De nieuwste generatie vrachtfietsen

Lezers van Lowtech Magazine kennen de voordelen van vrachtfietsen, die we eerder verkenden in "Vrachtwagens met trappers" (2008) en "Europa zoekt vrachtfietsers (m/v)" (2012). Zeker in steden zou een belangrijk deel van het goederenverkeer door vrachtfietsen met of zonder elektrische trapondersteuning kunnen gebeuren. Op het International Cargo Bike Festival in Nijmegen was de nieuwste technologie te zien, en daaruit selecteerden we een aantal blikvangers.

Foto: de modulaire vrachtfiets van N55.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

De markt voor vrachtfietsen boomt, dat was het algemene gevoel op het International Cargo Bike Festival. Er worden steeds meer voertuigen verkocht en er wordt volop geïnnoveerd. Langs de ene kant worden vrachtfietsen steeds gesofistikeerder: meer en meer voertuigen hebben elektrische trapondersteuning, er zijn nu ook vrachtfietsen die in de bochten mee overhellen. Het stuurmechanisme wordt verbeterd, door inspiratie te halen bij motorfietsen en auto's.

De in de bocht overhellende vrachtfietsen van Butchers & Bicycles.

Aan die technologie hangt wel een stevig prijskaartje. De knapste fietsen zoals de Elian Cargo Bike (een raceversie van een vrachtfiets met sturing in de voornaaf) of de elektrisch ondersteunde Butchers & Bicycles MK1 (die meeleunt in de bochten) kosten al gauw vier- of vijfduizend euro, zonder opties. Zeker het geld waard, maar niet iedereen kan zich dat permitteren.

De Elian Cargo Bike. Vrachtfiets in race-uitvoering.

Modulaire vrachtfietsen

Er waren echter ook betaalbare lowtech innovaties te bespeuren, waarvan de XYZ Cargo fietsen van het Deense collectief N55 en designer Till Wolfer onze speciale aandacht verdienen. Na meer dan twee jaar onderzoek en ontwikkeling bieden ze twee "modulaire" vrachtfietsen te koop aan, voor scherpe prijzen.

De tweewielige XYZ Cargo Bike met 90 kg laadvermogen (type long-john) kost 1.350 euro, terwijl de driewielige XYZ Trike met 150 kg laadvermogen 1.600 euro kost. Dat is ongeveer de helft goedkoper dan gelijkaardige vrachtfietsen op de markt.

De lagere prijs is grotendeels het gevolg van de gebruikte technologie. Het kader van de modulaire vrachtfiets is niet op een traditionele manier gebouwd. Bij een conventionele fiets is er één dragende buis, terwijl de modulaire vrachtfiets is opgebouwd uit een orthogonaal spaceframe van rechthoekige, standaard aluminium buizen van verschillende lengte.

De modulaire XYZ Cargo Bike van N55.

In de buizen worden gaten geboord, waarna ze aan elkaar worden gezet met bouten en moeren. Er moet niet gelast worden. Voor de montage van de fiets zijn slechts eenvoudige gereedschappen nodig zoals een metaalzaag en een boormachine.

Open Hardware Vrachtfiets

Aangezien het ontwerp vergezeld gaat van een creative commons licentie (CC BY-NC-SA 3.0.) kan je ook zelf standaard aluminium buizen op maat zagen en de fiets nabouwen. Op die manier kan het nog een stuk goedkoper. Je koopt gewoon een stel aluminium buizen en standaard fietscomponenten zoals wielen en remmen, en zet de fiets dan volgens plan in elkaar.

Het ontwerp is vernuftig. Zo beschikt het tweewielige model over een innovatieve sturing zodat er geen nood is om eerst boven het voorwiel te komen om dan een klassieke vork te installeren. Het kader kan zo erg laag worden gehouden, waardoor er ook meer ruimte komt voor vracht.

 De innovatieve sturing van de XYZ Cargo Bike.

