Wie hoopt op een terugkeer van het zeilschip mag die droom weer opbergen. Het vrachtschip van de toekomst vaart op kernenergie. Net als een zeilschip produceert een nucleair schip geen luchtvervuiling, CO2 of lawaai. Maar het is niet afhankelijk van de wind, het kan veel sneller varen en het heeft een veel grotere laadcapaciteit. Een aantal invloedrijke bedrijven en instanties brengt met gedetailleerde studies het nucleaire vrachtschip weer onder de aandacht. Commerciële schepen op kernenergie worden al 60 jaar lang beloofd, maar nu lijkt de tijd er eindelijk rijp voor te zijn.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
|
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
De commerciële scheepvaart maakt gebruik van goedkope (want ongeraffineerde) brandstof die bijzonder vervuilend is. Het gevolg is dat de ongeveer 6.000 grote vrachtschepen de belangrijkste oorzaak zijn van luchtvervuiling in de ruime omgeving van havensteden en drukke vaarroutes. De scheepvaart produceert ook enorme hoeveelheden CO2, terwijl die uitstoot - net zoals die van de luchtvaart - niet mee in de statistieken wordt opgenomen. De druk om dat alles via wetgeving te veranderen en de scheepvaart te verduurzamen neemt toe, wat de kosten voor de rederijen flink zou doen stijgen. Geschat wordt dat de brandstofkosten met 50 procent omhoog zouden gaan als in 2012 nieuwe regels over de zwavelinhoud van scheepsbrandstof van kracht worden - regels die (hopelijk) steeds strenger zullen worden.
Een schip in Marseille. Foto door Roberto Venturini.
Ook de stijgende olieprijzen vormen een bedreiging voor het goedkoop verschepen van goederen - scheepsbrandstof mag dan veel goedkoper zijn dan andere brandstoffen, een schip verbruikt er wel heel erg veel van. Veelzeggend is het lot van de reeks supersnelle vrachtschepen die rederij Maersk een paar jaar geleden liet bouwen, de "B Class Ships". Die gestroomlijnde schepen offeren een aanzienlijk deel vrachtcapaciteit op voor een hoge snelheid van 30 knopen (55 km/h), maar liggen werkloos in een dok omdat de olieprijs sinds de bouw ervan flink is gestegen.
Revival van het zeilschip?
Er zijn de afgelopen jaren zinnige initiatieven genomen om het energieverbruik en de milieuverontreiniging van de scheepvaart aan te pakken. Zo zijn een aantal grote rederijen een stuk trager gaan varen, een maatregel die flink wat brandstof bespaart. Sommige vrachtschepen werden uitgerust met een grote, automatisch bestuurde vlieger die de motor bijstaat en daardoor 10 tot 50 procent brandstof bespaart. Andere rederijen namen het opmerkelijke initiatief om opnieuw goederen te vervoeren met negentiende eeuwse zeilschepen, die helemaal niet zo traag of onbetrouwbaar zijn als veel mensen denken. Er werden zeilschepen gebouwd die door één man via een automatisch bediend tuigage kunnen worden bestuurd. Experimentele zeilboten die worden ingezet voor snelheidswedstrijden laten bovendien zien dat de mogelijkheden van windkracht nog lang niet allemaal zijn verkend.
Nucleaire schepen zijn ook "proper"
Toch zijn de grote rederijen niet bepaald enthousiaste voorstanders van deze lowtech maatregelen. Daar zijn verschillende redenen voor, maar de belangrijkste is wel dat het inzetten van windkracht hoedanook zal resulteren in een scheepvaart die trager is en minder goederen kan vervoeren. Dat hoeft geen probleem te zijn als we onze verkwistende levenswijze enigszins zouden aanpassen, maar dat vloekt natuurlijk met het idee van economische groei. Economische groei is namelijk gebaseerd op steeds meer productie en steeds meer transport, wat moeilijk te verzoenen is met tragere schepen. Rederijen willen best milieuvriendelijker opereren, maar alleen als dat niks extra kost en als de trend naar meer en groter kan worden verder gezet. Het nucleair aangedreven schip past perfect in dat plaatje. Het biedt alle voordelen die een zeilschip biedt, maar combineert die met een veel hogere snelheid en laadcapaciteit.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rederijen willen best milieuvriendelijker opereren, maar alleen als dat niks extra kost en als de trend naar meer en groter kan worden verder gezet.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
De voordelen van nucleair aangedreven schepen zijn veel groter dan je op het eerste zicht zou verwachten. Om te beginnen stoot een schip dat op kernenergie vaart geen vervuilende stoffen uit: geen CO2, geen zwaveloxide (SO2), geen stikstofoxide (NOx). Overschakelen op kernenergie zou de rederijen dus in één klap verlossen van lastige wetgeving en hoge boetes die broeikasgassen en luchtvervuiling moeten terugdringen. Bovendien zouden atoomschepen ook de nood aan "walstroom" overbodig maken: de aanleg van elektriciteitsinstallaties in havens om geparkeerde schepen van energie te voorzien. Nu maken aangemeerde schepen elektriciteit aan door middel van hun generatoren terwijl ze in de haven liggen, wat bijkomende lokale luchtvervuiling en lawaai produceert.
