Stralingsverwarming: gezonde warmte met minder energie

In tegenstelling tot luchtverwarming kan stralingsverwarming (zoals de tegelkachel hierboven) lokaal verwarmen. Die Bauern und die Zeitung, een schilderij door Albert Anker, 1867.

Het is de afgelopen maanden relatief rustig geweest op Lowtech Magazine, en dat heeft alles te maken met een boek over stralingsverwarming, dat op 5 februari wordt gepubliceerd bij uitgeverij Eburon. De Nederlandse stichting De Twaalf Ambachten vroeg me vorig jaar om hun Stralingswarmtegids uit 1980 te actualiseren. Het is uiteindelijk een geheel nieuw boek geworden, waarin veel tijd en onderzoek is gekropen.

Het verwarmen van gebouwen in Nederland kost maar liefst 20 tot 25% van het totale primaire energieverbruik. Daarmee is warmtevoorziening in gebouwen een minstens even grote slokop van fossiele brandstoffen als het transport. We zijn het normaal gaan vinden dat we alle lucht in een gebouw opwarmen om ons comfortabel te houden. Maar dat is net zo efficient als het gebruik van 1.500 kg staal om een persoon van A naar B te transporteren.

In het boek wordt een alternatief gepresenteerd, geïnspireerd door een historische manier van verwarmen maar aangevuld met moderne technologie. Een algemeen gebruik van stralingsverwarming zou niet alleen het energieverbruik terugdringen, maar ook het binnenklimaat en het thermisch comfort verbeteren.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Stralingsverwarming -- gezonde warmte met minder energie, Kris De Decker, Uitgeverij Eburon, 176 pp. (ISBN: 9789059729537) is te bestellen bij:

• Uitgeverij Eburon
• Standaard Boekhandel
• Bol.com
• Amazon.de
• De Twaalf Ambachten

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Stralingswarmte is een controversieel en slecht begrepen onderwerp. Er worden tegenstrijdige meningen verkondigd en er wordt soms met religieus fanatisme over gediscussiëerd. De wetenschap achter stralingswarmte is bijzonder complex en de regulering en normering lopen achterop. Er zijn commerciële belangen mee gemoeid.

Toen Sietz Leeflang van De Twaalf Ambachten mij vroeg om een heruitgave van de stralingswarmtegids te schrijven, moest ik dus even nadenken. Na enig beraad heb ik de opdracht aanvaard, omdat Sietz mij de garantie bood dat ik mij geheel op wetenschappelijke literatuur mocht beroepen, in een poging om een zo objectief mogelijk verhaal te schrijven over stralingswarmte.

Er is verrassend veel wetenschappelijk onderzoek verschenen in de afgelopen vijf tot tien jaar, niet zelden door internationaal gerenommeerde Nederlandse wetenschappers, en de resultaten daarvan komen uitgebreid aan bod. Het nieuwe boek, dat meer dan twee keer zo dik is als de oorspronkelijke Stralingswarmtegids, is dan ook een geheel nieuwe uitgave geworden. Ideeën en concepten die in 1980 nog op hypotheses en kleinschalige experimenten steunden, kunnen vandaag met wetenschappelijk bewijs hard worden gemaakt, of weerlegd.

Energieverkwistend

Meer dan 85% van de woningen in Nederland beschikt intussen over centrale luchtverwarming. Luchtverwarming verkwist bijzonder veel energie, omdat het volledige volume aan lucht in een ruimte moet worden opgewarmd, ongeacht hoeveel personen er zich in de ruimte bevinden. Daarbij heeft warme lucht de vervelende eigenschap om naar het plafond te stijgen, waar ze van geen enkel nut is. Kortom, slechts een miniem deel van het energieverbruik van de centrale verwarming wordt nuttig gebruikt voor het verwarmen van mensen.

Opmerkelijk is ook dat luchtverwarming ondanks het hoge energieverbruik niet het gewenste resultaat oplevert, zeker niet als meerdere mensen dezelfde ruimte delen: uit onderzoeken in kantoren en openbare gebouwen blijkt dat ongeveer 1 op 2 personen ontevreden is met het thermisch milieu. Ze hebben het te warm of te koud, ze klagen over slechte ventilatie, of ze worden ziek.

 Auf dem Ofen, een schilderij van Albert Anker, 1895

We hebben een efficiëntere, comfortabelere en gezondere oplossing nodig, en die bestaat: stralingsverwarming. Een stralingswarmtebron brengt energie rechtstreeks over naar de mens, zonder dat daarvoor eerst alle lucht in de ruimte moet worden opgewarmd. Er kunnen microklimaten worden gecreëerd, wat uiteraard veel energie-efficiënter is.

Omdat stralingsverwarming mensen rechtstreeks kan verwarmen, verhoogt bovendien het thermisch comfort in spectaculaire mate. Luchtverwarming creëert een relatief homogeen klimaat, terwijl mensen verschillend zijn: niet iedereen heeft het even snel warm of koud, niet iedereen draagt dezelfde kleren, en niet iedereen voert precies dezelfde activiteiten uit.

In een gedeelde ruimte is de regeling van de centrale verwarming dus altijd gebaseerd op een compromis, waarbij onmogelijk iedereen tevreden kan zijn. Met stralingswarmte kan daarentegen iedereen het thermisch milieu vinden dat bij hem of haar past. Bovendien gaat stralingsverwarming veel beter samen met natuurlijke ventilatie, omdat ventilatie en verwarming geen gebruik maken van hetzelfde medium (lucht).

Opmerkingen bij eerdere artikels

In 2014 publiceerden we twee artikels over stralingsverwarming op Lowtech Magazine: "Efficiënt verwarmen zonder thermische isolatie" en "Een tegelkachel in het stopcontact". Het waren de meest gelezen en meest becommentariëerde artikels van het jaar, en de reacties erop hebben in niet onbelangrijke mate bijgedragen aan de kwaliteit van het nieuwe boek -- het dankwoord aan de lezers van LTM bij het begin van het boek is dus niet misplaatst. Hoewel ik uiteraard hoop dat jullie allemaal het boek gaan kopen, wil ik alvast reageren op twee veelgehoorde commentaren bij die eerdere artikels.

Een aantal mensen stelde zich vragen bij de studie van de Technische Universiteit Kaiserslautern, die concludeerde dat elektrische infraroodverwarming -- de meest recente stralingsverwarmingstechnologie -- beter scoorde dan gasverwarming in een ongeïsoleerd huis uit 1930. Die kritiek is grotendeels terecht, al is er op zich niets mis met de studie. De resultaten ervan zijn wel degelijk geldig, maar alleen voor Duitsland en alleen voor een ongeïsoleerd huis.

Als we de Nederlandse elektriciteitsproductie als uitgangspunt nemen, waar de productie van 1 kWh elektriciteit gemiddeld 2,39 kWh primaire energie kost, dan zou elektrische infraroodverwarming in dezelfde situatie nauwelijks een energiebesparing opleveren in vergelijking met gasverwarming. De efficiëntie van elektrische infraroodverwarming is dus in grote mate afhankelijk van hoe de elektriciteit wordt opgewekt. Omdat luchtverwarming extra nadelig is in een ongeïsoleerd huis, is ook de isolatiegraad van de woning een belangrijke factor.

Elektrische stralingsverwarming kan zowel voor een verhoging als een verlaging van het energieverbruik leiden. Foto: EasyTherm.

Belangrijker is evenwel dat het gebruik van elektrische stralingsverwarming een andere manier van verwarmen vereist, die de onderzoeker niet heeft bestudeerd. Het grote voordeel van elektrische stralingsverwarming is dat ze zeer snel warmte kan leveren. Aangezien ze, net als andere stralingswarmtebronnen, ook nog eens zeer lokaal kan verwarmen, ontstaat de mogelijkheid om alleen maar te verwarmen waar en wanneer dat nodig is.

