Te veel verbranding, te weinig vuur

De open haard is minstens 400.000 jaar oud, maar blijft tot op de dag van vandaag het meest veelzijdige en duurzame huishoudelijke ‘apparaat’ dat de mens ooit heeft gekend.

---

Illustratie: Diego Marmolejo.

Een vuurtje stoken is niet zonder controverse in België of Nederland. Als verwarmingselement hebben de open haard en de houtstoof een belabberd imago: ze worden inefficiënt en ongezond genoemd. Nochtans heeft het vuur ook belangrijke voordelen: er wordt gebruik gemaakt van een hernieuwbare energiebron en het is klimaatneutraal.

Het routineus gebruik van huishoudelijk vuur is minstens 400.000 jaar oud. Gedurende al die tijd was het vuur de enige energie verbruikende technologie in een huishouden, ongeacht of de familie was gehuisvest in een grot, een tijdelijke hut of een permanente woning.

Tot ongeveer 500 jaar geleden bevond de haard zich op de vloer in het midden van de woning, de rook ontsnapte via een gat in het dak. Daarna schakelden steeds meer Europeanen over naar de schoorsteen en een in de muren ingebouwde open haard of een tegelkachel.

Veelzijdig

Luchtvervuiling door houtstook is een feit, maar de geschiedenis maakt duidelijk dat een open haard niet zo inefficiënt is als we vandaag denken – tenminste niet als hij op de ouderwetse manier wordt ingezet. Onze voorouders gebruikten niet alleen vuur om zich te verwarmen. De open haard was tegelijk ook hun kookfornuis, oven, broodrooster, verlichting, koelkast en vrieskast.

Vis en vlees werden in de rook gehangen om ze langer te bewaren, en ook de meeste andere bewaringsmethoden waren afhankelijk van het vuur. De haard was ook de wasdroger, de boiler, en de televisie – de plek waar heel de familie samenkwam.

Als een vuur vandaag inefficiënt wordt genoemd, dan wordt er geen rekening gehouden met de veelzijdige toepassingen ervan. Het energieverbruik moet niet worden vergeleken met dat van een modern verwarmingssysteem, maar met het energieverbruik van het gehele huishouden. 

Apparaten en Infrastructuur

Er wordt evenmin rekening gehouden met de fossiele energie en materialen die het kost om één vuur te vervangen door tientallen apparaten. Bovendien werken die alleen maar dankzij infrastructuur, zoals het stroomnetwerk. Ook dat kost fossiele brandstoffen. Een open vuur of haard kan daarentegen met eenvoudige materialen worden gebouwd en geheel autonoom werken.

De trage doorbraak van de schoorsteen maakt duidelijk dat voor onze voorouders de gezondheidsvoordelen niet opwogen tegen het lagere rendement: de schoorsteen blaast 90 procent van de warmte naar buiten, en dus moet er meer hout worden verzameld.

Wij kunnen het ons veroorloven ‘gezondheid’ (net zoals gemak, comfort, of snelheid) te verkiezen boven ‘duurzaamheid’, omdat het extra werk wordt geleverd door fossiele brandstoffen. Maar dat gaat wel ten koste van de gezondheid van toekomstige generaties.

Het gebruik van open vuur heeft bewezen duurzaam te zijn: het werkt al 400.000 jaar. Hoe lang zal de op windkracht draaiende magnetron het uithouden?

Kris De Decker

Deze column verscheen eerder in Down To Earth. 

Comments

[Geplaatst door: Kevin]

(1)

Gelukkig is men niet bij de haard met schoorsteen gestopt met nadenken over efficiëntie.
Mijn ouders gebruiken een speksteenkachel; een “opgevoerde” haard die gebruik maakt van het tegenstroomprincipe. Deze kachel voert de hete gassen eerst boven het vuur naar boven, maar daarna worden ze aan beide zijkanten langs het vuur weer naar beneden geleid. Vervolgens gaan de gassen vaak nog onder een bankje (eveneens van speksteen) door, alvorens ze via een dubbelwandig rookkanaal via de slaapkamers door het dak naar buiten geleid worden.
De speksteen kachel verwarmt door stralingswarmte; de steen wordt opgeladen als een batterij, waarna deze zijn warmte gedurende zo’n 48-72 uur uitstraalt naar alles dat in zichtbereik is. Veel speksteenkachels zijn daarnaast uitgerust met een oven, die de eerste dag gebruikt kan worden om te bakken (200-300 graden Celsius, enigszins te regelen met een klep), en de dag erna om te ontdooien.