Nucleaire schepen varen sneller
Een tweede voordeel is dat een kernreactor een zeer grote actieradius en een hoog vermogen levert, maar tegelijk erg compact is. Het gevolg is dat er veel sneller gevaren kan worden dan met een gewoon schip, terwijl ondertussen ook nog eens de vrachtcapaciteit toeneemt. Een schip dat op stookolie vaart, kan in principe ook veel sneller varen dan nu, maar het probleem is dat er voor lange afstanden dan zoveel brandstof aan boord moet worden genomen dat er haast geen plaats meer overblijft voor de vracht. Van zodra een schip de "rompsnelheid" doorbreekt - een grens die enigszins vergelijkbaar is met de geluidsmuur voor vliegtuigen, maar veel lager ligt en afhankelijk is van de lengte en vorm van de scheepsromp - neemt het energieverbruik exponentieel toe.
De "Maersk Buffalo", een van de zeven snelle vrachtschepen van de "B Class Ships". Bron: Maersk.
Een voorbeeld kan dat verduidelijken. Als een schip 26.000 PK nodig heeft om 17 knopen snel te varen, dan zal het ongeveer 6,4 ton brandstof per uur verbruiken. Als die snelheid toeneemt tot 25 knopen, dan is er 32 ton per brandstof per uur nodig en stijgt het benodigde vermogen naar 130.000 PK. Als dat schip van New York naar Kaapstad vaart, heeft het 2.019 ton brandstof nodig bij een snelheid van 17 knopen en 6.900 ton brandstof bij een snelheid van 25 knopen. Dat betekent dus dat er meer dan 4.881 ton laadcapaciteit verdwijnt - een nog kostelijker zaak dan de meerkost van de fossiele brandstof zelf (bron). De overgang van steenkool naar olie als scheepsbrandstof werd overigens (deels) om precies dezelfde reden gemaakt: de energiedensiteit van olie is een stuk hoger dan die van steenkool.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Snellere schepen betekenen dat er evenveel vracht kan worden vervoerd met minder schepen, of meer vracht met evenveel schepen, wat in beide gevallen resulteert in hogere financiële opbrengsten.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Atoomschepen kennen die beperkingen niet. Hun kernreactor bevat voldoende brandstof om vele jaren rond te varen zonder bij te tanken. Een hogere snelheid heeft dus geen enkele invloed op de laadcapaciteit. Ideaal gezien bedraagt de actieradius van een nucleair schip 5 tot 10 jaar, zodat het "bijtanken" samenvalt met de algemene onderhoudsbeurt van het schip. Snellere schepen betekenen dat er evenveel vracht kan worden vervoerd met minder schepen, of meer vracht met evenveel schepen, wat in beide gevallen resulteert in hogere financiële opbrengsten. Door de hogere snelheid kan er ook beter geconcurreerd worden met vliegtuigen (er zijn nog geen vliegtuigen op atoomkracht ontwikkeld). Dat zijn allemaal eigenschappen waar rederijen warm voor lopen, uiteraard.
200 kernreactoren op zee
Nucleaire schepen zijn allesbehalve nieuw. Het onderzoek ernaar begon al in de jaren veertig van de twintigste eeuw en het eerste schip op kernenergie werd al in de jaren vijftig te water gelaten. Vandaag dobberen er ongeveer 140 nucleaire schepen rond, met in totaal 200 kernreactoren aan boord - één derde van het totale aantal kernreactoren op deze planeet. Het gaat echter vrijwel uitsluitend om militaire vaartuigen: kruisers, vliegdekschepen en duikboten.
Het Amerikaanse vliegdekschip Theodore Roosevelt. Foto: wikipedia commons.