Dat maakt elektrische stralingsverwarming bijzonder geschikt voor minder frequent gebruikte ruimtes, waar op die manier zeer veel energie kan worden bespaard. Wordt de technologie ingezet voor doorlopende verwarming, dan dient er lokaal te worden verwarmd en hangt de energiebesparing af van (onder meer) de omvang van de ruimte en het aantal gebruikers ervan.

Van zodra elektrische stralingsverwarming wordt ingezet voor het continu verwarmen van grotere delen van een ruimte of gebouw, zoals dat in de Duitse studie gebeurt, verdwijnt het efficiëntievoordeel en kan er beter voor andere technologie worden gekozen.

Thermisch isolatie en stralingswarmte

Er kwam ook veel kritiek op de stelling dat stralingsverwarming het mogelijk maakt om efficiënt te verwarmen in een ongeïsoleerd huis. Nochtans blijft deze stelling overeind. Stralingsverwarming is een bijzonder interessant alternatief voor thermische isolatie voor het nog steeds zeer grote aandeel ongeïsoleerde woningen in Nederland en Vlaanderen. Er kan minstens evenveel energie mee worden bespaard als met na-isolatie, en dat zonder grote investeringen, bouwtechnische risico's, of ingrijpende verbouwingen.

Een voorbeeld van lokale isolatie uit de pre-industriële tijd: een zitmeubel met hoge rug. De voorkant van het lichaam werd rechtstreeks aangestraald door een haardvuur, terwijl de achterkant beschermd was tegen tocht en lage temperaturen van de omgeving.

Maar ook hier geldt, ongeacht de gebruikte stralingswarmtebron: er moet zo lokaal mogelijk worden verwarmd. De grote temperatuursverschillen die op die manier ontstaan ("stralingsassymetrie") kunnen worden opgevangen door lokale isolatie, een technologie die in vroegere tijden zeer belangrijk was maar nu volledig is vergeten.

Door het combineren van lokale stralingswarmte en lokale isolatie kunnen in een ongeïsoleerd huis bijzonder comfortabele microklimaten worden gecreëerd. Als deze principes radicaal worden toegepast, dan kan het energieverbruik voor verwarming in een ongeïsoleerd huis dat van een passiefhuis benaderen. Onze voorouders hadden overigens nog manieren om het thermisch comfort te verhogen, die in een moderne uitvoering alleen maar interessanter worden.

Het in vraag stellen van thermische isolatie joeg heel wat lezers van Lowtech Magazine de gordijnen in. Een kwart van het boek is dan ook volledig aan dit onderwerp gewijd. Ook staat er een volledig hoofdstuk in over reflecterende isolatie, die het comfort en de energie-efficiëntie van stralingsverwarming verder kan verhogen, maar desondanks niet het wondermiddel is dat er soms van wordt gemaakt.

Bestellen

Tot slot: ik heb mijn best gedaan om een zo objectief en foutloos boek te schrijven, maar ik ben uiteraard niet onfeilbaar. Daarom wil ik de lezers van het boek uitnodigen om hieronder hun opmerkingen, aanvullingen en correcties te publiceren. Die kunnen worden verwerkt in een eventuele tweede, herziene editie van het boek. 

Stralingsverwarming -- gezonde warmte met minder energie, Kris De Decker, Uitgeverij Eburon, 176 pp. (ISBN: 9789059729537) is te bestellen bij:

• Uitgeverij Eburon
• Standaard Boekhandel
• Bol.com
• Amazon.de
• De Twaalf Ambachten

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Comments

[Geplaatst door: Theo]

(1)

Meer dan 85% van de woningen in Nederland beschikt intussen over centrale luchtverwarming.

Is dat zo ? Ik ken nogal wat mensen in Nederland en ben er ook al thuis geweest...GEEN enkele had luchtverwarming. Wel veel vloerverwarming met radiatoren...

[Geplaatst door: Renaat]

(2)

Kris,

in België is dat wel degelijk anders. Belgen leven in vergelijking met Nederlanders gemiddeld in veel grotere en veel slechter geïsoleerde woningen en ook veel vaker in (half) vrijstaande woningen.

Hoewel ik geen cijfers heb om het te onderbouwen lijkt het me dus heel erg aannemelijk dat in België het verwarmen veel meer dan 20-25% van het primaire energieverbruik vergen.

[Geplaatst door: Willy Lievens]

(3)

Beste Kris,
Great job! Dat verdient een een (zonne)bloemetje... Zal ik zeker lezen. Ik heb immers de ervaring dat het ook lukt door het halveren van de de isolatiediktes van een passief huis in combinatie met stralingswarmte. Maar zonder een basisisolatie (K25 à K30) heb ik zo mijn twijfels. Nogmaals mijn oprechte waardering voor deze wel is waar 'missing link' in het warmteverhaal.

[Geplaatst door: Willy Lievens]

(4)

Ter info: De prijs bedraagt 19,95 + 12,75(Handling & shipping)= 30,95 Euro

[Geplaatst door: Paul Dieltiens]

(5)

Vroeger moest ik mij verwarmen met een kolenkachel, een duveltje of een open haard. Toen moest ik mij regelmatig omdraaien om mijn gloeiende voorzijde te wisselen met mijn ijskoude rug. Stalingswarmte deelde mijn lichaam wisselend op in warme en koude vakken. Ook heb ik toen veel hete lucht moeten inademen waardoor ik regelmatig sinusitis opliep. Stralingswarmte heeft hierdoor voor mij geen voorrang op energiebesparing

[Geplaatst door: Rens Verpaalen]

(6)

Gefeliciteerd! Je hebt je pluimen allang verdiend in de zo vele eerder geschreven artikelen (waarvan ik alleen nog maar die in 'Lowtech Magazine' ken!). Ga dus zeker je boek aanschaffen en proberen de tips zoveel mogelijk te realiseren. Dankjewel! Rens

[Geplaatst door: Koen]

(7)

Misschien interessant op een ISBN nummer erbij te zetten? Dat vergemakkelijkt het bestelproces bij de lokale boekenboer.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(8)

@ Willy: dat de verzendingskosten 10 keer hoger liggen voor België dan voor Nederland, is inderdaad vreemd. Dank om dat te melden, ik wist het zelf niet. Ik heb de uitgever om uitleg gevraagd.

@ Theo: dat 85% van de huishoudens over luchtverwarming beschikt, komt uit deze bron: https://www.ecn.nl/docs/library/report/2012/b12005.pdf (zie ook reactie #13 en #17)

@ Renaat: dat kan kloppen. In het boek worden alleen cijfers gegeven voor Nederland.

@ Paul: dan moet jij zeker het boek lezen want daarin wordt uitvoerig uitgelegd hoe stralingsassymetrie werkt en hoe je die voorkomt.

@ Koen: goed idee, is gebeurd nu.

[Geplaatst door: Hendrik Ballegeer]

(9)

Kris,

Knap iniatief om dit onderwerp in detail uit te pluizen. Verwarming is - zeker in België - misschien wel de belangrijkste energieslopkop.

Kan je het boek vinden in de 'betere boekhandel' in België?

Vele groeten,
Hendrik

[Geplaatst door: andre troonbeeckx]

(10)

Beste,
heel fijn al deze informatie, maar mag ik een suggestie doen: in plaats van alleen maar een gedrukt boek te publiceren waarom niet ook een digitaalboeb BVB op Kienzle, zelfde prijs maar geen transport vervuiling en kosten.
We lezen zoveel digitaal :)
MVG
Andre

[Geplaatst door: Rob Stolk]

(11)

Waarom levert een organisatie als Lowtechmagazine een boek niet (ook) in digitale versie?

