Lowtech Magazine

Een varkenslap met een naam: zet anoniem vlees aan tot overconsumptie?

Wie zich comfortabel voelt bij het eten van vlees, moet zich ook comfortabel voelen bij het doden van een dier, vindt kunstenaar en activist John O'Shea. Sinds 2008 werkt hij aan de ontwikkeling van een (denkbeeldig) wetsvoorstel dat ieder van ons zou verplichten om een vergunning te halen als we vlees willen kopen of consumeren. Het "vleesbrevet" kan behaald worden door drie specifieke dieren te slachten, onder begeleiding van een expert.

O'Shea is één van de ongeveer twintig kunstenaars die meewerkt aan mEATing - kill your darlings in Tilburg, een confronterende tentoonstelling over onze gespannen verhouding met vlees en dieren. De derde editie van mEATing heeft het varken als centrale thema. In België en Nederland leven meer varkens dan mensen, maar die dieren zijn totaal onzichtbaar. Vroeger was dat anders: Het varken leefde samen met de mens en vlees was vaak afkomstig van een dier dat thuis werd vetgemest en geslacht. mEATing onderzoekt of de moderne consument de confrontatie met de herkomst van zijn of haar varkenslapje nog aan kan, en wat anoniem vlees met ons doet.

Lowtech Magazine praatte met Tineke Schuurmans, die het evenement bedacht en uitwerkte, en Marjon Krol, medewerker bij de Stuurgroep Landbouw Innovatie Brabant, die het project financieel mee ondersteunt: "mEATing neemt geen standpunt in over wel of niet vlees eten, over kleinschalige of grootschalige varkenshouderij. Wij willen de discussie openbreken. Als het over vlees gaat, praten mensen volslagen langs elkaar heen."

De landbouwmachines van de toekomst?

De kleinschalige, organische landbouw is te verkiezen boven de grootschalige, geïndustrialiseerde roofbouw die in de loop van de twintigste eeuw de norm is geworden in de westerse wereld - en die steeds vaker wordt opgedrongen aan landen waar wel nog traditionele landbouw wordt bedreven.

Het nadeel is dat duurzame landbouw per definitie meer handenarbeid vraagt, die niet altijd even gezond is voor het lichaam. Het onderzoek naar kleine en lichte landbouwvoertuigen die de lichamelijke belasting verminderen, staat in de kinderschoenen. Maar er zijn intussen een aantal interessante prototypes ontwikkeld, die een idee geven van de mogelijkheden en de uitdagingen.

Insectenvlees: een alternatief voor vegetarisme?

De consumptie van vlees krijgt steeds meer kritiek vanuit ecologische hoek. Een mogelijk antwoord daarop is de kweek van insectenvlees, die een stuk milieuvriendelijker belooft te zijn dan de industriële kweek van varkens, koeien of kippen.

Hoewel insecten door miljoenen mensen als een lekkernij worden beschouwd, met name in veel tropische landen, zijn ze bij ons in de keuken taboe. Maar insectenvlees zou ook onherkenbaar kunnen worden gemaakt of in grote getale gekweekt kunnen worden als veevoeder voor kippen, varkens, koeien en vissen. Daarmee zou de milieukost van vlees omlaag kunnen zonder voedseltaboes te doorbreken.

Mechanische appelschiller is wonder van negentiende-eeuwse techniek

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw doken er heel wat op spierkracht werkende machines op die veel efficiënter waren dan de werktuigen die tot dan toe werden ingezet. Eén van de spectaculairste voorbeelden is de mechanische appelschiller.

Een mechanische appelschiller doet twee en soms drie dingen tegelijk. Niet alleen wordt de appel geschild, tegelijk wordt ook het klokhuis eruit gehaald. Sommige modellen snijden de appel ook nog eens in stukjes. Een mechanische appelschiller kan ook worden gebruikt voor het schillen van aardappelen.

Uiteraard kan je een appel of een aardappel ook gewoon met een mesje schillen. Maar het apparaat klaart de klus met zo'n verbazingwekkende snelheid (video) en precisie (video), dat het nut ervan al snel duidelijk wordt: als er veel appels of aardappelen geschild moeten worden, bespaart het toestel heel wat tijd.

De mechanische appelschiller was verkrijgbaar in een verrassend grote diversiteit aan modellen, ingedeeld in vier groepen (op de foto een exemplaar dat op de rand van de tafel wordt geschroefd). Tussen 1850 en 1890 werden er meer dan honderd patenten toegekend. Er is een volledige website over de technologie, die in detail het gebruik, de geschiedenis en de werking van het apparaat uitlegt. Er zijn ook veel foto's en video's te zien. Mechanische appelschillers worden nog altijd verkocht, al zien ze er vandaag niet altijd zo stevig uit.

Maak je eigen lowtech verticale (moes)tuin

Om je eigen groenten en fruit te telen heb je niet noodzakelijk een grote lap grond nodig. Je kan op een terras of zelfs binnenshuis met verrassend weinig plaats een productieve moestuin aanleggen. Het kost nauwelijks geld of onderhoud. Het geheim: plastic flessen en de instructies van Willem van Cotthem.