LED-lampen kunnen het energieverbruik voor verlichting aanzienlijk verlagen, zelfs als er rekening wordt gehouden met het relatief hoge energieverbruik tijdens de productie ervan. Maar dat voordeel verdwijnt als er allerlei elektronische snufjes worden toegevoegd, zo blijkt uit een recent onderzoek.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dat LED-verlichting voor een flinke energiebesparing kan leiden, staat vast. Er zijn vandaag USB-bureaulampen verkrijgbaar die slechts 1,75 watt elektriciteit verbruiken, maar mede door een slim ontwerp voldoende licht leveren om te lezen, aan de computer te werken, of beide tegelijk.
Vijftien jaar geleden had je voor een vergelijkbaar lichtcomfort al gauw 40 tot 6o watt elektriciteit nodig. Bovendien is de lamp zo gemaakt dat ze kan worden opgevouwen en meegenomen, en dankzij de USB-stekker is er geen extra stopcontact nodig.
Een metalen USB-lamp van 1,75 watt. Foto: Amazlab.
Helaas biedt vooruitgang op het vlak van energie-efficiëntie ook altijd weer de mogelijkheid om nieuwe toepassingen te ontwikkelen waarmee de potentiële energiebesparing opnieuw teniet wordt gedaan. Ironisch genoeg krijgt dat soort technologie tegenwoordig het etiket "slim" opgekleefd.
Zogenaamd "slimme" LED-lampen combineren draadloze communicatie en elektronische controle met LED-verlichting. Dat biedt de gebruiker de mogelijkheid om via de smartphone de lamp vanop afstand aan- of uit te knippen, het licht te dimmen of te versterken, of de lichtkleur aan te passen. Helaas vereist dit dat de lamp altijd in standby modus staat.
In een test van 27 "slimme" LED-lampen door de European Council for an Energy Efficient Economy (eceee) werd een standby-verbruik gemeten van 0,15 tot 2,7 watt, afhankelijk van de lamp. Dat lijkt weinig, maar dat vermogen is 24 uur per dag en 365 dagen per jaar nodig, en weinig huishoudens tellen slechts één lamp. De onderzoekers ontdekten dat het elektriciteitsverbruik in standby-modus hoger kan zijn dan het elektriciteitsverbruik van de verlichting zelf.
Lichtrendement
De gemiddelde lamp in een huishouden is 1 tot 2 uur per dag aangeknipt. Voor alle geteste lampen samen bedraagt het gemiddelde standby-energieverbruik 51% van het totale energieverbruik als de lamp 1 uur per dag wordt gebruikt. Daarmee leveren de "slimme" lampen een lichtrendement van 9 tot 51 lumens per watt.
Dat betekent dat sommige lampen even energiegulzig zijn als ouderwetse gloeilampen, die gemiddeld 16 lumens per watt leveren. Werken de slimme lampen twee uur per dag, dan bedraagt het standby-verbruik 35% van het totale energieverbruik, met een lichtrendement van 16 tot 64 lumens per watt.
Wordt er geen rekening gehouden met het standby-verbruik, dan halen de geteste lampen 34 tot 87 lumens per watt. Ook dat is een aanzienlijk slechtere score dan een "domme" LED-lamp, omdat de elektronica in "slimme" lampen ook het energieverbruik verhoogt als de lamp daadwerkelijk brandt.
De resultaten betreffen lampen met een lichtopbrengst van 200 tot 1.000 lumens (een gloeilamp van 25 tot 70 watt). Voor decoratieve lampen met een lagere lichtopbrengst (50-75 lumens) zijn de resultaten nog slechter: tussen 9 en 20 lumens per watt als er geen rekening wordt gehouden met standby-verbruik, en tussen 3 en 5 lumens per watt als de lamp 1 uur per dag brandt. Daarmee scoren "slimme", decoratieve lampen tot 5 keer slechter dan een gloeilamp. Worden de lampen twee uur per dag gebruikt, dan is het lichtrendement 5-7 lumens per watt.