Qua verbranding is de speksteenkachel efficiënt; er blijft niets van een beperkte op te stoken hoeveelheid hout over, en de warmte is dus meerdere dagen bruikbaar.

Het enige echte nadeel is dat snelgroeiend hout vrijwel nooit gebruikt kan worden; door de onderdruk in het rookkanaal vliegt hout met een lichte structuur als vuurvliegjes zoals in Scheveningen en Duindorp de schoorsteen uit.

[Geplaatst door: Kevin]

(2)

PS: Essentie van mijn verhaal vergeten. Zowel het speksteen icm tegenstroomprincipe als de dubbelwandige rookafvoer fungeren als warmtewisselaar, waardoor de uitlaatgassen sterk afgekoeld zijn voor ze het huis verlaten. Het stuk pijp op het dak is enkelwandig, maar toch zo sterk afgekoeld dat je je er niet eens meer echt aan kan branden (tenzij het beschreven verkeerde hout gebruikt wordt).

[Geplaatst door: Luc]

(3)

Wij hebben reeds 7 jaar een speksteenkachel van 1900 kg.
Deze werkt van september tot eind mei en wordt opgestookt tot 85 en soms tot 100 graden bij vriestemperatuur.
Wij stoken iedere avond gedurende 3 tot 4 uur tot de gewenste wandtemperatuur van de kachel. Wij verwarmen hiermede de leefkamer en de keuken (open deur )Totale oppervlakte is 60 m² Het is daar steeds tussen de 21 > 24 graden. s'morgens is het nog lekker warm en pas laat in de namiddag hebben wij nog steeds 21 graden.
80% is stralingswarmte en 20% convectie.Onze chauffage werkt maximaal een tot 2 weken per jaar (-bijverwarming bij vriesweer).
Wij stoken 20 > 25 kg hout per avond (alle soorten )
Aan te raden voor iemand die graag met hout werkt en ook over de nodige opslagruimte beschikt - minimaal 4 tot 5 kubieke meter.
Bij teveel trek door bv zacht hout of extreem lage buitentemperatuur
kan men steeds de rookgasklep een beetje smoren.
Hij geeft een perfect propere verbranding en uit ons schouw ziet met nooit rookgas komen , door de hoge verbrandingstemperatuur wordt alles goed opgebrand. Deze massakachel gaat door IR verwarming -zoals zonnestralen -zijn warmte ook opslaan in alles in de omgeving en deze naderhand zachtjes afgeven. Is wel duur in aanschaf , maar betaald zichzelf terug in de tijd.

[Geplaatst door: dirk]

(4)

Onze huiskachel wordt sinds enkele jaren gedurende 5 maand gebruikt als kookfornuis/warmwaterproducent/oven/droogrek met als bijproduct warmte. M.a.w. ons huisje wordt ermee verwarmd. Het verbruik is amper 2 à 3 m³ waaihout uit de buurt (meestal fijnspar). Het gaat om een rocket mass heater (raketkachel, rocketstove) Je kan hem maken voor een enkele 100 euros als je een beetje handig bent, en is bovendien zeer efficiënt in verbrandings- en kachelrendement als je hem goed dimensioneert en bouwt, wat wil je meer ...

[Geplaatst door: Willy Lievens]

(5)

Het multifunctionele aspect van houtverbranding. Dat smaakt naar meer. Toevallig was ik ook op zoek naar een bredere invulling van deze biobrandstof. Daarover heb ik een kleine bijdrage geschreven. https://lowenergybricoleur.blogspot.com/2019/12/duurzaam-barbecueen-het-kan-en-is.html
Ook voor de moderne laagenergiewoningen (warmteverbruik < dan 5000 kWh/jaar)kan men binnenkort de centrale verwarming aan de kant schuiven. Een kleine pelletkachel verwarmt zowel de ruimte als de warmwaterboiler. Tijdens de zomer neemt de zonneboiler deze taak over. Dus er is nog hoop voor een nieuwe low-tech invulling voor de verwarming van de woning. De introductie is gepland voor 2020.