In maart 2010 had de Amerikaanse marine volgens de World Nuclear Association 82 nucleair aangedreven schepen in dienst (11 vliegdekschepen en 71 onderzeeërs) met een totaal van 103 reactoren. Rusland heeft 1 atoomkruiser en 21 atoomduikboten. Het Verenigd Koninkrijk beschikt over 12 nucleaire onderzeeërs, China heeft er naar schatting 10 en India heeft er (sinds 2009) eentje. Frankrijk beschikt - als enig lid van de Europese Unie - over één nucleair vliegdekschip en 10 atoomduikboten. Een nog groter aantal militaire atoomboten werd na het einde van de Koude Oorlog afgedankt: op zestig jaar tijd zijn er in totaal 700 reactoren voor schepen gebouwd en gebruikt - méér dan er werden gebouwd op land.
Atoomvrachtschepen uit de jaren zestig en zeventig
Toch zijn er wel degelijk nucleaire vrachtschepen gebouwd. Het succes van kernenergie voor de aandrijving van militaire schepen leidde al gauw tot de verwachting dat ook de commerciële scheepvaart aan een nieuw tijdperk zou beginnen (zie bijvoorbeeld dit artikel van Science Digest uit 1957). In 1962 lanceerden de Amerikanen de NS Savannah, het eerste niet-militaire schip op atoomkracht. De naam van het schip verwees naar de SS Savannah uit 1818, het eerste zeilschip dat met een hulpmotor op stoomkracht werd uitgerust en daarmee een nieuw tijdperk inluidde. Pittig detail: het duurde nog 50 jaar eer stoomkracht algemeen ingang vond in de scheepvaart - evenveel tijd als er vandaag is verstreken sinds de lancering van de eerste commerciële atoomboot.
De Amerikaanse NS Savannah. Foto: US Maritime Administration.
Het Amerikaanse atoomschip had een reactor van 74 megawatt (MW) aan boord, was 181 meter lang en kon zowel passagiers als vracht meenemen. De NS Savannah paste in het "Atoms for Peace"-programma, dat de wereld ervan moest overtuigen dat de Amerikanen kernenergie verder wilden ontwikkelen voor vredelievende doeleinden. Het schip was ontworpen als een showboot - het leek meer op een jacht dan op een vrachtschip - en was niet erg praktisch. Door de vloeiende vormen en de luxevoorzieningen voor de passagiers kon er slechts 8.500 ton vracht mee, die bovendien moeilijk in en uit te laden was. Het schip draaide daardoor uit op een commerciële flop, maar het was wel een technisch succes. De NS Savannah kon aan een snelheid van 20 knopen met één volle "brandstoftank" maar liefst 336.000 mijl aan één stuk varen - veertien keer de wereld rond. Het schip werd in 1972 uit de vaart genomen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
De NS Savannah kon met één volle brandstoftank 14 keer de wereld rond.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ook de Duitsers, de Japanners en de Russen hebben atoomvrachtschepen gebouwd. De Duitsers lieten in 1970 de 172 meter lange NS Otto Hahn te water. Het schip beschikte over een reactor van 36 MW, vervoerde zowel passagiers als vracht, en bleef in die configuratie varen tot begin jaren tachtig. Daarna werd de nucleaire reactor vervangen door dieselmotoren - dat draaide goedkoper uit. De Japanners bouwden de NS Mutsu in 1970, maar het project werd geplaagd door technische problemen en kwam nooit echt van de grond. Nederland voerde in de jaren zestig ook onderzoek uit naar atoomboten (het project "NERO"), maar tot een realisatie kwam het niet.
Ijsbrekers
De Russen waren - en zijn - het meest succesvol met de bouw van civiele atoomschepen. De NS Sevmorput, een containerschip met een lengte van 260 meter en een reactor van 135 MW, is momenteel het enige vrachtschip ter wereld dat op atoomkracht vaart. De Sevmorput werd pas gebouwd in 1988, twee jaar na de ramp in Tsjernobil. Het schip, dat pas in 2003 voor het eerst moest worden "bijgetankt", wordt ingezet voor het bedienen van de Noord-Siberische havens en is in feite een ijsbreker die zelf vracht aan boord neemt.
De Russische ijsbreker Yamal. Foto: Blog Mercante.
De voormalige Sovjetunie beschikt ook over negen "gewone" nucleaire ijsbrekers, allemaal eigendom van de overheid. Ijsbrekers worden gebruikt om de vaarroute voor andere schepen vrij te maken. De Russen gebruiken ze al sinds 1959 in de Noordelijke Ijszee, waar het ijs tot drie meter dik kan zijn. Een ijsbreker met een klassieke motor heeft niet voldoende kracht om daar door te varen. Door de inzet van de atoomboten kunnen de Russen deze vaarroute 10 in plaats van 2 maanden per jaar gebruiken. De meeste Russische ijsbrekers hebben twee kernreactoren aan boord van elk 170 megawatt (MW), of een totaal vermogen van 340 MW (ter vergelijking: de kerncentrale in Borssele heeft een vermogen van 485 MW, elk van de twee reactoren in Doel heeft een vermogen van 460 MW).