Smartphone
De onderzoekers hielden geen rekening met het extra elektriciteitsverbruik van de smartphone of de afstandsbediening waarmee de lampen worden bediend. Ook is er een extra apparaat nodig dat de communicatie verzorgt tussen smartphone en verlichting, en dat heeft nog eens 1 tot 2 watt vermogen nodig. Zo'n apparaat kan met 50 lampen communiceren, maar de onderzoekers wijzen erop dat de technologie van de verschillende fabrikanten niet compatibel is. Wie lampen heeft van verschillende merken, heeft dus ook meerdere van die apparaten nodig.
De wetenschappers hopen dat hun studie aanzet tot regelgeving die de fabrikanten verplicht het standby verbruik terug te dringen tot maximaal 0,5 watt (Energy Star). Maar het standby verbruik helemaal elimineren is onmogelijk, omdat het nu eenmaal essentiëel is voor het functioneren van "slimme" verlichting. Bovendien verhindert een beperking van het standby-verbruik niet dat er steeds meer apparaten met een standby-verbruik op de markt komen.
Kris De Decker
Verwante artikels:
- Televisie verovert het landschap: de opmars van het digitale billboard
- Ook LED-lampen moeten bij het gevaarlijk afval
- Viva Las Vegas: LED's en de paradox van energie-efficiëntie
- De gloeilamp is niet slecht voor het milieu
(1)
Tja, meer luxe (want dat zijn "slimme" lampen), meer verbruik.
Geplaatst door: Luk | 19 september 2016 om 15:53
(2)
De vaststelling is nog maar eens dezelfde: efficiëntere verlichting leidt NIET tot minder stroomverbruik voor verlichting, maar WEL tot meer licht.
Geplaatst door: Stormbeest | 19 september 2016 om 19:54
(3)
Waarom is de eenvoudig en goedkoop te fabriceren gloeilamp nu eigenlijk in de ban gedaan?
Dat is mij nog steeds niet duidelijk.
Bovendien kan ik niet wennen aan de lumen-aanduiding voor de lichtopbrengst tegenover die van het wattage (bij de gloeilamp), omdat op de meeste verpakkingen niet een vergelijking van beide grootheden staat.
Geplaatst door: John | 20 september 2016 om 23:25
(4)
Dat kan wel zijn, maar weet je hoeveel energie het kostte om gloeilampen op afstand aan te zetten met telegrammen en stoommachines?
Geplaatst door: Aksel | 21 september 2016 om 01:01
(5)
- "De onderzoekers ontdekten dat het verbruik in standby-modus hoger kan zijn dan het verbruik van de verlichting zelf."
- "een standby-verbruik van 0,15 tot 2,7 watt"
- Het grote standbij verbruik is net als bij andere apparaten het probleem niet de Led lamp. Zoals vermeld een taak voor (EU?)regelgeving.
Geplaatst door: roland | 21 september 2016 om 15:45
(6)
Even ook deze bedenking: als deze "slimme led''s" worden ingezet als volwaardige vervanging van video bewaking om schijn aanwezigheid te creëren lijkt mij dit beperkt extra verbruik verdedigbaar tov verbruik van een video bewaking en energie voor aanmaak van een dergelijk systeem. Als bovendien de extra kosten voor het vervangen van mogelijk gestolen goederen, die hierdoor kunnen vermeden worden, ook nog eens worden overwogen...dan lijkt mij dit een beperkte investering om erger te voorkomen...?
Maar als er inderdaad mogelijkheden bestaan om dit stand-by verbruik terug te dringen, graag!
Geplaatst door: Jo (Ukkel) | 23 september 2016 om 19:01
(7)
Je kunt de slimme lampen ook koppelen aan een gewone lichtschakelaar, dan heb je geen stand-by verbruik. Natuurlijk verlies je dan wel wat comfort.
Geplaatst door: Corvy | 27 december 2021 om 22:33