[Geplaatst door: Hendrik J. Kaput]

(6)

Grootschalig gebruik van biomassa is nooit duurzaam. Wat steeds vergeten wordt is de Oneway Conveyor Belt of Nutrients.

[Geplaatst door: Emkaatje]

(7)

Stel je dat verbranden van hout voor op wereldschaal. Dan snap je toch dat het niet duurzaam is maar ondoenlijk? Ik lees hierboven dat iemand 20-25 kg hout per dag verstookt. Reken eens uit. De smog, het fijnstof, al dat productiehout. Zo helpen we onszelf wel om zeep. Plant bomen vooral om co2 op te slaan!

[Geplaatst door: kris de decker]

(8)

@ Emkaatje

Ongeveer een derde van de wereldbevolking zit nog steeds rond de haard. Die mensen zijn verantwoordelijk voor slechts een piepklein deel van de globale CO2-emissies.

Dus als je CO2-emissies als criterium neemt, dan zou het veel beter zijn dat wij terug naar de haard gaan, dan dat zij ook moderne apparaten en infrastructuurnetwerken gaan gebruiken.

[Geplaatst door: Robert de Bourgraaf]

(9)

Ik bouw mijn huis van stro en hout, volgens de regels van Passief bouwen. Het huis is daarmee al een CO2 opslag. Warmtevraag 1900 kWh/jaar. Benodigd verwarmingsvermogen 2,3 kW. Voor deze kleine hoeveelheid warmte vind ik het onzinnig om een dure warmtepomp installatie aan te leggen.

De hoofdverwarming wordt dus een accumulerende houtkachel, en een statisch rookgasfilter op de schoorsteen om het fijnstof af te vangen. Oertechniek en moderne techniek samen. Met het hele dak vol zonnepanelen (31 x 300 Wp) wekt het huis 2x zo veel energie op als nodig. Het snoeihout dat ik dan nog nodig heb (450 kg) kan best duurzaam groeien.

Dit artikel van Kris geeft me weer een warm hart onder de riem in deze gepolariseerde tijden!

[Geplaatst door: David]

(10)

Degene die nog dagelijks hout stoken wonen doorgaans in warmere gebieden, vooral om te koken dus. Laat elke Vlaming of Nederlander eens hout stoken, dat wordt onleefbaar in zo'n dichtbevolkte regio. De rook van een kachel van 3 straten ver komt soms onze ventilatie binnengewaaid, en dat is slechts 1 kachel. De benzine- en dieseldampen die ik dagelijks moet inademen (per fiets) vind ik al erg genoeg. 1 gemiddelde kachel is het equivalent van tientallen vrachtwagens. België is nu al fijnstofkampioen. https://m.hln.be/woon/prof-neemt-open-haard-onder-vuur-houtverbranding-is-de-belangrijkste-bron-van-fijn-stof-in-vlaanderen~ac93a8ea/

[Geplaatst door: David]

(11)

Aanvulling/correctie: 1 kachel stoot meer fijn stof uit dan 6 vrachtwagens: https://www.een.be/factcheckers/houtkachel-geeft-meer-fijn-stof-dan-6-dieseltrucks

[Geplaatst door: hendRIK Pieters]

(12)

David, het is een feit dat slechts 1/1000 nog verwarmt met enkel een houtvuur.
Het. cijfer kan meer of minder zijn. Ikzelf ben zo iemand en ik stook alle hout. Er is zo goed als geen rook. Waarom? Omdat je moet leren om te stoken, het is een kunst.
Dirk, heb jij plannen van je rocketstove ?

[Geplaatst door: Geert]

(13)

Ik denk dat veel mensen geinteresseerd zijn in rocket stove. Weinig verbruik en zuivere verbranding en simpel. Kan ook dienen als fornuis, oven en zorgt voor sanitair warm water. Met een Stirling motor zelfs mogelijk elektriciteit op te wekken juist als de zonnepanelen weinig opleveren.
Maar toch nog niet commercieel op de markt verkrijgbaar??? Dus graag schemas juiste verhoudingen dat iedereen zelf aan de slag kan!