En ook: als ik het boek bij de boekhandel bestel betaal ik gewoon 19,95. Hebben boekhandels dan geen afhandelingskosten en/of bestaansmarge door een lagere inkoopsprijs?

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(12)

@ Rob, Andre, Hendrik,

Voor alle duidelijkheid: het boek is geschreven in opdracht van De Twaalf Ambachten en wordt uitgegeven door Eburon. Ik ben de auteur, maar Lowtech Magazine heeft er in principe niets mee te maken.

Hoe, waar, en in welke vorm het boek wordt verkocht, daar heb ik dus geen zeggenschap over. Ik veronderstel dat het ook in de boekhandel verkrijgbaar zal zijn, maar dat hangt dan ook weer van de boekhandel af.

In ieder geval is er in het auteurscontract de mogelijkheid voorzien om ook een digitale versie uit te brengen, en ik ga ervan uit dat die er ook zal komen. Ik hou julie daarvan op de hoogte via Lowtech Magazine.

[Geplaatst door: Jan Slot]

(13)

Een misverstandje?
In uw term "centrale LUCHTverwarming" zit mogelijk een probleempje(zie reactie 1). Veel mensen, in ieder geval Nederlandse lezers zullen hier denken aan zgn. 'hete'luchtverwarming, een systeem waarbij lucht wordt rondgeblazen door zeer wijde kanalen en in de vertrekken uitstroomt dmv. roosters in vloer, wand of plafond. Radiatoren en waterpijpen ontbreken dus. Zie bv: http://www.brinkclimatesystems.nl/voorthuis/luchtverwarming/watisluchtverwarming.aspx
Je treft het zelden meer aan in woonhuizen. Uw quote '85%'is wel correct, ook radiatoren en warme vloeren verwarmen immers de lucht! En een 'radiator' is toch eigenlijk meer een convector, zie wikipedia.
Hulde voor het nieuwe boek, het krijgt in mijn kast een ere-plaatsje naast de eerste gids uit 1980.

[Geplaatst door: george3540]

(14)

Ik heb een luchtverwarming die zeer efficiënt is doordat de warme lucht wordt afgezogen en steeds herbruikt en van stof ontdaan wordt... de brander werkt op gas. De ventilator die voor de luchtcirculatie zorgt is wel niet heel geruisloos wat een klein nadeel is.

[Geplaatst door: Willy Lievens]

(15)

Ik heb het boek vlotjes besteld in de standaardboekhandel voor de naakte boekprijs van 19,95.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(16)

@ Willy

Hartelijk dank om dat te laten weten. Ik heb die informatie mee in het artikel geplaatst.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(17)

@ Jan

Er is inderdaad een verschil tussen heteluchtblazers en de centrale luchtverwarmingssystemen met radiatoren.

Heteluchtblazers zijn de standaard verwarmingstechnologie in veel andere landen, maar bij ons worden ze zelden in huishoudens gebruikt (wel in kantoren en andere grote gebouwen).

Heteluchtblazers leveren 100% convectie, terwijl dat voor radiatoren ongeveer 70-80% is. Een stralingswarmtebron wordt gedefinieerd als een warmtebron waarbij het aandeel straling in de totale warmteoverdracht tenminste 50% bedraagt, en dus worden beide systemen omschreven als luchtverwarming.

Niettemin wordt het onderscheid duidelijk gemaakt in het boek, omdat het onder meer belangrijk is voor de berekening van de potentiële energiebesparing van stralingsverwarming.

[Geplaatst door: Koen]

(18)

Het boek staat "aangekondigd" bij AmazonDE, Bol, ... Gewoon ff wachten tot 5/2...

[Geplaatst door: Maranke Spoor]

(19)

Besteld, rechtstreeks bij de uitgever! Altijd de moeite waard om te kijken of de schrijver, bewerker, vertaler of uitgever het zelf verkopen, of een lokale boekhandel want dan steun je die met de verkoperspremie vaak ca. 40 procent van de prijs van het boek... en dat zet ik liever in om dit soort initiatieven te steunen dan om dikke reuzen als amazon e.d. te voeren ; )

[Geplaatst door: Koen Vandewalle]

(20)

Ik heb ongeveer acht jaar in een zeer slecht geïsoleerde woning geleefd. Recent is het EPC door een deskundige op 750 vastgesteld.
De laatste jaren heb ik echter, meer dan redelijk comfortabel, geleefd met een energieverbruik (in kWh) dat amper 1/3 is van wat de deskundige berekend heeft.
De verwarming was met een "conventionele centrale installatie uit de jaren 60 van de vorige eeuw", en een gasketel van ook al weer meer dan 25 jaar oud.

Ik ga hier niet alle technieken uiteenzetten, maar de essentie bevestigt het artikel: werk lokaal, produceer je warmte zo efficiënt mogelijk, en transporteer ze vervolgens zo efficiënt mogelijk (in discrete hoeveelheden) naar de plaats waar ze nodig is, en tot slot: probeer zo veel mogelijk straling te maken en te reflecteren. En jazeker: thermostatische kranen en een kamerthermostaat zijn de aartsvijand !

[Geplaatst door: Luc Schelfaut]

(21)

Ik stook nu mijn derde jaar met een speksteenkachel van 1800 kg (80% straling en 20% convectie. Zeer aangename luchtomgeving , ik stook alle typen hout op hoge temperatuur, dus een zeer milieuvriendelijke verbranding. Geen zichtbare rook uit de schouw Normaal eenmaal per dag stoken , nu bij vriestemperatuur wel 2 x stoken. Hij verwarmt een oppervlakte van 5,5 x 12 m -huis matig geïsoleerd. Mijn chauffage staat in stand-by , doch heeft nog niet moeten werken. Wel een beetje werk aan uw houtvoorraad .Voor iemand die graag aan hout werkt is het zeker een aanrader.

[Geplaatst door: Loek van der Heide]

(22)

In Friesland is Fetze Tichgelaar al een enkele decennia bezig met de productie van de 'tegelkachels' Het bedrijf produceert onder 'Tichgelkachels'
deze bijzondere warmtebronnen.
Tichgelaar baseert zijn productie op de zgn 'Finn-ovens'. In Scandinavië en Duitsland met rest Midden Europa worden de 'tegelkachels' al sinds mensenheugenis gebruikt.

[Geplaatst door: jurgen]

(23)

@Koen: dit is een zeer typisch verhaal. Dit soort slecht geïsoleerde woningen heeft een heel hoog EPC.

Het theoretisch verbruik van zo een woning is het EPC uitgedrukt in kWh/m2 vermenigvuldigd met het aantal vierkante meter. Voor een woning van bvb 120m2 bewoonbare oppervlakte in het beschutte gedeelte en een EPC van 750 kWh/m2 wordt het theoretisch verbruik 90000 kWh/jaar. Bijna iedereen zit veel lager in zo een woning. Dit betekent echter nog niet dat de berekening van het EPC compleet verkeerd was. Het EPC wordt berekend in geval van 24/24 en 7/7 comfortabele verwarming van het volledige huis. Aangezien dit echter 9000 liter stookolie zou kosten is bijna niemand bereid dit te doen wegens extreem duur.

Gedeeltelijke verwarming en enkel op bepaalde momenten is daarom een effectieve en noodzakelijke manier om relatief comfortabel te leven tegen een aanvaardbare kost.

In (zeer) goed geïsoleerde huizen is de EPC waarde veelal een veel betere maat voor het werkelijke verbruik. Doordat het verschil in gebruik een veel kleiner financieel verschil maakt, zie je vaak dat deze huizen bijna constant en bijna overal op een aangename temperatuur gehouden worden. In huizen met een 10 keer lager EPC zal daardoor het werkelijk verbruik meestal geen 10 keer lager liggen.

