Lowtech Magazine

De rol van vlees in een duurzame landbouw

De vleesindustrie is pervers en destructief. Maar dat is niet altijd zo geweest. Vlees vervulde een cruciale rol in de voedselvoorziening tot aan de komst van de Industriële Revolutie. Vlees garandeerde voedselzekerheid, vruchtbare grond, maximale efficiëntie en minimale milieu-impact. Als dat vandaag vreemd in de oren klinkt, dan bewijst dat hoezeer de vleesproductie is ontspoord.

Een varkenslap met een naam: zet anoniem vlees aan tot overconsumptie?

Wie zich comfortabel voelt bij het eten van vlees, moet zich ook comfortabel voelen bij het doden van een dier, vindt kunstenaar en activist John O'Shea. Sinds 2008 werkt hij aan de ontwikkeling van een (denkbeeldig) wetsvoorstel dat ieder van ons zou verplichten om een vergunning te halen als we vlees willen kopen of consumeren. Het "vleesbrevet" kan behaald worden door drie specifieke dieren te slachten, onder begeleiding van een expert.

O'Shea is één van de ongeveer twintig kunstenaars die meewerkt aan mEATing - kill your darlings in Tilburg, een confronterende tentoonstelling over onze gespannen verhouding met vlees en dieren. De derde editie van mEATing heeft het varken als centrale thema. In België en Nederland leven meer varkens dan mensen, maar die dieren zijn totaal onzichtbaar. Vroeger was dat anders: Het varken leefde samen met de mens en vlees was vaak afkomstig van een dier dat thuis werd vetgemest en geslacht. mEATing onderzoekt of de moderne consument de confrontatie met de herkomst van zijn of haar varkenslapje nog aan kan, en wat anoniem vlees met ons doet.

Lowtech Magazine praatte met Tineke Schuurmans, die het evenement bedacht en uitwerkte, en Marjon Krol, medewerker bij de Stuurgroep Landbouw Innovatie Brabant, die het project financieel mee ondersteunt: "mEATing neemt geen standpunt in over wel of niet vlees eten, over kleinschalige of grootschalige varkenshouderij. Wij willen de discussie openbreken. Als het over vlees gaat, praten mensen volslagen langs elkaar heen."

Insectenvlees: een alternatief voor vegetarisme?

De consumptie van vlees krijgt steeds meer kritiek vanuit ecologische hoek. Een mogelijk antwoord daarop is de kweek van insectenvlees, die een stuk milieuvriendelijker belooft te zijn dan de industriële kweek van varkens, koeien of kippen.

Hoewel insecten door miljoenen mensen als een lekkernij worden beschouwd, met name in veel tropische landen, zijn ze bij ons in de keuken taboe. Maar insectenvlees zou ook onherkenbaar kunnen worden gemaakt of in grote getale gekweekt kunnen worden als veevoeder voor kippen, varkens, koeien en vissen. Daarmee zou de milieukost van vlees omlaag kunnen zonder voedseltaboes te doorbreken.