt belachelijk, zeker nu bijna iedere autorijder begin november winterbanden monteert...
Geplaatst door: Ron | 07 december 2012 om 08:37
(2)
Op zich een leuk ding, maar met één groot nadeel. Men kan er niets mee op de plaatsen waar er geen sneeuw of ijs ligt. En ik zie het in België en het grootste deel van Nederland niet snel gebeuren (zelf met strengere winters) dat er langdurig grote delen van de openbare weg volledig 'voorzien' zijn van sneeuw of ijs.
Geplaatst door: Renaat | 07 december 2012 om 19:00
(3)
@ Renaat: in dat geval kunnen we nog altijd sneeuwkanonnen inzetten.
Ik maak een grap, maar eigenlijk zou het gebruik van sneeuwkanonnen voor stepsleeën niet minder absurd zijn dan het rondstrooien van zout voor auto's en fietsers...
Overigens kan je met een stepslee makkelijk een stukje wandelen terwijl je hem draagt (6 kg), dus hier en daar een onderbreking van de sneeuwlaag is niet zo'n probleem.
Geplaatst door: Kris De Decker | 07 december 2012 om 19:10
(4)
ok, dus twee bezwaren lees ik: 1. niet altijd overal sneeuw en 2. geen versnelling.
Voor beide is er wel een oplossing: 1. klapwieltje voor en klapwieltje achter maakt van elke stepslee een step en 2. een eenvoudige stapversnelling, te monteren op elke stepslee en step, lost probleem 2 op.
Nu nog een prototype :)
Geplaatst door: Friedhelm | 08 december 2012 om 16:59
(5)
Aangezien het artikel in het holst van de nacht werd geschreven, stonden er nogal wat spelfouten in. Excuses daarvoor, ik hoop dat ze er nu allemaal uit zijn. Ook de titel was niet echt een voltreffer, die heb ik dus nu veranderd (met dank aan "De Andere Kris Peeters" en "hetkanwel.net" voor de inspiratie).
Nog een paar weetjes over de stepslee:
* al in de zeventiende eeuw dook er een embryonale versie van op in Nederland
* in sommige Scandinavische gemeenten wordt de sneeuw op een deel van de weg niet geruimd, speciaal voor de berijders van de stepslee
* je kan makkelijk zelf een doeltreffende rem maken voor een stepslee, zie deze link: http://www.flickr.com/photos/bjorngabrielsen/sets/72157603594495329/
En dat allemaal via deze link: http://theaccidentalhermit.blogspot.com.es/2010/02/short-history-of-kick-sled.html
Nu maar hopen dat het snel weer gaat sneeuwen....
@ Friedhelm: een stapversnelling? Hoe werkt dat? Wieltjes onder een stepslee zetten, wordt overigens al gedaan (ik zag het op de site van een van de fabrikanten), maar het is eerder bedoeld om het voertuig ook 's zomers te gebruiken. Dus zo gek zijn je ideetjes niet.
Geplaatst door: Kris De Decker | 08 december 2012 om 20:20
(6)
@ Kris: Een stapversnelling op basis van een hefboompje lijkt mij het simpelst: hefboompje met een kogelscharnier aan de step en aan een afzetplaatje en bovenop een verschuifbaar pedaal. Ben nog bezig het geschikt te maken voor wandelaars :)
Geplaatst door: Friedhelm | 08 december 2012 om 23:13
(7)
Hi Kris. Leuk artikel weer. Je hebt er mijn zoon en mij mee geïnspireerd voor een 'vader en zoon knutselproject'. Vandaag hebben we met een stel wegwerpskies en een stepje, beide gered van het recyclagepark, een stepslee gemaakt. Nu nog wachten op de eerste sneeuw om te ontdekken of onze creatie het ook doet. https://plus.google.com/106830618069214642380/posts
Geplaatst door: johan de mulder | 13 december 2012 om 21:18
(8)
Zou een ski onder het voorwiel van je fiets niet een idee zijn? Een 'skiets' ahw: http://www.mobypicture.com/user/nooble/view/5759876
Geplaatst door: Mark | 09 januari 2013 om 11:06
(9)
@ Renaat: hier in de Ardennen kan het volgens mij wel. Sta er nog versteld van hoeveel het hier sneeuwt en hoe lang die sneeuw dan ook blijft liggen.
@ Friedhelm: maar jouw oplossing is natuurlijk TOP! Waarop wacht je voor je prototype?
@ Johan de Mulder: So jealous... Hier zal het een moeder-zoons+dochter-projectje moeten worden. Mama grote knutselaar (amateur) dan papa. En 't toeval wil dat we hier ook oude langlaufski's (waar geen schoenen meer te koop voor zijn) en een serieus versleten step hebben liggen. Het enthousiasme voor het concept is groot! Nu de diverse onderdelen nog duurzaam aan elkaar monteren... Tips altijd welkom!!!!!!!!!
Geplaatst door: veerle | 18 februari 2013 om 09:49
(10)
@ Veerle. Om die stepsleemaken hebben we een lastpost (met bagetten), een boormachine en boor 3mm, een ijzerzaag en een een schroevedraaier gebruikt. Het stepje hebben we vlak achter het stuur en vlak voor het achterwiel afgezaagd. Dan het stuur met neerklapmechanisme dwars op de onderkant van de bodemplaat gelast. Dan in de bodemplaat aan beide uiteinden 2 gaten van 3 mm geboord en daardoor de bodemplaat vastgeschroefd op de alpineskies met dezelfde schroeven waarmee voordien de bindingen vastzaten. Dan de skies ingekort naar circa 1m60.
Geplaatst door: Johan De Mulder | 24 februari 2013 om 20:09