Duurzame energie. Iedereen praat erover, maar wat is het eigenlijk? En hoe klinkt het? Op zondagmiddag 8 oktober onthullen we de antwoorden in Antwerpen. We presenteren de nieuwste versie van de spierkrachtcentrale, een off-the-grid hernieuwbare energiebron die elektriciteit, perslucht, hydraulische energie, warmte en nu ook geluid produceert. Tenminste, als we mensen bereid vinden om een inspanning te leveren voor een betere wereld.
Tekening: Melle Smets.
In onze moderne samenleving hebben we zelfs de kleinste fysieke inspanning geautomatiseerd en gemotoriseerd. Tegelijk gaan we naar het fitnesscentrum om gezond en fit te blijven. De spierkrachtcentrale herstelt de verbinding tussen fysieke inspanning en energieverbruik. En dan blijkt al gauw dat de twee moeilijk te verzoenen zijn.
Vroeger, toen fysieke arbeid veel belangrijker was dan vandaag, werden liederen gezongen om de productiviteit te verhogen, de verveling te verdrijven, of de handelingen van mensen op elkaar af te stemmen. Tegelijk waren deze worksongs een uitlaatklep voor humor, spot en frustratie.
Worksongs
Om de motivatie te verhogen, zet de nieuwste versie van de spierkrachtcentrale elke beweging ook om in geluid. De productie van energie levert dus automatisch ook een worksong op.
Beeld: Golnar Abbasi.
Op 8 oktober componeren we samen met het publiek op de spierkrachtcentrale een eerste lied voor duurzame energieproductie. We beginnen om 14 uur met een presentatie van het Human Power Project, en gaan vanaf 15h aan het werk.
Wie interesse heeft in duurzame energie, zelfbouw energieproductie, fitness of muziek is van harte welkom. De toegang is gratis, en uiteraard is er brandstof in de vorm van voedsel en drank.
Vanaf 13 oktober 2017 tot half januari 2018 staat de spierkrachtcentrale in het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam.
Locatie
De locatie in Antwerpen is op zichzelf al een bezoek waard: Archipel is een enorm bouwatelier in een desolaat deel van de stad, niet ver van het Sportpaleis. Het adres is Slachthuislaan 70, 2060 Antwerpen. Te voet of met de fiets raak je het best binnen via de Lange Lobroekstraat. Er is een ingang tot het terrein via het Damhof aan de rode postbus. Archipel zit in de middelste loods.
Het treinstation Antwerpen Dam is vlakbij, maar daar stoppen sinds 2011 geen treinen meer. Om de hoek stoppen wel trams 2, 3, 5, 6 en 12. Vanaf het Centraal Station raak je er ook met bus 23. Met de auto kan je via de Slachthuislaan aan vleeshandel Salembier het terrein oprijden.
Hydro-Pneumatische Energie
De spierkrachtcentrale bestaat uit verschillende zelfgebouwde fitness-machines, opgesteld rond een hydro-pneumatische accumulator. De helft van de machines pompt water in het grote drukvat, terwijl de andere helft lucht in een kleiner drukvat pompt. De samengedrukte lucht zet vervolgens het water onder druk en verhoogt de energie in de accu.
Het water wordt naar een Pelton waterturbine geleid, die zowel mechanische energie als elektriciteit kan leveren. Het water valt uit de turbine in een opvangreservoir, vanwaar het opnieuw in het drukvat wordt gepompt. Het opvangreservoir kan dienst doen als douche of jacuzzi, inclusief warm water (elektriciteit), bubbels (lucht) en massagestralen (water onder druk).
Foto: De spierkrachtcentrale in opbouw in Antwerpen.
Met de keuze voor water onder druk en perslucht willen we energie zichtbaar en hoorbaar maken. Bovendien kunnen we op deze manier elektriciteit produceren zonder een chemische batterij of elektronica te gebruiken -- dat zijn geen duurzame onderdelen. De hydraulische accumulator neemt de rol over van batterij en spanningsregelaar. Energieopslag op langere termijn wordt geleverd door de mens zelf
Werk in Uitvoering
De spierkrachtcentrale is geen design-object en het is ook geen product. Het is een onderzoeksobject, een werk in uitvoering dat op elke nieuwe lokatie wordt aangepast. Bij de eerste versie in Utrecht kwamen al snel een aantal technische problemen aan het licht. Zo was de weerstand van de kaapstander niet sterk genoeg, waardoor de machine haar rol als voornaamste waterpomp niet kon vervullen.
Voor de tweede presentatie in Deventer (de installatie op de foto's hieronder) bouwden we de kaapstander om tot een Heavy Pull Drag, een fitnessmachine die vooral door rugby-spelers wordt gebruikt. We maakten ook aanpassingen aan de Reverse Hack Squat en voegden een vliegwiel toe aan de manuele luchtcompressor.
Bij Archipel in Antwerpen voorzien we nu elke oefenmachine van geluid, maar we introduceren ook trapkracht, we installeren meer manuele luchtcompressoren, en we voeren nog een hele reeks kleine verbeteringen uit.
Kris De Decker & Melle Smets
Foto: de spierkrachtcentrale in Deventer, juli/augustus 2017.
De Reverse Hack Squat.
Manuele luchtcompressor met vliegwiel.
De Cross-Trainer, de archetypische fitnessmachine.
De Heavy Pull Drag.
Eerdere berichten over het project:
- Dit flatgebouw van 22 verdiepingen draait helemaal op menskracht
- Het is jouw energie: de spierkrachtcentrale
- Kan een moderne samenleving op menselijke spierkracht draaien?
- Zie www.humanpowerplant.be voor alle info (in het Engels)
Meer artikels over menskracht:
- Hightech keuken zonder elektriciteit: koken met een vliegwiel
- De vergeten toekomst van de fietsmachine: landbouw, industrie en huishoudens op pedaalkracht
- Hoe milieuvriendelijk is de energiefiets?
- Bouw je eigen energiefiets of fietsmachine
- Fiets met trapondersteuning gebruikt vliegwiel in plaats van batterij
- Handboren en manuele boormachines: waar zijn ze gebleven?
- Mechanische appelschiller is wonder van negentiende-eeuwse techniek
- Het Museum voor de oudere technieken: handwerktuigen
- De gemotoriseerde "oplossing" voor het oogsten van tarwe in Nepal en India.
Reacties