Lowtech Magazine

Schipmolens: drijvende fabrieken op hernieuwbare energie

Het waterwiel was wereldwijd de belangrijkste energiebron van de middeleeuwen tot op het einde van de negentiende eeuw. Toen de kleinere rivieren verzadigd raakten, richtten middeleeuwse ingenieurs hun aandacht op de grote rivieren, wat uiteindelijk leidde tot de ontwikkeling van de stuwdam die we vandaag nog steeds kennen. Veel minder bekend zijn de tussenliggende stappen naar die technologie: schipmolens, brugmolens en hangende molens. Schipmolens ontstonden al in de zesde eeuw en verspreidden zich over de hele wereld. De meesten bleven in gebruik tot in de negentiende eeuw, een aantal bleef werken tot ver in de twintigste eeuw.

Schipmolens: drijvende fabrieken op hernieuwbare energie (2)

Er zijn maar weinig uitvindingen uit de Oudheid die zo precies gedateerd kunnen worden als de schipmolen. In 536 of 537 belegerden de Goten Rome. In een poging om de Romeinen te verhongeren, saboteerden ze de 14 aquaducten die water aan de stad leverden. Dat vormde geen probleem wat het drinkwater betreft, omdat de Tiber door de ommuurde stad stroomde. Maar de aquaducts vormden de energiebron voor de watermolens die het graan voor de hele stad maalden. De Byzantijnse generaal Belisarius, die toen verantwoordelijk was voor de verdediging van de stad, kwam echter met het lumineuze idee van de schipmolen aanzetten.