Mvg,
Jurgen

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(24)

Ik heb een reactie ontvangen van uitgeverij Eburon omtrent de hoge verzendprijs van het boek naar België:

"Helaas zitten wij ook vast aan 11 euro verzendkosten naar België. Dat is inderdaad heel veel in verhouding tot de prijs van het boek en de grootte van het pakket."

"Daarnaast leveren wij via het Centraal Boekhuis ook uit aan boekhandels in Vlaanderen. Ook hier rekent het CB fikse verzendtarieven, maar die worden door ons gedragen en een deel door de boekhandel. Ik weet niet in hoeverre kopers van het boek in Vlaanderen hier iets van merken. Dus lijkt het voor Vlaamse lezers het voordeligst dit via bv. Standaard Boekhandel te bestellen. Eventueel kan je dit aan de lezers van jouw blog aanbevelen."

Wat Maranke hierboven schrijft, lijkt dus te kloppen. Voor mijzelf als auteur maakt het geen verschil waar het boek wordt gekocht, maar voor de uitgever scheelt het heel wat.

[Geplaatst door: jurgen]

(25)

Beste Kris,

ik volg u niet in:
"De resultaten ervan zijn wel degelijk geldig, maar alleen voor Duitsland en alleen voor een ongeïsoleerd huis."

Dit is een heel sterke veralgemening die de studie niet toelaat. De resultaten liggen niet in lijn met de verwachtingen. Het verbruik in een ongeïsoleerde woning hangt net als dat in een geïsoleerde woning af van een aantal factoren. Deze zijn ondermeer:
* luchttemperatuur
* vervanging van warme lucht door koude lucht via natuurlijke ventilatie: winddichtheid en weersomstandigheden (ventilatieverliezen)
* verlies door geleiding (isolatieverliezen): constructie en materiaalkeuze
* seizoensrendement verwarmingsinstallatie
* gebruikersgedrag

* Het opzet van de studie was dat het gebruikersgedrag grotendeels gelijk blijft. Dit zou, indien deze doelstelling behaald werd, slechts een beperkte factor mogen zijn.
* De hoeveelheid (natuurlijke) ventilatie wordt relatief weinig beïnvloed door de binnentemperatuur. We kunnen aannemen dat het ventilatiedebiet daarom grosso modo gelijk bleef. De hoeveelheid verloren warmte zal dalen door de lagere luchttemperatuur.
* De isolatieverliezen worden niet bepaald door de luchttemperatuur maar door de (binnen)muurtemperatuur. In een ongeïsoleerd klassiek verwarmd huis ligt de muurtemperatuur tijdens de winter vrij sterk onder de luchttemperatuur. In hetzelfde huis met IR verwarming zal de muurtemperatuur hoger liggen dan de luchttemperatuur: lucht absorbeert IR namelijk vrij slecht. IR zal omgezet worden in warmte in objecten zoals muren, vloeren... De lucht zal verwarmd worden door deze elementen en zal daardoor een lagere temperatuur hebben. Daardoor is het waarschijnlijk dat de muurtemperatuur bij IR verwarming zelfs hoger ligt dan bij klassieke verwarming. Daardoor worden de isolatieverliezen ook hoger.
* Aangezien de isolatieverliezen in een typisch ongeïsoleerd huis het grootste deel van de verliezen vertegenwoordigt zouden bovenstaande twee punten er zelfs kunnen toe leiden dat de totale verliezen stijgen, hoewel dit moeilijk te zeggen is. Wat wel vast staat is dat de klassieke besparing van 7% per graad Celcius lager luchttemperatuur hier niet zal bereikt worden.

Het gemeten voordeel van IR tov klassieke verwarming dient hier te komen van enkele specifieke omstandigheden die eigen zijn aan deze opstelling. Deze werden echter op geen enkel moment onderzocht noch toegelicht. Mogelijkheden kunnen onder meer zijn:
* De muren in het huis zouden met klassieke verwarming nat zijn en ze zouden met IR droog zijn. Dit verhoogt de isolatiewaarde. Daar zijn een aantal problemen mee. Om te beginnen is het niet zeker dat IR de muren beter uitdroogt dan convectieverwarming; daarbij stroomt immers meer droge lucht langs de vochtige muur. Ten tweede hebben gelukkig niet alle ongeïsoleerde huizen vochtige muren. Dit maakt de conclusie doortrekken naar alle ongeïsoleerde huizen ongefundeerd. Ten derde dient een vochtprobleem behandeld te worden. Dit is een veel efficiëntere manier dan uw huis elektrisch te verwarmen. Een Nederlandse leverancier van IR panelen vermeldt zelfs impliciet dat zijn panelen niet geschikt zijn voor plaatsing in huizen met vochtige muren. Hij zegt dat dit probleem eerst dient opgelost te worden.
* Het seizoensrendement van de bestaande cv kan ferm ondermaats zijn. Een combinatie van een overgedimensioneerde ketel met slecht rendement, veel te hoge watertemperatuur, ongeïsoleerde leidingen in de stookruimte, ongeïsoleerde leidingen in ongeïsoleerde vloer... kunnen het seizoensrendement sterk verminderen. Een Nederlandse studie toonde aan dat, in oudere huizen, het seizoensrendement van verwarming via cv gemiddeld 30% lager lag dan bij individuele verwarming (gaskachels). Mogelijks zat deze installatie oorspronkelijk al onder het gemiddelde. De verliezen zijn ook grotendeels onafhankelijk van de vraag. In het huis werd de vraag bijna gehalveerd door slechts half zoveel met de cv te verwarmen. Daardoor krijgen de stilstandsverliezen een veel dominantere plaats waardoor het seizoensrendement nog forser daalt. Daardoor loopt de vergelijking tussen de twee verdiepingen mank. Bij gebrek aan een studie van het seizoensrendement kunnen ook geen zinvollere maatregelen genomen worden zoals een efficiënte ketel plaatsen, de watertemperatuur correct afregelen, waar mogelijk leidingsisolatie plaatsen of eventueel gas(wand)kachels plaatsen in de leefruimtes. Deze beperkte maatregelen kunnen de vergelijking tussen gas en elektriciteit compleet veranderen. Een studie van het seizoensrendement is trouwens een gangbare praktijk die hier niet toegepast werd.
* Beide verdiepingen werden door de auteur van de studie omschreven als "dezelfde warmtebehoefte hebbend". Zijn bron was het feit dat de cv boven en onder op hetzelfde vermogen berekend werd. Dit is compleet onprofessioneel. In de vorige eeuw waren in de praktijk de twee voornaamste criteria bij de berekening van radiatoren de oppervlakte van de ruimte en "zeker groot genoeg". Het volledig opmeten en beschrijven van de ruimte met al zijn onderdelen gebeurde zelden of nooit. De keuze van het vermogen van een ketel bij vervanging werd meestal bepaald als volgt: iets groter dan de vorige ketel. Omdat dit leidt tot te veel verbruik heeft Europa daarom in deze eeuw afdwingbare normen opgelegd aan het berekenen van de verwarming. Ik noem het theoretisch verbruik niet berekenen onprofessioneel omdat zelfs de energiedeskundige om de hoek die behoorlijk nauwkeurig kan berekenen. Ik weet dat het EPC niet het werkelijke verbruik aangeeft, daarvoor is gebruikersgedrag belangrijk. Maar de onderzoeker bepaalt het voordeel van IR tov gas door twee ruimtes met zogenaamd identieke verwarmingsbehoefte te vergelijken zonder dat hij daar enige zelfs bij benadering betrouwbare reden voor heeft (hoewel dit voor een paar honderd euro voor hem kon gedaan worden). Dit kan simpelweg niet.
* Hij houdt geen rekening met de warmteoverdracht van de warmere ruimte die via gas verwarmd is naar de koudere ruimte die via IR verwarmd is.
* ...