Het open modulaire ontwerp maakt het ook mogelijk om de voertuigen aan te passen. Zo kan er bijvoorbeeld een koetswerk op worden geplaatst als bescherming tegen de regen en de wind. Er zijn intussen verschillende modules ontwikkeld voor de XYZ Trike, die al enkele jaren in ontwikkeling was: er is een module met een dak en een tafel, een module met een extra passagierszetel, en een keukenmodule met een tafel, een dak en een gootsteen.

N55 biedt op de website ook bouwplannen aan voor nog twee andere modulaire fietsen, de XYZ One Seater en de XYZ Two Seater. Dit zijn driewielige ligfietsen, die (voorlopig?) niet afgewerkt gekocht kunnen worden. De Two Seater biedt plaats voor twee personen maar de passagiersstoel kan ook worden vervangen door een laadbak. Het is opvallend dat niet meer fietsenmakers kiezen voor de aerodynamische, liggende houding, die bij hogere snelheden evenveel voordeel kan hebben als een elektrische trapondersteuning. Meer informatie: XYZ Cargo / XYZ Spaceframe Vehicles / N55.

De modulaire XYZ Cargo Trike.

Ook in België werd een (experimentele) modulaire vrachtfiets gebouwd, in het kader van het mobilotoop-project. Die fiets was gebaseerd op het modulaire systeem OpenStructures, dat we eerder bespraken in het artikel "Maak alles samen: open modulaire hardware".

8-Rad: 450 kg laadcapaciteit

De prijs voor het grootste vertrouwen in de toekomst van de vrachtfiets gaat naar het "8-Rad" van Nico Jungel uit Berlijn. Veel mensen gaan ervan uit dat ze toch nog een auto nodig hebben om occasioneel grote of zware dingen te vervoeren. Maar de achtwielige fiets laat zien dat het ook zonder kan. Het meer dan vijf meter lange voertuig heeft een bamboe laadplatform van 10 m2 en een laadcapaciteit van 450 kg.

Verhuizen? Geen probleem. Een paar ritten met de achtwieler en de klus is geklaard. Een voorraad hout gekocht? Fluitje van een cent. Een rijdend concertpodium, een mobile home, lui cruisen door de stad -- met het 8-Rad kan het allemaal. De vrachtfiets stuurt met vier wielen en elk van de wielen heeft een onafhankelijke ophanging. Met twee berijders haalt hij een gemiddelde snelheid van 10 tot 15 km/u. Die snelheid kan desgewenst omhoog door het gebruik van elektrische motoren en batterijen. Op de website van Nico Jungel staan meer foto's en ook video's.

Het 8-Rad.

Het zal duidelijk zijn dat voertuigen zoals deze alleen maar een kans hebben als de fiets meer ruimte krijgt. Het 8-Rad past namelijk niet op het fietspad. Het voertuig is overigens niet te koop. Het is bedoeld om mensen bewust te maken van de mogelijkheden van de vrachtfiets. Met name het grote laadplatform blijkt mensen inderdaad aan het dromen te zetten -- iedereen ziet andere toepassingen voor de fiets.

Ook tijdens de voordrachten werden een aantal opmerkelijke ideeën naar voren gebracht. De Australiër Steven Fleming pleitte voor steden die rond de fiets zijn gebouwd -- net zoals onze steden nu volledig rond de auto zijn gebouwd. Dat betekent onder meer dat alle gebouwen over een helling beschikken zodat je met de fiets vanuit je appartement recht de straat op kan rijden. Een lift brengt je opnieuw omhoog. Fleming heeft het idee gedetailleerd uitgewerkt.

De website van het International Cargo Bike Festival houdt een overzicht bij van alle foto's van het evenement, alsook van de artikels, video's en blogposts die er over verschenen zijn.

