Zonnepanelen op de vensterbank?

De typische fotovoltaïsche zonne-installatie vereist toegang tot een dak, wat lastig is als je in een appartement woont. Daarom bouwde ik voor het thuiskantoor van Lowtech Magazine een PV-installatie op de vensterbank, gekoppeld aan een 12 volt gelijkstroomnetwerk. De in totaal 50 watt-piek zonnepanelen leveren elektriciteit voor laptop en verlichting.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

De installatie is gekoppeld aan een bruikbare energieopslag van 150 watt-uur. Na zes maanden (november 2015 - mei 2016) kan het experiment een succes worden genoemd.

De belangrijkste voordelen van het systeem zijn de volgende:

• geen toegang tot het dak vereist, dus ook geschikt voor appartementen
• zelf te bouwen, dus veel goedkoper (ongeveer de helft van de prijs voor een klassieke installatie zijn installatiekosten)
• mobiel, dus gewoon mee te nemen als je verhuist -- handig voor huurders

Een belangrijke reden waarom zo'n klein systeem toch voldoende energie oplevert, zelfs tijdens de wintermaanden, is dat het kantoor van Lowtech Magazine zich in het noorden van Spanje bevindt. De zonnestraling is hier bijna dubbel zo hoog als in de Lage Landen. In België of Nederland zou een soortgelijke installatie dus gemiddeld slechts de helft van de energie opleveren, met een veel groter verschil tussen zomer en winter.

Maar de lokatie is niet de enige verklaring, en dat is de reden waarom ik dit project ook op de Nederlandstalige blog wil vermelden. Zelfs naar Spaanse normen is een zonne-installatie van 50 watt wel heel erg klein. De redenen waarom ik met slechts een paar zonnepanelen op de vensterbank toch voldoende energie kan produceren, zijn de volgende:

• Omdat de zonnepanelen zo makkelijk toegankelijk zijn, kan ik de hellingshoek van de panelen aanpassen aan de seizoenen, iets wat op een dak niet mogelijk is. Tijdens de donkerste wintermaand, wanneer energietekorten het waarschijnlijkst zijn, levert me dat 3 keer meer energie op dan in het geval van een horizontaal paneel. Omdat de panelen zo makkelijk bereikbaar zijn, kunnen ze ook regelmatig worden schoongeveegd, wat tot 6% meer elektriciteit kan opleveren.

• Het hele systeem werkt op gelijkstroom. Zoals we in een vorig artikel hebben gezien, leveren zonnepanelen gelijkstroom elektriciteit, die in een klassieke installatie wordt omgezet naar wisselstroom, en dan vaak weer naar gelijkstroom omdat veel apparaten intern op gelijkstroom werken. Deze omzettingen gaan gepaard met energieverliezen, die vooral erg groot zijn voor LED-verlichting en elektronica -- de apparaten die in mijn kantoor worden gebruikt.

• De twee bovenstaande eigenschappen zorgen ervoor dat ik altijd (meer dan) voldoende energie heb op zonnige dagen, alsook op dagen met wisselende bewolking. Komt de zon er helemaal niet door, en dat gebeurt ook in Spanje wel eens, dan vang ik de lagere energieproductie op door een vermindering van het energieverbruik. Dat kan op een verrassend groot aantal manieren, zonder daarvoor terug te grijpen naar een schrijfmachine en kaarsen.

Autonome Energieproductie

Een belangrijke conclusie van dit (lopende) experiment is dat autonome energieproductie een grote stimulans is om bewuster met energie om te gaan. Het appartement is nog steeds aangesloten op het lichtnet. Ik kan dus valsspelen, en dat doe ik dan ook. Tenminste, met de laptop.

Met de verlichting lukt dat niet omdat ik al mijn lampen heb uitgerust met 12V-stekkers die niet in het stopcontact passen -- de verlichting in het kantoor is dus volledig afhankelijk van zonne-energie en batterijen. Op het vlak van verlichting heb ik het energieverbruik verder kunnen terugdringen dan ik ooit had kunnen denken, maar met de laptop blijft het vooral bij theorie, terwijl er net zoveel mogelijkheden tot energiebesparing zijn.

In een volgend artikel gaan we hier dieper op in, want de link tussen energie-infrastructuur en energieverbruik is ook relevant voor minder zonnige regio's en voor andere energiebronnen. Maar wie geïnteresseerd is in de Zuiderse installatie kan het volledige artikel lezen op de Engelstalige blog (How to get your apartment off the grid) of op de Spaanstalige blog (Cómo desconectar tu vivienda de la red eléctrica).

