Lowtech Magazine

Geen Wind? Geen Trein: Hernieuwbare Energie zonder Opslag

In het tijdperk voor de Industriële Revolutie werd hernieuwbare energie alleen maar gebruikt als ze beschikbaar was. Als er geen wind was, dan lagen windmolens en zeilschepen stil.

Dezelfde strategie zou ook vandaag heel nuttig kunnen zijn, zeker als we ze verbeteren met behulp van moderne kennis en technologie. Bijvoorbeeld fabrieken, schepen en vrachttreinen zouden alleen maar gebruikt kunnen worden als het waait of als de zon schijnt.

De energievraag aanpassen aan het wisselende aanbod van zon en wind zou de transitie naar hernieuwbare energie veel duurzamer, sneller en goedkoper maken.

Waterwiel uit 19de eeuw bijna twee keer zo efficiënt als moderne hydraulische centrale

Bijna alle waterkrachtcentrales produceren elektrische energie, of het nu om grote of kleine installaties gaat. Energie omzetten in elektriciteit lijkt een vanzelfsprekende manier om waterkracht te benutten, maar dat is het niet. Bijna tweeduizend jaar lang werd waterkracht ingezet voor het produceren van mechanische energie, waarmee machines rechtstreeks werden aangedreven. Die ouderwetse aanpak, gecombineerd met het gebruik van moderne materialen, haalt een hoger rendement en is goedkoper. Een aantal kleinschalige systemen in Zuid-Amerika en in Nepal bevestigen dat.

Schipmolens: drijvende fabrieken op hernieuwbare energie

Het waterwiel was wereldwijd de belangrijkste energiebron van de middeleeuwen tot op het einde van de negentiende eeuw. Toen de kleinere rivieren verzadigd raakten, richtten middeleeuwse ingenieurs hun aandacht op de grote rivieren, wat uiteindelijk leidde tot de ontwikkeling van de stuwdam die we vandaag nog steeds kennen. Veel minder bekend zijn de tussenliggende stappen naar die technologie: schipmolens, brugmolens en hangende molens. Schipmolens ontstonden al in de zesde eeuw en verspreidden zich over de hele wereld. De meesten bleven in gebruik tot in de negentiende eeuw, een aantal bleef werken tot ver in de twintigste eeuw.

Schipmolens: drijvende fabrieken op hernieuwbare energie (2)

Er zijn maar weinig uitvindingen uit de Oudheid die zo precies gedateerd kunnen worden als de schipmolen. In 536 of 537 belegerden de Goten Rome. In een poging om de Romeinen te verhongeren, saboteerden ze de 14 aquaducten die water aan de stad leverden. Dat vormde geen probleem wat het drinkwater betreft, omdat de Tiber door de ommuurde stad stroomde. Maar de aquaducts vormden de energiebron voor de watermolens die het graan voor de hele stad maalden. De Byzantijnse generaal Belisarius, die toen verantwoordelijk was voor de verdediging van de stad, kwam echter met het lumineuze idee van de schipmolen aanzetten.