Als ik de kwaliteit vergelijk met de studie die Koen Hoebeek voorstelt in de andere oorspronkelijke draad is deze laatste veel profesioneler:
* Een archtitect bepaalt het verwachte energieverbruik van het te bouwen huis.
* Een onafhankelijk energiedeskundige berekent opnieuw het verwachte enrgieverbruik aan de hand van zo veel mogelijk informatie.
* De omstandigheden waarmee de berekening rekening houdt verstonen een sterke overeenkomst met de gebruikersomstandigheden die de bewoner vermeldt. Hij vermeld eventueel nog iets meer comfort te vragen.
* Het verbruik wordt goed gemonitord.
* Na correctie voor het zachte winterseizoen lijkt hij iets meer te verbruiken dan berekend. Dat is zelfs nog niet zeker, daar het in de foutenmarge ligt.

Het lijkt uit uw artikel dat we het er over eens kunnen zijn dat IR hier (goed geïsoleerd huis) geen besparing biedt tov puur elektrisch.

Ik vermoed heel sterk dat, mocht de onderzoeker even minitieus tewerk gegaan zijn als Koen en zijn archtitect en energiedeskundige, IR als hoofdverwarming het voor de meeste ongeïsoleerde woningen moet afleggen tegenover gas. Ik vermoed eveneens dat IR als hoofdverwarming in quasi alle ongeïsoleerde woningen het moet afleggen tov gas als na een studie er beperkte verbeteringen gedaan worden aan de bestaande situatie.

Mvg,
Jurgen

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(26)

@ Jurgen

Ik zou het waarderen dat je eerst het boek leest en dan reageert.

[Geplaatst door: jurgen]

(27)

Beste Kris,

ik begrijp uw wens. Door omstandigheden moet ik helaas mijn gezamenlijk budget voor boeken, video's, muziek, uit eten gaan, reizen... dit jaar tot bijna nul herleiden. Dit staat los van de kwaliteiten van uw boek.

Daarom wens ik ten opzichte van uw forumlezers te benadrukken dat mijn reactie inderdaad enkel gebaseerd is op de inhoud van uw gewaardeerde forum en artikels die daarin gelinkt worden. Hiermee hoop ik enige onduidelijkheid uit de weg te ruimen.

Mvg,
Jurgen

[Geplaatst door: roland]

(28)

@: "verwarmen van gebouwen in Nederland kost maar liefst 20 tot 25% van het totale primaire energieverbruik ... is warmtevoorziening in gebouwen een minstens even grote slokop van fossiele brandstoffen als het transport"
- Transport vergt (veel) meer brandstof als we het internationale transport van het kleine land ook meetellen. Belangrijker is dat verbruik van transportbrandstof flink is gegroeid en het verbruik voor ruimteverwarming sterk daalt. In nieuwbouw woningen is het warm water energieverbruik groter dan voor ruimte verwarming.
Bij warme lucht verversing worden vaak warmtewisselaars benut, bij warm water is benutting van restwarmte uitzonderlijk, het warmte water wordt veelal direct geloosd met bijbehorende energieverlies.
http://www.technischweekblad.nl/rubrieken/energieserie-2/nederland-kan-zijn-energiegebruik-halveren.391132.lynkx

@: "efficiëntie van elektrische infraroodverwarming is afhankelijk van hoe de elektriciteit wordt opgewekt."
- Met de huidige verschuiving naar kolenstook of biomassa met een rendement van minder 40% een belangrijk probleem. Edoch warmtepompen worden steeds beter en benutten stroom aanzienlijk effectiever dan elektrische (infrarood)verwarming.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(29)

@ Roland

Het internationale transport zit daar inderdaad niet inbegrepen. Dat is een goed punt.

De daling van de warmtevraag in woningen is grotendeels het gevolg van nieuwbouwwoningen enerzijds, en van na-isolatie en efficiëntere ketels anderzijds. Voor dat tweede aspect is het "laaghangend fruit" evenwel geplukt en valt weinig vooruitgang meer te verwachten. Zie het boek.

Wat de verdienste van de warmtepomp ook mogen zijn, de technologie is veel te duur om een rol van betekenis te kunnen spelen. De efficiëntie hangt bovendien af van het soort warmtepomp en de toepassingen, ze is zeker niet altijd hoog. Warmtepompen zijn ook voornamelijk geschikt voor goed geïsoleerde woningen.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(30)

Er kwam een fout aan het licht toen het boek al bij de drukker was, dus ik bijt als auteur de spits af met de correcties.

De volgende alinea (pagina 29/30) had geschrapt moeten worden:

"[Daarbij is lucht een bijzonder inefficiënt medium voor warmteoverdracht.] Ten eerste heeft het een hoge thermische weerstand en een lage warmtecapaciteit. Nogmaals: daarom zijn de meeste thermische isolatiematerialen gebaseerd op het vasthouden van lucht. Als we bijvoorbeeld een ruimte tot eenzelfde temperatuur zouden verwarmen met water in plaats van met lucht, door de hele kamer onder water te zetten, dan is daar door de hogere warmtecapaciteit van water ongeveer vier keer minder energie voor nodig. Bovendien zouden we de gewenste temperatuur veel sneller bereiken. Uiteraard is het onder water zetten van een ruimte geen praktisch idee, maar het illustreert hoe onlogisch de keuze van lucht als medium voor warmteoverdracht is."

Lucht is geen efficiënt medium voor warmteoverdracht, maar water is dat nog minder. Water heeft een lagere warmtecapaciteit dan lucht. Er zou dus niet 4 keer minder maar 4 keer meer energie nodig zijn als we een kamer onder water zouden zetten, en de opwarming zou nog trager verlopen.

[Geplaatst door: Bruno Verschaeve]

(31)

Weet er iemand prijzen en leveranciers in België? Het enige dat ik kon vinden was een EasyTherm paneel van +/-1m2 met een vermogen van 500Watt: 6400€!
Maar misschien is dit een luxe uitvoering ofzo?
Alvast bedankt!

[Geplaatst door: Renaat]

(32)

Kris,

je schreef in een reactie over een correctie van het boek: "Lucht is geen efficiënt medium voor warmteoverdracht, maar water is dat nog minder. Water heeft een lagere warmtecapaciteit dan lucht."

Volgens mij vergis je je hierin. de warmtecapaciteit van water is volgens mij echt wel (veel) groter dan deze van lucht. Net daarom is er meer energie nodig om 1 kg water op te warmen dan om 1 kg lucht op te warmen. (Hoewel men voor gassen het meestal per volume en niet per gewicht weergeeft.)

Water heeft echter sowieso een erg hoge warmtecapaciteit. Dit maakt het behoorlijk geschikt voor het 'verplaatsen van warmte', b.v. in radiatoren.

[Geplaatst door: Koen Vandewalle]

(33)

@ Bruno Verschaeve.
Zo'n prijs is het equivalent van 10.000 liter stookolie aan de prijs van nu. Misschien komt het omdat deze panelen mogelijk NIET in China in massaproductie gemaakt worden, maar in een atelier in de EU. Ik weet het niet, het is een gok.
Feit is: mocht één van 250 Watt 250 Euro kosten, er zou er al lang één of meerdere in mijn bureau hangen.

@Kris
Enig idee wat de ingebedde energie is van zo'n infraroodpaneel ? Werkt het met hoogtechnologische materialen (LED-achtig) die uitsluitend infraroodspectrum uitzenden, of zou het weerstandsverwarming zijn ?

