Lowtech Magazine

De Chinese zonnekas: een alternatief voor de glastuinbouw?

De glastuinbouw is een grootverbruiker van fossiele brandstoffen in België en (vooral) Nederland. Maar groenten kweken tijdens de winter kan met veel minder energie. In China wordt op zeer grote schaal gebruik gemaakt van een ander soort tuinbouwkas, waarmee het mogelijk is om zelfs bij vriestemperaturen groenten te kweken met alleen maar zonne-energie.

De Chinese zonnekas heeft daar geen gesofistikeerde technologie voor nodig. Ze past eenvoudigweg het principe van de passiefwoning toe op de groentenkweek. Terwijl onze volledig glazen tuinbouwkassen enorm veel warmte verliezen, doet de zonnekas er alles aan om de zonnewarmte vast te houden. Ze heeft slechts één transparante wand, drie dikke muren, en een isolerend deken dat 's nachts over het gebouw wordt uitgerold.

Het ontwerp zou ook bij ons veel energie kunnen besparen, al neemt de duurzame tuinbouwkas twee tot drie keer zoveel plaats in voor een gelijkblijvende voedselproductie.

Stralingsverwarming: gezonde warmte met minder energie

In tegenstelling tot luchtverwarming kan stralingsverwarming (zoals de tegelkachel hierboven) lokaal verwarmen. Die Bauern und die Zeitung, een schilderij door Albert Anker, 1867.

Het is de afgelopen maanden relatief rustig geweest op Lowtech Magazine, en dat heeft alles te maken met een boek over stralingsverwarming, dat op 5 februari wordt gepubliceerd bij uitgeverij Eburon. De Nederlandse stichting De Twaalf Ambachten vroeg me vorig jaar om hun Stralingswarmtegids uit 1980 te actualiseren. Het is uiteindelijk een geheel nieuw boek geworden, waarin veel tijd en onderzoek is gekropen.

Het verwarmen van gebouwen in Nederland kost maar liefst 20 tot 25% van het totale primaire energieverbruik. Daarmee is warmtevoorziening in gebouwen een minstens even grote slokop van fossiele brandstoffen als het transport. We zijn het normaal gaan vinden dat we alle lucht in een gebouw opwarmen om ons comfortabel te houden. Maar dat is net zo efficient als het gebruik van 1.500 kg staal om een persoon van A naar B te transporteren.

In het boek wordt een alternatief gepresenteerd, geïnspireerd door een historische manier van verwarmen maar aangevuld met moderne technologie. Een algemeen gebruik van stralingsverwarming zou niet alleen het energieverbruik terugdringen, maar ook het binnenklimaat en het thermisch comfort verbeteren.

Verwarm je huis (niet) met theelichtjes

Vergeet warmtepompen, tegelkachels of infraroodpanelen: straks verwarmen we allemaal ons huis met vier theelichtjes en een paar bloempotten.

Efficiënt verwarmen zonder thermische isolatie

De thermische isolatie van een gebouw wordt fundamenteel geacht voor een efficiënt verwarmingssysteem. Dat is echter alleen maar zo als een huis met luchtverwarming op temperatuur wordt gebracht. Kiezen we voor stralingswarmte, een alternatieve strategie die een veel langere geschiedenis kent, dan kunnen ook niet-geïsoleerde gebouwen comfortabel en efficiënt worden verwarmd.

Een tegelkachel in het stopcontact

Voor het verwarmen van gebouwen biedt stralingswarmte heel wat voordelen tegenover luchtverwarming. Het is efficiënter, er ontstaat een aangenamer en gezonder binnenklimaat, en er is geen thermische isolatie nodig.

Tot voor kort kon stralingswarmte alleen maar efficiënt worden geproduceerd met een tegelkachel. Sinds een aantal jaren is er een alternatief op de markt dat compacter, gebruiksvriendelijker en daardoor wellicht op grotere schaal inzetbaar is: elektrische, langgolvige infraroodverwarming.