[Geplaatst door: David]

(14)

Hendrik, het ging over het globale houtverbruik. Als 1/3 nog hout gebruikt is het vooral om te koken, niet om te verwarmen, vooral in ontwikkelingslanden. Het probleem is dat veel mensen slecht stoken, en dan nog, op vlak van fijn stof is gas beter, en ik dacht zelfs op vlak van CO2 ook, want als iedereen hout zou gebruiken, kan je het nooit op tijd weer aanplanten, dan is het dus niet of slechts deels hernieuwbaar.

[Geplaatst door: Marieke 'Zwervende Eik']

(15)

In 2020 zal de nieuwste versie van de rocket mass heater van Peter van den Berg voor het eerst gebouwd worden, en dat in een ecologisch stiltehuisje in de weekend-/boszone achter De Lilse Bergen (niet ver van Turnhout, B). Dat zal als een workshop doorgaan, dus wie interesse heeft, kan contact opnemen met mij.

Overigens ben ik het eens met wat Kris aangeeft over het gebruik van de houtkachel. Ikzelf heb een houtkacheltje in mijn bus (ik leef als 15 jaar nomadisch, mét houtkacheltje en zonder toilet, douche, koelkast, diepvriezer, oven, microgolfoven, tv, ...), en dat kacheltje dient als verwarming, om op te koken, om water op te warmen, (toilet)papier te verbranden, ... en ik zou de gezelligheid van zo'n kacheltje in mijn bus niet meer willen missen...

[Geplaatst door: Mattias]

(16)

Het idee van een open haard bij iemand die correct stookt vind ik allemaal best. Toch vind ik dat sommige conclusies in het artikel snel getrokken worden en dat de 'open haard' een te positieve klank heeft.

a) Als veel meer mensen tot iedereen een open haard zou gebruiken, dan heb je ook apparaten en infrastructuur nodig voor het zagen, klieven, bewaren, transporteren, bewaren,... Zeker in de stad. Dankzij die infrastructuur (wegen, stroomnetwerk,...) kan je overschotten bij de ene brengen naar de andere.

b) "De trage doorbraak van de schoorsteen maakt duidelijk dat voor onze voorouders de gezondheidsvoordelen niet opwogen tegen het lagere rendement" --> is daar enig bewijs voor dat echt dát hun afweging was? Misschien was het uit gewoonte of staan ze gewoon niet stil bij de gezondheidseffecten. Bv. omdat onderwijs toen nog niet gedemocratiseerd was. Uit het rapport "State of Global Air 2018" blijkt oa. "In 2016 hadden daardoor 2,5 miljard mensen – een op de drie wereldburgers – te maken met vervuilde lucht in huis. Het gaat dan om verbranding van hout, houtskool, steenkoolproducten en andere biomassa om te koken en huizen te verwarmen. In de meeste gevallen leven deze mensen in laag- en middeninkomenlanden in Azië en Afrika." [1]

c) Zelfs bij het huidige aantal denk ik dat niet iedereen correct stookt en al zeker niet altijd het juiste hout. Een minderheid stopt er mss zelf niet-hout in. Laat staan dat mensen n.a.v. dit artikel massaal zouden overstappen. Een "Great Smog" zoals in 1952 in Londen kunnen we best missen, want dat gaat ten koste van gezondheid.

d) Een open haard vergt ook een andere aanpak. Bij andere systemen kan je deze gemakkelijk uitzetten, bij een open haard moet je deze misschien laten uitbranden, terwijl je zelf al weg bent en die warmte niet meer nodig hebt. Of gensters die je huis laten afbranden. Voor diegene in een passiefhuis zou een gat/schoorsteen ervoor zorgen dat het huis onmogelijk zijn warmte voldoende kan binnenhouden... en dat je dus meer zou moeten bijverwarmen.

e) "Het gebruik van open vuur heeft bewezen duurzaam te zijn: het werkt al 400.000 jaar." --> maar in den beginne waren er zoveel mensen niet (zelfs in de Middeleeuwen is naast hout al turf erbij gekomen, omdat er te weinig hout was). Stel je voor dat iedereen zou overstappen, hebben we dan wel genoeg bossen? En dan nog: zou het dan niet beter zijn dat we eerst overstappen naar bouwen met hout (waar koolstof voor decennia vastligt) dan het zomaar op te stoken?