[Geplaatst door: Johan]

(34)

Kijk op youtube eens naar
Painting A Giant Radiator Straight On Your Wall
van Robert Murray-Smith. Pot grafietverf wat koper en je hebt muurverwarming.

[Geplaatst door: roland]

(35)

@: "Lucht is geen efficiënt medium voor warmteoverdracht, water nog minder."
- Neen, water geleidt warmte ruim twee keer beter dan lucht.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Thermische_geleidbaarheid
Opwarming van een bak met water vergt veel meer dan vier keer de hoeveelheid warmte dan eenzelfde bak met lucht

Eens met Renaat "de warmtecapaciteit van water (veel) groter dan van lucht."

[Geplaatst door: rik]

(36)

ja, ok, allemaal goed, hee,
een boek schrijven,
en dan uitvoeren en opbotsen tegen zoiets stoms maar wetgevend
als de EPB-regelgeving...
paf, stralingswarmte EN een enorme boete !!!!

groeten,
arQiRIeK

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(37)

@ Renaat & Roland: dat maakt me heel blij, ik dacht dat ik een fout had gemaakt. Maar blijkbaar zat het dan toch goed.

@ Bruno: ik weet niet waar je de prijs hebt gezien, maar de panelen waar ik over schrijf, kosten ongeveer 10 keer minder dan jij aangeeft.

@ Koen: de meeste infraroodpanelen zijn weerstandsverwarming. Er is nog geen levenscyclusanalyse uitgevoerd voor deze producten, dus veel valt er voorlopig niet over te zeggen. Uiteraard moet zo'n onderzoek er komen.

Panelen met LED's zijn een alternatief, en ik heb ze zien opduiken in studies, maar of ze al commercieel verkrijgbaar zijn, weet ik niet. In dat geval is de ingebedde energie ongetwijfeld hoger, en bovendien wordt het paneel na de gebruiksduur gevaarlijk afval, net zoals computerchips, zonnepanelen en LED's.

[Geplaatst door: roland]

(38)

@Kris,
"een ruimte met water in plaats van met lucht tot eenzelfde temperatuur verwarmen ... door de hogere warmtecapaciteit van water ongeveer vier keer minder energie voor nodig ... de gewenste temperatuur veel sneller bereiken."

- Zoals Renaat scheef: Opwarming van water vergt veel MEER energie en duurt langer. De gewenste temperatuur is dan ook later bereikt.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(39)

@ roland

Klopt. Had iets te snel gelezen. Excuses voor de verwarring.

[Geplaatst door: Renaat]

(40)

M.a.w. wat als men een bad neemt in lucht i.p.v. water?

- Bad met warme lucht vullen kost een pak minder energie.

- Je bad met lucht zal (nog los van de warmte die verloren gaat door convectie natuurlijk) veel sneller afkoelen. Je zal dus veel sneller terug warme lucht dienen toe te voegen.

- Je lichaam zal wel makkelijker de lucht op temperatuur kunnen houden dan het water.

- Als het water of de lucht te koud is, zal het koude water (ook weer even de convectie van lucht buiten beschouwing gelaten) veel meer warmte aan je lichaam onttrekken.

- Je werpt veel minder warmte weg bij het laten leeglopen van je bad indien je lucht gebruikt.

- Bij een douche met water is het gebruik van een warmtewisselaar erg interessant door de hoge warmtecapaciteit van water. (Bij een douche op lucht zou dat niet het geval zijn.)
(Zo'n warmtewisselaar voor een douche is trouwens een erg eenvoudige methode die veel te weinig gebruikt wordt om anders verloren energie te herwinnen. Zeker in huishoudens waar veel gedoucht wordt maar ook in o.a. fitnesscentra zou dat standaard uitrusting moeten zijn.)

- Neem je teveel een bad in lucht, dan ga je na een tijd stinken ;-)

[Geplaatst door: Renaat]

(41)

Overigens (en even terug wat ernstig) is de bijzonder hoge warmtecapaciteit (ik dacht zelf hoger dan van enige andere veelvoorkomende vloeistof) één van de bijzondere eigenschappen van water die heel erg bepalend is voor het leven op aarde.

Zonder deze hoge warmtewaarde zouden de temperatuurschommelingen op onze aarde veel groter zijn maar zou het ook veel moeilijker zijn om ons (toch wel behoorlijk waterrijk lichaam) op een stabiele temperatuur te houden.

[Geplaatst door: Paul Beelen]

(42)

Deze week het boek binnengekregen en al helemaal uit. Goede informatie. Ik overweeg al geruime tijd IR-panelen, maar twijfel over welk type/merk aangezien er behoorlijke verschillen in prijs (en soort thermostaat/aansturing) zijn. Dit zal ongetwijfeld ook z'n weerslag hebben op de kwaliteit (en garantie?) van de panelen.
Voor een paneel van 120x60 cm. (750-1000 W) lopen de prijzen uiteen van € 300,- tot € 1.100,-.
De in het boek genoemde leverancier LiTech levert de Prestylpanelen en vallen in de 'middenmoot' met € 600,- Terwijl de iHeat panelen (€ 1.050,-) een zeer uitgebreide controller/thermostaat hebben.

Kan iemand hier in adviseren? tips?

[Geplaatst door: roland]

(43)

@Renaat,
"warmtewisselaar voor een douche is een erg eenvoudige methode die veel te weinig gebruikt wordt om anders verloren energie te herwinnen"
- Rendabele waterwarmtewisselaar zijn pas kort op de markt, niet zo eenvoudig, bij grootverbruikers remt hun lage energietarief het gebruik. Hoe korter de douche hoe minder rendabel. Waarom geeft de overheid met gemeentelijke sporthallen e.d. niet het voorbeeld?
- Warmtewisselaars voor ventilatielucht zijn daarintegen heel gebruikelijk.

[Geplaatst door: Renaat]

(44)

@ Roland,

ik weet niet wat je 'pas kort' noemt, maar een vriend van mij heeft er zo'n jaar of 5 één geïnstalleerd en toen waren ze al jaren op de markt. En gezien de eenvoud van de techniek waren die ook toen rendabel.

De eerste keer dat ik die commercieel op de markt heb gezien moet ondertussen ik schat 15 jaar geleden zijn.

[Geplaatst door: Willy Lievens]

(45)

Beste Kris,
Ik heb je compacte huzarenstukje gelezen. Zoveel warmte-info op slechts 168 Blz... wel, wel, van efficiëntie gesproken! Mijn reacties/vragen en bemerkingen laten nog even op zich wachten maar ik heb bijzonder genoten van de manier waarop je behendig slalomt door het thermisch landschap en de 2 werelden (convectie-straling), die te lang afgeschilderd werden als goed/kwaad-tegenpolen, wist te verzoenen als complementaire polen of zoals je het stelt 'het beste van 2 werelden'.