We hebben er trouwens de krant mee gehaald.

Lees meer:

• Een huishouden op gelijkstroom: DC elektriciteit maakt zonne-energie 30% efficiënter
• Hoe bouw je een 12 volt zonne-installatie?
• Zonnepanelen: steeds goedkoper, maar ook minder duurzaam
• Batterijen maken van zonne-energie een CO2-intensieve energiebron
• Hernieuwbare energie vreet ruimte
• Het dubbele dividend van lokale energie

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Comments

[Geplaatst door: Sebastian Huydts]

(1)

Waarde Kris, je bent en blijft een bron van inspiratie! Zo ben ik destijds via jouw artikel geïnteresseerd geraakt in een velomobiel, en nu heb ik me een jaar geleden een derdehands WAW aangeschaft, die ik nu voor werkverkeer en langere afstanden gebruik ('n auto heb ik al dertien jaar niet meer). Wat betreft je elektriciteits installatie, heb je meer details over hoe je dat in Masnou kunt gebruiken? Het verhaal gaat de ronde dat op het moment alternatieve/zonne-energie in Spanje niet bepaald wordt gepromoveerd, en dat de staat straffende belastingen heft op het zelf produceren van energie. Ik woon zelf een groot gedeelte van het jaar in Barcelona, en we hebben een groot dakterras in een huurwoning waar we heel veel zon krijgen—dit artikel zet me aan het denken. Met dank, Sebastian

[Geplaatst door: Andre Van Soest]

(2)

Ik vrees dat in vele appartementsgebouwen dit niet mogelijk is, gezien de bepalingen van het huishoudelijk reglement dit verbiedt! Werd ingevoerd toen de schotelantennes opkwamen. Er zal met de VME moeten gepraat worden, maar ik vrees ervoor.

[Geplaatst door: kris de decker]

(3)

@ Sebastian

Graag gedaan :-)

Er is veel onduidelijkheid over de nieuwe wetgeving in Spanje. Maar zoals ik het heb begrepen, is de "bestraffing" gericht op aan het net gekoppelde systemen. Het argument gaat dat die installaties extra kosten introduceren voor het beheer van de elektriciteitsinfrastructuur.

Dat is natuurlijk wel zo, maar de wetgeving is duidelijk op maat gemaakt van de elektriciteitsmaatschappijen. Zo zijn microgrids ook verboden. Mijn systeem is autonoom, dus word ik niet beboet. Maar als ik elektriciteit zou leveren aan mijn buren, bega ik een misdaad.

De daken van Barcelona zouden vol moeten staan met zonnepanelen. In het eerste het beste gehucht in België of Nederland liggen er meer zonnepanelen op het dak dan in heel de stad.

[Geplaatst door: Renaat]

(4)

Op zich wel interessant. Maar de belangrijkste vraag bij het 'aanboren van energiebronnen' is voor mij of het over de gehele levenscyclus en met alle factoren in rekening gebracht zo'n installaties energierendabel zijn. M.a.w. brengen ze in hun leven meer energie op dat dan ze gedurende hun hele levensduur kosten?

Nog te veel wordt met deze factoren geen rekening gehouden en het is één van de redenen dat zogezegd duurzame gadgets (omdat ze op zonne-energie werken) vaak helemaal niet duurzamer zijn dan diezelfde gadgets op batterijen.

[Geplaatst door: kris de decker]

(5)

Renaat,

Ik begrijp niet goed waar je precies heen wil.

Zoals we hier jaren geleden schreven, zijn zonnepanelen op gadgets een zeer slecht idee als de gadgets na twee of drie jaar al worden vervangen, want dan verdien je nooit de energie terug die de productie van de panelen kostte. Maar in mijn geval gaat het om een op zichzelf staande zonne-installatie die niet aan een bepaald toestel is verbonden. Het is een zonne-installatie als een ander, maar dan in mini-formaat.

Als je de vraag stelt hoe duurzaam mijn installatie is, dat punt komt in het originele artikel aan bod. Samengevat komt het hierop neer: per kilowattuur opgewekte elektriciteit is mijn installatie wellicht CO2- en energie-intensiever dan een kilowattuur elektriciteit van het Spaanse netwerk, zeker omdat de panelen en batterijen in China zijn gemaakt.

Toch kan je stellen dat mijn aanpak duurzamer is, aangezien de zonne-installatie ervoor heeft gezorgd dat ik mijn energieverbruik radicaal heb verminderd. Ik verbruik nu veel minder kilowattuur dan voorheen. In theorie zou ik die inspanningen ook kunnen doen zonder over te schakelen op zonne-energie, maar in praktijk ontbreekt in dat geval elke stimulans om dat te doen.