[1] https://www.hln.be/wetenschap-planeet/milieu/95-procent-wereldbevolking-ademt-schadelijke-lucht-in-ook-wij-zitten-boven-de-norm~a01a67c4/ en https://www.stateofglobalair.org

[Geplaatst door: Ingrid Hens]

(17)

@Marieke 'zwervende eik'. Ik heb interesse in je workshop. Heb zo'n 3 à 4 jaren geleden al een workshop meegemaakt... Maar je naam verwijst naar jullie website en de contactpagina werkt niet... Ik weet dus niet hoe ik je kan contacteren. Ook de kalender werkt niet...

[Geplaatst door: kris de decker]

(18)

@ Mattias

Ik pleit er uiteraard niet voor dat alle Belgen en Nederlanders terug in een grot rond een vuur gaan zitten. De column stelt vooral ons concept van duurzaamheid in vraag.

"Misschien was het uit gewoonte of staan ze gewoon niet stil bij de gezondheidseffecten. Bv. omdat onderwijs toen nog niet gedemocratiseerd was."

Ik denk niet dat je onderwijs nodig hebt om te weten dat een open vuur zonder schoorsteen niet bevorderlijk is voor de gezondheid.

"Stel je voor dat iedereen zou overstappen, hebben we dan wel genoeg bossen?"

Die vraag heb ik me ook gesteld, en ik heb het uitgerekend. Het antwoord is ja, zelfs met een duurzame bosbouw kan het, al zouden we dan wel bijna de volledige planeet moeten herbebossen. En dan is er verder ook niks anders: geen wegen, geen fabrieken, geen ziekenhuizen, etcetera.

Niet erg realistisch in praktijk dus, maar hetzelfde geldt nog meer voor het omgekeerde scenario: alle 8 miljard mensen aan de fossiele brandstoffen en moderne infrastructuuretwerken is zelfs in theorie onmogelijk want dan zou het wereldwijde gebruik van energie en andere grondstoffen minimaal verdubbelen.

"Als veel meer mensen tot iedereen een open haard zou gebruiken, dan heb je ook apparaten en infrastructuur nodig voor het zagen, klieven, bewaren, transporteren, bewaren"

Dat kan ook zonder apparaten en infrastructuur, zoals het dus 400.000 jaar lang gebeurde... Eén van de bijkomende voordelen van een open vuur zonder schoorsteen is dat er hele grote stammen in het vuur kunnen worden geschoven, en dat er meer mensen rond het vuur kunnen zitten. Er moet dus veel minder hout worden gehakt en gekliefd, en dat was erg belangrijk in een tijd dat er geen goede handwerktuigen waren (laat staan kettingzagen)

[Geplaatst door: Henk Huberts]

(19)

Ik vind duurzaam zijn in de tegenwoordige tijd iets is waar je toch bezig mee moet zijn. Daarom hebben we een waterput laten slaan en die heb ik op de toiletten aangesloten. Daarnaast een houtkachel geplaatst voor bijverwarming naast de cv. Dan heb ik zelf het dak vogelegd met zonnepanelen. Maar de houtkachel is er ook voor gezelligheid. Volgend jaar ga ik weer iets nieuws proberen.

[Geplaatst door: Marieke 'Zwervende Eik']

(20)

@Ingrid Hens: ja, dat klopt, de website wordt overgebracht naar een andere host, en dat duurt véél langer dan ik verwacht had... Ik hoop dat het tegen het nieuwe jaar in orde is, maar ik kan dat niet beloven.
Je mag me gerust aanschrijven op mijn Facebookprofiel - ofwel dat van mezelf (Marieke Van Coppenolle) ofwel dat van de FB-groep Robur op Den Eik. (Mijn e-mailadres vermeld ik liever niet op een openbare website.)
Wees sowieso welkom, Ingrid!