[Geplaatst door: lieven]

(46)

Dag Kris en anderen, ik verbaas heb me enkele panelen aangeschaft om te gebruiken als bijverwarming of bij gelegenheid in één van de vele onverwarmde ruimtes in mijn huis. Ik woon in een oud huis in Portugal. Hier verkopen ze in de plaatselijke brico (leroy merlin) verwarmingspanelen van 250 of 400 W . Dit is een hele simpele technologie, een soort van cementplaat met een verwarmingsweerstand erin, en wordt aangeboden voor 49€. Ik verbaas me dus over de hoe duur die dingen bij jullie verkocht worden. Ik heb ze nog niet veel gebruikt, en ook nog niet hoog en horizontaal gehangen. Bij gebruik laag tegen de muur vallen ze mij alleszins niet tegen. ze worden dan zo'n 85° warm en geven inderdaad een aangename stralings warmte af, maar 400 W is natuurlijk niet veel in een grote ruimte. Je kan er enkele plaatsen tegen het plafond en perfect bedienen met een gewone kamertermostaat, en bent voor pakweg 250 € per kamer geholpen. Hopelijk komen die dingen ook gauw in België te koop want ik zie niet in wat zo'n plaat beter kan als ie 20x duurder geweest is. Hieronder een link naar het artikel op de site van leroy merlin.

http://www.leroymerlin.pt/Site/Produtos/Climatizacao/Aquecimento-fixo/Placas-radiantes/17002951.aspx

[Geplaatst door: Sietz Leeflang]

(47)

De genoemde prijsverschillen van de diverse soorten panelen zijn inderdaad groot! Een door een kennis bij de Gamma bouwmarkt gekocht paneeltje (circa 400 watt met een losse opzetvoet, waardoor het ook rechtop geplaatst kan worden) gemaakt van een op vuurvast geperst vilt lijkend materiaal kostte circa 70 euro. Maarrr... het mist iedere isolatielaag aan de achterzijde en wordt bij afdekking (waar de gebruikswaanwijzing ook duidelijk tegen waarschuwt) steeds heter en kan dan brandgevaarlijk zijn.
Isolatie aan de niet-stralende kant is dus zeer belangrijk, ook bij montage vlakbij of tegen plafond en is medebepalend voor het energieverbruik!. Op het gebied van deze achterkant-isolatietechniek kunnen we de komende tijd nog grote verbeteringen verwachten. De eerder genoemde Li-Tech panelen hebben een veilige achterkant isolatie en door thermisch/elektrische beveiliging zal zelfs bij volledige afdekking van het paneel de temperatuur niet hoger worden dan de normale waarde van 95 graden. Achterisolatie wordt ook bij hoge temperatuur (350 graden C) industriestralers steeds belangrijker.
Deze panelen gebruiken wij al enige maanden in ons nieuwe demonstratieproject in Oostburg (Zeeuws Vlaanderen) dat we gezamenlijk installeerden met ambachtelijk ondernemer Dirk Knetsch in een oude stenen en niet geïsoleerde fabriekshal. Die heeft een geïsoleerde werkvloer van 50 m2 werkvloer die door 2 industriestralers wordt verwarmd zodra en zolang daar gewerkt wordt en waar je dankzij werktapijttegels met bitumen onderlaag een uur na inschakeling geen koude voeten meer krijgt danzkij absorptie van infrarood door bitumen. De vloertemperatuur loopt binnen anderhalf uur op tot 15 - 16 graden C. Bijkomend voordeel: de lucht binnen dit fabrieksgebouw blijft koel, stofvrij en door natuurlijke ventilatie veilig en schoon. De mensen die er werken hoeven geen verwarmde en door re-circulatie en vaak slechte filtratie ongezonde lucht met oliedeeltjes of chemicaliën in te ademen.

Sietz Leeflang, De Twaalf Ambachten

[Geplaatst door: Gregor]

(48)

Ik heb al leveranciers gezocht. Het bedrijf Imowel in Duitsland heeft goede producten (Elba-Therm en Ecosun). Verzendkosten naar België tussen 0€ (500 € orderwaarde) en € 10,90 (minder dan 250 € orderwaarde) - dus minder dan om uw boek vanuit Nederland te verzenden.

[Geplaatst door: Mylene van Elck]

(49)

bij het bedrijf "jouw Energie" worden naast duurdere merken als ThermIQ en Heat4All ook eigen merk panelen aangeboden. Welliswaar enkel van 550, 750 en 1100 Watt en alleen als wit paneel, maar met 5 jaar garantie en voor 200,- 225,- of 250,- €· Ik weet niet of en hoe duur ze die versturen. (ik ben ze in Lommel gaan halen)

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(50)

Een recensie van het boek: https://www.mergenmetz.nl/recensies/stralingswarmte-effectieve-manier-van-verwarmen/

[Geplaatst door: Dominique De Munck]

(51)

Urgenda heeft ook een aanstekelijke brochure uit met praktijvoorbeelden van http://www.urgenda.nl/themas/bouw/texel/

[Geplaatst door: debioboer]

(52)

Een ecofan op de houtkachel doet [echt] wonderen.
Wij verwarmen 2 ruimte,s op deze manier met een 6 kwh kachel.

[Geplaatst door: James Post / Smartsolar]

(53)

@ Bruno: Ik ben bezig om langegolf infrarood wand/plafond systemen in te designen voor een nieuw ECO-prefabhuis (met een dak van zonnepanelen die samen met profielen de traditionele dakmaterialen vervangen).

Ik ga ze kopen in China en verwacht dat de verkoopprijs voor een 600W versie (ca. 0.75 m2) tussen de 125 en 150 Euro (ex BTW) zal komen te liggen. Dat valt dus best wel mee.

Maar voor wij ze in Nederland hebben duurt nog wel even (eerste container verwacht maart 2016).

Als er meer geinteresseerden zijn kan ik wellicht wel een collectieve bestelling voor die tijd opzetten.

[Geplaatst door: Hans Hinrichs]

(54)

Beste Kris,
Als (Nederlandse)massakachelbouwer in Frankrijk ben ik erg bij met uw boek "Stralingsverwarming".
Eindelijk een uitgebreid boek waarbij het verschil tussen (en de combinatie met) convectie- en stralingswarmte duidelijk wordt uitgelegd.
Het zou fantastisch zijn als dit boek ook voor de Franse markt beschikbaar wordt !

[Geplaatst door: Mark den Hertog]

(55)

@ James Post: Ik heb een aantal aanbieders in Nederland vergeleken en het lijkt erop dat de panelen van Comfort Heating (te Rijswijk) de meest degelijke zijn qua garantie en toegekende keurmerken.
Als ik daarvan mag uitgaan zou ik waarschijnlijk eerder voor deze panelen gaan dan voor IR warmtepanelen van Chinese makelij die wellicht onveilig en brandgevaarlijk kunnen zijn (zoals ik meermaals op internet heb kunnen lezen).

Ik heb zelf een vrijstaand huis van +/- 110 m² en zit er sterk over te denken om mijn woning te gaan verwarmen met IR warmtepanelen in combinatie met zonnepanelen, echter ben ik benieuwd naar de besparing die ik hiermee kan behalen.

Is er iemand die hier ervaring mee heeft en een inzicht beschikbaar heeft in het gebruik met gasverwarming voor installatie van IR panelen en het verbruik na de aanleg van een IR systeem in zijn woning?
Wanneer iemand mij hieraan kan helpen zou ik dit enorm kunnen appreciëren en zal dit wellicht mijn keuze voor dit type verwarmingssysteem kunnen vereenvoudigen.

[Geplaatst door: Gerard]

(56)

Kijk eens bij http://www.sun-solar.nl/index.php/product-categorie/infrarood-verwarming/
Omdat de badkamer wat sneller afkoelde dan de rest van het huis, en wat 'zonnestroom' over heb, heb ik een paneel van 550W aan het plafond van de badkamer gemonteerd. Gekoppeld aan de schakelaar van het licht vergeet je 'm niet als je gewend bent het licht uit te doen. Anders is een tijdschakelaar een betere optie.

