Lowtech Magazine

Energie uit de kraan: de watermotor

Weinig mensen beseffen dat ze thuis over een extra energiebron beschikken: het water dat uit de kraan stroomt. Vlak voor de komst van het elektriciteitsnetwerk op het einde van de negentiende eeuw werden vele duizenden watermotoren aangesloten op de openbare watervoorziening in Europese en Amerikaanse steden. Met behulp van deze kleine waterturbines kon eender welke machine in een huishouden of een werkplaats worden aangedreven. 

De mechanische overbrenging van energie: Stangenkunst

In de zestiende eeuw ontwikkelden ingenieurs een mechanisch alternatief voor het overbrengen van energie over lange afstanden. Netwerken van heen-en-weer bewegende houten balken transporteerden de energie van een waterwiel in een vallei naar mijnbouwmachines op een berg. Deze zogenaamde "Stangenkunsten" werkten tot op een afstand van vier kilometer.

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werden de houten balken vervangen door stalen kabels en werd de technologie op grote schaal gebruikt voor het oppompen van olie. Ze wordt op een handvol plaatsen nog steeds rendabel ingezet. Een Stangenkunst is zeer efficiënt en kan daarom een rol spelen in een decentrale, duurzame energievoorziening.

Europa zoekt vrachtfietsers (m/v)

Wie over goede fietsbenen beschikt, heeft steeds meer jobs voor het oprapen. Het aantal bedrijven dat vrachtfietsen inzet, groeit snel. Uit een aantal verkennende studies blijkt dat minstens een kwart van het goederenverkeer binnen de stad per vrachtfiets zou kunnen gebeuren. Met speciale verdeelcentra, grotere voertuigen en elektrische trapondersteuning kan dat aandeel verder oplopen.

De vrachtfiets is in de stad minstens even snel als de bestelwagen en veel goedkoper in gebruik. Dat geeft een sterke economische impuls om de bestelwagen aan de kant te laten. Ook voor het verlenen van diensten biedt de vrachtfiets een aantal belangrijke economische voordelen.

Van passiefhuis naar passiefstad

Een passiefhuis is een gebouw dat door een uitgekiend ontwerp verwarmd en gekoeld kan worden zonder het gebruik van fossiele brandstoffen. In plaats daarvan worden de warmte van de zon en de verkoeling van de wind optimaal aangewend.

Architecten hebben wereldwijd het nut aangetoond van passiefhuizen, maar de vraag die tot nu toe nauwelijks werd gesteld, is hoe we die methode kunnen veralgemenen naar een stedelijke omgeving. Nochtans is dat essentiëel als we willen dat het passiefhuis meer wordt dan een curiositeit.

Een dichtbevolkte stad ontwerpen waar elk gebouw wordt verwarmd en gekoeld door middel van natuurlijke energiebronnen is een veel grotere uitdaging dan het ontwerpen van een individueel, vaak vrijstaand passiefhuis. Maar hedendaags onderzoek, dat eeuwenoude kennis combineert met krachtige computertechnieken, laat zien dat passiefsteden met een hoge bevolkingsdichtheid wel degelijk mogelijk zijn.

Illustratie door Diego Marmolejo.

Het geniale ontwerp van de Chinese kruiwagen

De Chinese kruiwagen speelt een belangrijke rol in de transportgeschiedenis van het Oosten. Terwijl de Europese kruiwagen enkel werd ingezet voor het vervoer van vracht op zeer korte afstand, was de Chinese kruiwagen eeuwenlang een universeel voertuig voor het transport van zowel goederen als passagiers op veel grotere afstanden.

Bij de Chinese kruiwagen - die ook in sommige andere Oosterse landen werd gebruikt - is het veel grotere wiel in het midden geplaatst, waardoor een persoon een drie keer zwaardere lading kan vervoeren dan in het geval van een Europese kruiwagen. Bovendien werd de menselijke "bestuurder" van de kruiwagen soms bijgestaan door lastdieren en door windkracht, zodat nog zwaardere ladingen konden worden vervoerd. Het unieke voertuig kent geen enkele tegenhanger in de Europese transportgeschiedenis.