[Geplaatst door: Mattias]

(21)

Kris, bedankt voor de reactie. Persoonlijk denk ik dat onderwijs wel een deeltje van zijn invloed zal gehad hebben. Velen met kleine kinderen weten dat ze soms beter op de hoogte zijn van het hoe en het waarom van sorteren, afval uit het raam, vervuiling,... dan de ouders. Ik herinner me ook een stukje uit een reportage over ons elektronisch afval dat naar Afrika verscheept wordt, waarin iemand een koelkast in brand stopt, om zo sneller de kostbare zaken eruit te kunnen halen. De reportagemaker vraagt of dat niet ongezond is en die persoon antwoordt dat je enkel moet opletten van de hitte, niet van de rook. Of misschien denk je ook dat iedereen wel weet dat uitwerpselen overal achterlaten niet gezond kan zijn... maar toch zijn er campagnes nodig in India om dat aan de man te brengen. Via onderwijs kan je een volledige generatie dat aanleren...

Van campagnes gesproken: stel dat de overheid n.a.v. jouw artikel een campagne opzet om voor (ver)nieuwbouw resoluut te kiezen voor open haard/cassette/... dan zou ik dat écht geen goed idee vinden. Want op mijn opmerking van de luchtkwaliteit binnen en dus ook buiten in het Afrika van nu ga je bv. niet echt in. En het is makkelijker om een energiecentrale van extra filters te voorzien, dan om dit bij duizenden schoorstenen te doen. Zie bv. "Houtkachels zijn onze grootste maar tegelijk meest vervuilende bron van hernieuwbare energie" [1] of "Eén biomassacentrale verwarmt duizenden huizen met de fijnstof-uitstoot van slechts enkele open haarden – Klopt dit wel?" [2] (waarin ze bij die laatste helaas niet ingaan om nuttige energie onder de streep).

Maar ik ben ermee akkoord dat alle 8 miljard mensen aan Westers energieverbruik onmogelijk duurzaam is...

[1] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/02/20/houtkachels-zijn-grootste-bron-van-hernieuwbare-energie-in-vlaan/
[2] https://www.volkskrant.nl/wetenschap/een-biomassacentrale-verwarmt-duizenden-huizen-met-de-fijnstof-uitstoot-van-slechts-enkele-open-haarden-klopt-dit-wel~b45112ff/

[Geplaatst door: kris de decker]

(22)

@ Mattias

"Op mijn opmerking van de luchtkwaliteit binnen en dus ook buiten in het Afrika van nu ga je bv. niet echt in."

De column stelt net dat duurzaamheid en gezondheid (inclusief luchtkwaliteit dus) geen synoniemen zijn. Gezondheid kan ten koste kan van duurzaamheid, en andersom.

[Geplaatst door: Mattias]

(23)

@ Kris

Ik vermoed dat ik het artikel met de verkeerde ingesteldheid heb gelezen. Je wilde vooral de veelzijdige toepassingen toelichten, als tegengewicht voor de perceptie dat vuur inefficiënt wordt genoemd.

Ik had het blijkbaar teveel gelezen als voor- en nadelen van verwarming door het verbranden van hout. En met die ingesteldheid vond ik de nadelen onderbelicht. Daardoor via een forumtopic (2016-nu) "Houtverbranding: Ok of niet?" [1], met daarin een link naar een onderzoek "Milieuschadekosten van verschillende technologieën voor woningverwarming" [2]. Dat stelt oa. "Je woning verwarmen met hout is veel schadelijker voor het milieu dan alle andere verwarmingstypes.". Aan de andere kant lijkt het erop dat ze de infrastructuur voor bv. een warmtenet niet echt hebben meegerekend (maar zonder zou restwarmte verloren gaan). Hmm, moeilijke materie en het is idd niet zo dat je milieuschade/gezondheid niet erkent.

Ik blijf het wel moeilijk hebben met de bewering "De trage doorbraak van de schoorsteen maakt duidelijk dat voor onze voorouders de gezondheidsvoordelen niet opwogen tegen het lagere rendement". Ik vind dat niet zo'n duidelijk gevolg. Maar: let's agree to disagree :-). En bedankt voor alle leerrijke artikels.