[Geplaatst door: Henk Schoneveld]

(57)

Je zou zelfs je eigen design-infraroodpaneel kunnen maken in de geest van Robert Murray-Smith eventueel achter een gekleurd glazen paneel. In de maat/capaciteit welke het beste bij jou past m.b.v. de folies zoals te vinden op http://www.verwarminghandel.nl/epages/62851832.sf/nl_NL/?ObjectID=28605283&ViewAction=ViewFaceted&FacetValue_CategoryID=28605283&CurrencyID=EUR&CurrencyID=EUR&FacetRange_ListPrice=&FacetRange_ListPrice=

[Geplaatst door: Henk Schoneveld]

(58)

Ik heb het boek nog niet gelezen, was uitgeleend in de bibliotheek, dus als mijn vraag in het boek behandeld wordt, dan bij voorbaat mijn excuses.
Ik overweeg IR folie te installeren maar vroeg me af wat de meest 'wijze' configuratie zou zijn.
Beperkte hoeveelheid, bijv 4m2, relatief hoge temp, IR-panelen welke bijv. aan het plafond bevestigd worden, of hetzelfde vermogen installeren met een 10 maal groter oppervlak, gehele vloeroppervlak 40m2, met bijbehorende lage tot zeer lage temperatuur, cq. gewenste kamertemperatuur.
N.a.v. enkele proefjes met folie en een controller/dimmer lijkt het alsof je deze kamertemperatuur bij zeer lage vermogens al zou kunnen realiseren.

[Geplaatst door: De Bruyckere Jo]

(59)

Beste Kris,
Ik las jouw boek over stralingswarmte en zou heel graag in ons huis aan IR-stralingsreflectie doen. Ik vind aluminium echter geen ecologisch, noch "gezond ademend" materiaal en wens mijn huis daar niet mee te bekleden🙂. Ik las ergens in jouw boek dat er ook een keramische verf bestaat? Waar vind ik meer info hierover? Ik heb me suf gezocht op internet, maar vind nergens een lijst met gewone natuurlijke materialen en hun IR-reflectiviteit. Zou stro een goede IR-reflector zijn? Andere? Waar vind ik dergelijke info?
Alvast bedankt voor uw antwoord!

Mvg, Jo De Bruyckere

[Geplaatst door: Louis de Win]

(60)

Re: Jo De Bruyckere
Ik denk dat met die keramische verf "thermoshield" bedoeld wordt.
Deze coating bestaat al zeker 20 jaar en claimt dat het bestaat uit microscopisch kleine, geexpandeerde kleikorreltjes. Die zouden dus een vacuum bevatten, en samen met de kleefstof die de bolletjes bij elkaar houd, ir straling reflecteren / warmte isoleren.
Of en hoe dat dan zou moeten werken weet ik ook niet. In die tijd (begin van deze eeuw in Duitsland, waar ik toen werkt) werd reclame gemaakt door te beweren dat deze techniek gebruikt werd in het hitteschild (thermoshield) van de spaceshuttle en als reflexieverf voor olieopslagtanks.

[Geplaatst door: Anny Polman]

(61)

Dank voor alle artikelen, het boek heb ik nog niet gekocht, kwam pas gisteren op deze site. Ik woon in Duitsland in een oud huis zonder verwarming en isolatie. Tot nu toe een oud kolenkacheltje gebruikt en/of butagaskachel. Zeker een jaar gezocht naar mogelijkheden om te verwarmen. Had het onderzoek van Kosack ook gelezen evenals diverse artikelen over Temperierung (o.a. van Konrad Fischer).En de polemiek die hierover is ontstaan. IR wordt door bijna iedereen afgeraden, alles is Styropor, warmtepomp en schimmelbehandeling - in die volgorde en dan wordt er uiteindelijk (extra) IR verwarming aangeraden om de schimmel tegen te gaan. Toch maar besloten dat gasverwarming oude verwarming was en dat ik voor de aanleg van een gasleiding en de aanschaf van een komplete gasverwarming meer geld kwijt zou zijn dan voor de aanschaf van IR panelen en zeker 5 jaar aan stroomkosten (tegen de huidige prijs dan). Ik heb er voorlopig 2 aangeschaft om het uit te proberen. Het voordeel is dat er een stekker aanzit en we diverse plekken in de kamer uitgeprobeerd hebben. Uiteindelijk hangt het paneel (740w) aan het plafond. De kamer is ongeveer 16 m². De eerste dagen heeft het paneel continue aangestaan, nu de muren zijn opgewarmd gaat hij steeds vaker uit omdat de gewenste temperatuur is bereikt. Zelfs tijdens de nachtvorst van afgelopen nacht. Het andere paneel hangt in de badkamer die, sinds er een jaar geleden gestuukt werd, nog steeds niet droog is. En ook hier worden de muren langzamerhand droog en gaat de temperatuur onhoog. Ben er tot nu toe heel erg tevreden over en ga volgende week voor de andere ruimtes ook panelen kopen waarvan ik er een paar wil koppelen aan melders, zodat de ruimte alleen verwarmd wordt als ik er ben. Moet wel zeggen dat ik naar een showroom ben geweest en me uitvoerig heb laten adviseren over de diverse merken en modellen. Ik heb nog geen gegevens over elektragebruik.

[Geplaatst door: Pete van der Horst]

(62)

Ik heb IR-verwarming van ThermIQ in mn huis aangelegd. Het werkt voortreffelijk. Met een app op m'n smartphone van een afstand bedienbaar. Een zeer aangenaam binnenklimaat, vergelijkbaar met vloerverwarming.
Als je de IR-panelen voedt via het electra-net is dit systeem is natuurlijk niet efficienter/goedkoper dan een traditionele HR-CV-Combiketel (want gas is relatief goedkoop in NL). Dus in zoverre klopt het Duitse onderzoek.
Maarrrr... mijn IR-panelen (totaal 1250kWh) worden gevoed door 5 extra zonnepanelen (a 250kWh). Dus "gratis" verwarming voor mijn huis en 100% duurzame energie van eigen dak. Energie-neutraal verwarmen (definitie energieneutraal = 0-op-de-meter).

[Geplaatst door: Van Eyken Frans]

(63)

Beste,
Mag ik mijn ir paneel van 1400 watt onder een vensterbank plaatsen of niet?
Alvast bedankt

[Geplaatst door: Emil Möller]

(64)

Dag Kris,

Weet jij of er vergelijkend onderzoek is gedaan naar infrarood panelen en kachels zoals http://www.de12ambachten.nl/cgi-bin/de12amb/verwarmingnw/webbbs_config.pl?noframes;read=4602 ?

Dank en groet,

Emil

[Geplaatst door: Ans]

(65)

Dag Kris,

We wonen sinds kort in Portugal in de bergen in een ongeïsoleerd huurhuis en het kan hier behoorlijk koud worden in de winter. Verder is het een beetje dezelfde situatie zoals een andere forumgebruiker beschrijft: heel dikke muren van steen en beton, geen isolatie. Er zijn ook bijna geen ramen. Plafondafwerking is beton, behalve in de keuken, daar enkel dakpannen en geen winddichting.

We wilden eerst investeren in een tegelkachel die we dan konden meeverhuizen na aankoop van een eigen woning, maar dankzij LTM hebben we geleerd dat dit geen idee zou zijn omwille van het gebrek aan isolatie in ons huurhuis. Leuk toch dat je steeds kan terugvallen op LTM bij dergelijke belangrijke keuzes.

We hebben dankzij je artikels nu interesse om te investeren in enkele infraroodpanelen.

Maar waar het mij nog wat aan informatie ontbreekt dat is het verschil in de verschillende types materialen als oppervlakte.

Hoe herken je een degelijk paneel? Easytherm gebruikt een keramische tegel als afwerking. Op hun website staat te lezen dat dit superieur is aan glas en metaal. Is een keramische afwerking volgens jou de meerprijs waard? En zijn er nog fabrikanten die dit aanbieden? En hebben jij of andere gebruikers van dit forum nog andere tips die kunnen bijdragen tot een goede keuze?

Alvast bedankt.

Ans