Dertig jaar stilte
De Russen waren buitenbeentjes. Na het opdoeken van de Amerikaanse, Japanse en Duitse experimenten werd er in de rest van de wereld bijna 30 jaar lang niet meer over vrachtschepen op atoomkracht gepraat. Het idee leek begraven. Maar de technologie staat niet stil. Kernreactoren zijn verbeterd: ze zijn veiliger, goedkoper en compacter geworden. En de tijden zijn veranderd.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Schepen zijn veel groter geworden, wat nucleaire aandrijving interessanter maakt.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Schepen zijn veel groter geworden, wat nucleaire aandrijving interessanter maakt. We maken ons nu niet alleen zorgen over het opraken van fossiele brandstoffen, maar ook over de opwarming van het klimaat. En zoals vermeld dreigt de op stapel staande wetgeving over de kwaliteit van scheepsbrandstof het gebruik van klassieke brandstoffen veel duurder te maken. Kernenergie op land beleeft een renaissance, en in het zog daarvan wordt er nu ook plots weer over atoomschepen gepraat - serieus gepraat.
Nieuw onderzoek
Het Britse Backcock International - een invloedrijk bedrijf dat dienstverlening levert aan openbare sectoren zoals energie, transport en defensie - bracht eerder dit jaar een studie uit waarin de haalbaarheid van een nucleair aangedreven LNG-tanker werd onderzocht (LNG is vloeibaar aardgas). De conclusie van de studie luidt dat atoomkracht op bepaalde routes en voor bepaalde ladingen (zoals vloeibaar gas) een technisch én economisch haalbaar alternatief is. De technologische vooruitgang in het ontwerp en de bouw van reactoren heeft kernenergie als energiebron voor vrachtschepen aantrekkelijk gemaakt, aldus de onderzoekers. De investeringskost voor een atoomschip is weliswaar hoog, maar die meerkost wordt snel terugverdiend door de lagere brandstofkosten, de hogere snelheid en de toegenomen laadcapaciteit.
Een LNG-tanker. Foto: lngpedia.
Drie weken geleden werd er opnieuw een studie over nucleaire vrachtschepen aangekondigd. Opvallend is één van de initiatiefnemers ervan: Lloyd's Register, het belangrijkste onafhankelijke keuringsinstituut dat regels opstelt voor de controle op de zeewaardigheid van schepen. Het werk van Lloyd's Register vormt de basis waarop verzekeringsmaatschappijen de risico's van schepen inschatten. De studie zal twee jaar in beslag nemen en wordt uitgevoerd in samenwerking met de Britse scheepsontwerper BMT Group, de Griekse scheepsrederij Enterprises Shipping and Trading (die het onderzoek financiert) en het Amerikaanse Hyperion Power Generation.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
De investeringskost voor een atoomschip is hoog, maar die meerkost wordt snel terugverdiend door de lagere brandstofkosten, de hogere snelheid en de toegenomen laadcapaciteit.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dat laatste bedrijf specialiseert zich in "miniatuur"-kernreactors en kwam eerder al ter sprake in verband met decentrale atoomenergieopwekking op land (zie de updates bij het artikel "Een kerncentrale in je kelder"). De studie zal de haalbaarheid van nucleaire vrachtschepen onderzoeken aan de hand van het ontwerp van een op atoomkracht varende olietanker met een reactor van 70 megawatt.
Kleine kernreactor van Hyperion Power Generation.
Behalve aan de technische aspecten zal het onderzoek ook aandacht besteden aan de omkaderende wetgeving, die momenteel een obstakel vormt (vooral op het vlak van toegang tot havens). Dat deel van de studie wordt geleid door de International Maritime Organisation (IMO), alweer niet de eerste de beste instelling. Alleen al het belang van de deelnemers maakt duidelijk dat het idee serieus wordt genomen. En het lijkt wel alsof het resultaat al gekend is. In het persbericht stelt het consortium dat nucleaire vrachtschepen er "veel sneller zullen zijn dan de meeste mensen denken". Er wordt vooral potentieel gezien in bulkcarriers (schepen die bijvoorbeeld graan, steenkool, ijzererts of zand vervoeren), vrachten waarbij snelheid belangrijk is (een heel ruime definitie) en cruiseschepen.