[1] https://www.ecobouwers.be/forum/houtverbranding-ok-niet
[2] https://www.milieurapport.be/publicaties/2019/milieuschadekosten-woningverwarming

[Geplaatst door: kris de decker]

(24)

@ Mattias

Je bent hier niet de enige die reageert met die ingesteldheid. Het is even wennen aan het idee van een vuur als multifunctionele oplossing. Ook voor mij. Je vindt hier op Lowtech Magazine ongetwijfeld oudere artikels terug waarin ik beweer dat de open haard inefficient is.

--> "Ik blijf het wel moeilijk hebben met de bewering *De trage doorbraak van de schoorsteen maakt duidelijk dat voor onze voorouders de gezondheidsvoordelen niet opwogen tegen het lagere rendement*. Ik vind dat niet zo'n duidelijk gevolg."

Dit is een korte column, en dan gaat er nuance verloren. Er spelen nog factoren mee, zoals de komst van bakstenen in de middeleeuwen. Baksteen is geen vereiste voor het bouwen van een schoorsteen, maar maakt het wel praktischer.

Niettemin is er veel onderzoek over de moeizame overgang naar schoorstenen in arme landen. Eén van de onverwachte obstakels is bijvoorbeeld dat rook de insecten weg houdt -- en dat de bewoners rook verkiezen boven insecten. Zeker in het Noorden en in de tropen is dit begrijpelijk.

Onderschat ook niet het extra werk dat er werd en wordt gevraagd in ruil voor een rookvrij interieur. Het houtverbruik steeg enorm toen de schoorsteen uiteindelijk doorbrak. Niet alleen moest er meer hout worden verzameld, er moest ook meer worden gekapt. In een open haard kan je geen halve boomstammen duwen, wat je in een kampvuur wel kan doen. Er passen ook maar half zo veel mensen rond een open haard.

[Geplaatst door: Thomas]

(25)

@ hendRIK Pieters,

de onderstaande rocketstoof maakte ik eens bij wijze van experiment.
https://www.youtube.com/watch?v=lZB3YQKMcO0&t=129s
door het geïsoleerde stuk wordt er altijd trek gecreëerd. de vlammen worden in de kachel gezogen. Hierna kan de warmte door een warmteopslag gevoerd worden (bijvoorbeeld een stenen zitbank.
Het was me na wat proberen en aanpassen gelukt om enkel nog blauwe vlammen te krijgen.

[Geplaatst door: Mattias]

(26)

Kris, ik dacht ook aan "baksteen", maar aan rook en insecten had ik niet gedacht. Interessant.

[Geplaatst door: kris de decker]

(27)

Voor de geïnteresseerden: er is een lange en gedetailleerde versie van dit artikel gepubliceerd op de engelstalige site.

https://www.lowtechmagazine.com/2019/12/too-much-combustion-too-little-fire.html

[Geplaatst door: Lourens]

(28)

Deze stelling klopt dus niet: "Waar rook is, is vuur"

[Geplaatst door: YJoris]

(29)

@Kris DD
Ha, 'n goed maar gedurfd (en spijtig genoeg niet volledig uitgewerkt) artikel van KrisDD.
Houtkachels zijn tegenwoordig erg controversieel in Vlaanderen ivm de fijnstofproblematiek; een ware hetse ontsteekt er als je mensen vertelt dat je een houtkachel hebt.
Mochten er minder mensen zijn, dan was er minder hinder. Vlaanderen is erg dichtbevolkt. Maar teveel houtkachels zijn niet "op punt" (qua luchtvervuiling & weggesmeten warmte-energie) en kunnen dus veel beter.
Graag zou ik van Lowtechmagazine graag een uitgewerkt artikel lezen over "mass rocket stoves" en tegelkachels,
die denk ik, de toekomst zijn voor een duurzame planeet en met minder vervuiling.

@ Emkaatje
Op de wijze dat de politici nu bezig is, nl de overbevolking steeds verder aanwakkeren en aanprijzen, zal men NOOIT een duurzame planeet krijgen;
want die slechts duurzaam is voor 2 of 3 miljard mensen of zo.
Vandaar dat de politiek zal grijpen naar kernenergie (ivm de opwarming vd aarde, geen oplossing want die energie is ook eindig), omdat er gewoonweg niet voldoende groene energie beschikbaar is voor 8 miljard mensen en zeker nooit genoeg zal zijn voor de life-style van de grote eco-voeters (=meestal rijken, begoeden en bedrijven).