[Geplaatst door: Dutch John]

(6)

Ik heb nu een jaar of 5 ervaring met een autonome installatie, gevoed door 4 zonnepanelen en een kleine windturbine. Hoewel veelal van gebruikte materialen gemaakt en met wat gemeentelijke subsidie, kan het financieel niet uit. Zelfs niet tegen de bruto netstroomprijs van 23 cent/kWh. Maar Kris heeft gelijk: de bewustwording is onbetaalbaar. Een soort omgekeerde Jevon's paradox: je verbruik blijft door de jaren heen dalen. Ook qua EROEI slaat een autonome installatie nergens op. Voor mijn gevoel ligt die een heel eind onder de 1. En daarmee kunnen we stellen: elektriciteit bestaat en blijft bestaan bij de gratie van fossiele brandstoffen. Als je eerlijk rekent, moet je namelijk niet alleen naar de opwekking kijken. De productie van de verbruikers hoort er ook bij. De genadeslag voor de EROEI.

[Geplaatst door: Thijs]

(7)

Ik zou graag willen weten of je het paneel zelf hebt gemaakt. Je schrijft dat het behoorlijk bespaart op de prijs maar hoe gemakkelijk is het? En is de opbrengst te vergelijken met een kant-en-klaar paneel?

[Geplaatst door: kris de decker]

(8)

Thijs

Ik heb de zonnepanelen niet zelf gemaakt, ik kocht afgewerkte modules. Zonnepanelen zijn erg goedkoop tegenwoordig, ik denk dat het weinig zin heeft om ze nog zelf in elkaar te zetten. Er zijn ook gezondheidsrisico's aan verbonden.

Ik kocht twee panelen in een Spaanse internetwinkel voor 40 euro per stuk, de andere drie kocht ik op eBay voor 13 euro per stuk. De goedkope panelen werken (althans voorlopig) net even goed als de dure panelen. Ze blijken allemaal in China te zijn gemaakt, net als de batterijen trouwens.

De draagstructuur heb ik wel zelf gemaakt op maat van de vensterbank. Dat is een belangrijke besparing, zeker als je materiaal kan hergebruiken.

[Geplaatst door: Yves Joris]

(9)

Goed bezig Kris. Het is door te doen dat men leert en goed dat je een voorbeeld geeft voor appartement-situatie, in welke situatie ik ook zit.
Ik ben eenvoudiger begonnen.
Eerst (bij Ikea) 2 Sunnan bureaulampen (40 lmn) met batterij (NiMH,1200mAh)gekocht; de batterij heeft bovenaan een zonnecel en kan losgemaakt worden om door de zon opgeladen te worden, bv aan het raam. Met een volle batterij ongev 3u licht. Was echter niet tevreden van het beperkte aantal lumen.
Dus bij een kampeerwinkel Xtorm zonnecel & batterij(3000mAh, Li Ion)Magma 2d generation gekocht en een aparte usb-lamp van 100 lumen; bij volle batterij geeft die ongeveer 4 u licht.
Ben nu van plan om draagbare zonnepaneelkes te kopen, om sneller mijn batterij te laden.
Want s'winters met bedekte hemel heb ik een hele week nodig om de batterij op te laden, wat niet praktisch is. Nu in de lente heb ik ongev 2 dagen nodig om de batterij te vullen, bij goed weer. Voorlopig is het nog wat experimenteren... Niet simpel zonder veel plaats, maar met wat creativiteit geraken we al een heel eind.

[Geplaatst door: Renaat]

(10)

@ Kris,

ik had mijn vraag beter kunnen verwoorden, namelijk wat is de EROEI.

Ik betwijfel niet dat dit in jou geval (ook door je drastische daling in energieconsumptie) uiteindelijk een positief verhaal is.

Maar ik ben altijd bang voor misbegrepen boodschappen, en die zijn er als het om 'milieuvriendelijk gedrag' gaat heel vaak. Als iemand in België of Nederland hetzelfde doet sluit ik helemaal niet uit dat de energie die die zonnepanelen ooit opbrengen minder zullen zijn dan de energie die de productie, plaatsing, latere verwijdering en afvalverwerking kost. Als er dan geen sprake is van een sterke gedragsverandering kan men dus beter niet zo'n panelen gebruiken.

[Geplaatst door: Maman Verte]

(11)

een vraag: lazen jullie dit?
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/opinie/1.3046708
mij leek dit nogal onrealistisch....ik kijk uit naar jullie mening hierover....
Veel groetjes