Lowtech Magazine

Geschiedenis (en toekomst) van de industriële windmolen

In de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw, decennia nadat de stoommachine windkracht overbodig had gemaakt, bleven Nederlandse onderzoekers koppig de toen al erg gesofistikeerde traditionele windmolen verder verbeteren.

De resultaten waren spectaculair, en het leidt geen twijfel dat ze vandaag nog verder zouden kunnen worden verbeterd. Zou het zinvol zijn om de industriële windmolen nieuw leven in te blazen en opnieuw rechtstreeks kinetische energie om te zetten in mechanische energie?

De geschiedenis van de techniek in Nederland

"Wie het heden wil begrijpen, moet weten hoe het ontstaan is", aldus de inleiding tot het zesdelige boekwerk "De geschiedenis van de techniek in Nederland, de wording van een moderne samenleving 1800-1890".

Het rijkelijk geïllustreerde naslagwerk dateert uit 1992 en is de volledigste Nederlandstalige informatiebron over de evolutie van de technologie tijdens de Industriële Revolutie. Het boek staat integraal (en een beetje verloren) op de website van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. Hoewel het zich voornamelijk richt op Nederland, komen ook België en andere landen geregeld aan bod. Een overzicht van de zes afzonderlijke delen.

België en Nederland voor de Industriële Revolutie

De universiteitsbibliotheek van Bern in Zwitserland biedt op haar website een overweldigende collectie aan van 16.000 kaarten, stadsplannen en tekeningen van de 16de tot de vroege 19de eeuw. Vooral de kaarten van afzonderlijke steden en dorpen zijn interessant. Vlaanderen, België en Nederland zijn zeer goed vertegenwoordigd, met elk honderden plannen van niet alleen grote steden maar ook kleine dorpjes (vaak voorzien van Franstalige, Duitstalige of Latijnse straatnamen).

Het is niet alleen het aanbod van de "Ryhiner Collectie" dat in het oog springt, maar ook de kwaliteit van het materiaal. De kaarten zijn rijkelijk geïllustreerd en vanuit verschillende perspectieven gemaakt. Daardoor krijg je een opmerkelijk goed beeld van je stad in de Vroegmoderne tijd - de periode tussen de Middeleeuwen en de Industriële Revolutie. Toen de kerk nog het hoogste gebouw in de (ommuurde) stad was. Toen het transport (zeilschepen) en de industrie (windmolens) nog voor 100 procent op duurzame energie draaiden. Al zijn er ook minder leuke details te ontdekken, zoals bungelende lichamen aan een galg.

Voor grotere steden zijn er plannen beschikbaar uit verschillende periodes, zodat je de evolutie ervan kan bestuderen. Al het materiaal is in hoge resolutie beschikbaar. Enige nadeel van de site is de omslachtige en soms ronduit chaotische navigatie doorheen het aanbod - daarom maakte Lowtech Magazine een selectie van de steden, dorpen en provincies uit Vlaanderen, België en Nederland.