Kris De Decker & Jo van Bostraeten

Meer cargo fietsen:

• Europa zoekt vrachtfietsers (m/v)
• Vrachtwagens met trappers
• Maak alles samen: open modulaire hardware
• De velomobiel: hightech fiets of lowtech auto?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Comments

[Geplaatst door: Walter van Holst]

(1)

De 8-rad heeft alleen een interessant laadvolume. In vergelijking met een klassieke Hollandse bakfiets valt het laadvermogen tegen. Want daar gaat ook al 300-350kg in.

[Geplaatst door: andor]

(2)

Mijn record met een ouderwetse bakfiets: 527 kg lading.

[Geplaatst door: Wes]

(3)

Wij hebben onlangs de tweede wagen vervangen door een http://www.urbanarrow.com . Geen seconde spijt! Snelheid en wendbarheid primeerden we boven vrachtcapaciteit.

[Geplaatst door: roland]

(4)

@: "Australiër Steven Fleming pleitte voor steden die rond de fiets zijn gebouwd"
Hoe de fiets in en om gebouwen gebruikt kan worden, beschrijft hij en mogelijke fietsroutes beschermd tegen regen en zon.
Een andere fietsgericht stedelijk ontwerp is niet te ontdekken, noch welke eisen hij aan de stad en bebouwing langs fietsroutes stelt, helaas.
Ook Kopenhagen lukte het niet, volgens hem

[Geplaatst door: Jan]

(5)

Een meer aerodynamische houding heeft alleen voordeel bij vlakke weg en constante snelheid...
Ook wij zijn sinds kort trotse eigenaar van een Urban Arrow bak/cargofiets om de kinderen en boodschappen te vervoeren. Een waardige auto-vervanger!!

[Geplaatst door: Jan Fabry]

(6)

Deze zomer worden er tijdens het kunstproject De Unie Hasselt Genk vijf nieuwe fietsen ontworpen op basis van het space frame: http://www.uniehasseltgenk.be/mad-faculty-herwerkte-fietsen-n55/

Een paar jaar geleden waren ze ook al in Borgloon te bekijken: http://www.z33.be/pit/n55-spaceframevehicles#9

[Geplaatst door: Gert-Jan]

(7)

Waar blijven de hightech fietsen voor 't geconditioneerde transport?!

Een beetje horeca in bijvoorbeeld Amsterdam krijgt met gemak dagelijks 10 tot 20 verschillende leveringen van haar bakkers, slagers, groenteleveranciers. Enorme overlast juist op de meest drukke toeristische gebieden! M.i. een groter probleem dan bijvoorbeeld winkelbevoorrading, want hier vindt al op grote schaal bundeling plaats.

Voor kwaliteitsrestaurants staat of valt hun product met absolute versheid. Daarnaast is oa. voedselveiligheid vanzelfsprekend. Fietsen gaan dwars door milieuzones en langs de verkeersopstoppingen. Daarnaast zijn s middags kleine (na-)leveringen veelvoorkomend. Zeker een meerwaarde voor een vrachtfiets, maar hoe garanderen we de juiste koeling? 365 dagen per jaar?

Kom maar op met die HAACP geschikte bakfiets.

[Geplaatst door: Bonte]

(8)

Ik ben - dankzij de informatieve site van lowtech magazine - sedert kort trotse bezitter van een XYZ Cargo Bike (tweewielige versie). Ten zeerste aan te raden. Doet het voorlopig prima op de Brugse kasseien. Een aantal persoonlijke aanpassingen staan op het programma, maar gezien het concept van de fiets zal dit een makkie worden!

[Geplaatst door: Jan Goddemaer]

(9)

Een opmerking bij de ligfietsvarianten: de sterkte bij transportligfietsen (Two Seater van XYZ) ligt m.i. niet in een aerodynamisch voordeel - daarvoor is de snelheid dikwijls te laag - maar bij het veel betere comfort (groot steunvlak). Aerodynamisch voordeel speelt dan vooral bij tegenwind.