Nadelen en risico's
Uiteraard leveren atoomschepen de gebruikelijke nadelen van kernenergie op. Ze produceren afval waar we geen blijf mee weten, als er iets mis gaat met een reactor kan dat catastrofale gevolgen hebben, en een ruimere inzet van kernenergie betekent ook een groter risico op de verspreiding van kernwapens. Bovendien is uranium geen hernieuwbare brandstof. De voorraden ervan worden momenteel geschat op 80 jaar bij het huidige gebruiksniveau - als kernenergie op ruime schaal zou worden ingezet voor de scheepvaart, blijft er dus minder over. Een vrachtschip heeft een levensduur van dertig jaar of langer.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kerncentrales op land kunnen niet zinken of met elkaar in botsing komen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Het is ook de vraag of er bij het berekenen van de kostprijs rekening zal worden gehouden met de ontmanteling van de kernreactoren - een deel van de afgedankte vloot Russische nucleaire onderzeeërs ligt nog altijd te roesten in een baai. Gewone vrachtschepen worden naar ontwikkelingslanden gestuurd, waar ze met de hand worden ontmanteld. Die methode lijkt niet echt geschikt voor atoomschepen, wat de kosten van de afbraak fors zal opdrijven. Nucleaire vrachtschepen brengen bovendien meer risico's met zich mee dan kerncentrales op land. Die kunnen niet zinken of met elkaar in botsing komen. En wie gaat de schepen verzekeren? De atoomschepen die nu in dienst zijn, vallen allemaal onder de verantwoordelijkheid van overheden.
Angst voor risico's is "overdreven"
De World Nuclear Association noemt de angst voor de risico's van atoomschepen "overdreven" en stelt dat er ondanks de inzet van het grote aantal scheepsreactoren gedurende de laatste 60 jaar nog nooit ongelukken zijn gebeurd - of toch niet zoveel. Een aantal vroege Russische atoomboten is verongelukt, waarbij radioactiviteit vrijkwam. Maar in totaal hebben reactors op zee 12.000 jaar gewerkt zonder noemenswaardige ongelukken, ruim twee keer zoveel dan het aantal reactorjaren op land. Ze hebben hun veiligheid dus bewezen, klinkt het.
Een deel van het wrak van de Koersk. Bron: English Russia.
Bovendien, stelt de organisatie, zijn kernreactoren veel veiliger geworden. Dat wordt geïllustreerd door de Koersk, de 154 meter lange Russische duikboot die in 2000 zonk met 118 bemanningsleden aan boord. Ondanks de heftige explosies veroorzaakt door de torpedo's (seismische stations maten een kracht van 4,2 op de schaal van Richter) bleven de kernreactoren intact en kwam er geen radioactiviteit vrij.
Gedroomd doelwit voor terroristen
Toch vallen er een aantal bedenkingen te maken bij deze geruststellende woorden. Ten eerste zijn vrachtschepen geen militaire schepen. Oorlogsschepen zijn bijvoorbeeld niet onderhevig aan de wetten van de markt, die reders er maar al te vaak toe bewegen om zoveel mogelijk kosten te besparen. Menig scheepsramp bewijst dat minder strenge voorzorgen wel degelijk ongelukken kunnen veroorzaken.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Een LNG-tanker met nucleaire aandrijving kan voor spectaculair vuurwerk zorgen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Vrachtschepen worden ook niet beschermd zoals militaire schepen, die altijd een backup van militaire vliegtuigen of andere oorlogsschepen hebben. Met andere woorden: een nucleair vrachtschip, of het zich nu op zee bevindt of in een haven, is een gedroomd terroristisch (of oorlogs-) doelwit. Dat er in één van de studies voor een LNG-tanker wordt gekozen, is daarom een beetje vreemd. Sommige experts wijzen er al geruime tijd op dat de ontploffing van een LNG-tanker (zonder nucleaire aandrijving) een kracht zou ontwikkelen die vergelijkbaar is met die van een kleine atoombom: iedereen binnen een straal van iets meer dan 1 kilometer zou derdegraads brandwonden oplopen. Zo'n schip combineren met een nucleaire reactor kan dus voor heel wat vuurwerk zorgen. Piraten die een vrachtschip kapen, hebben overigens meteen alles in huis om kernbommen te maken. Een kerncentrale op land (of een militair schip) is veel lastiger te enteren.
Tot slot: dat beide, recente studies zich richten op de ontwikkeling van een nucleair aangedreven olietanker (Lloyd's Register) en gastanker (Babcock International) is enigszins ironisch, gezien kernenergie wordt voorgesteld als een alternatief voor olie en gas. Niet alleen de brandstof (uranium), maar ook de lading (olie, gas) is met uitputting bedreigd.
© Kris De Decker
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Verwante artikels:
- Vuile scheepvaart: propere diesel, alstublieft
- Kernenergie statistisch gezien 4,5 keer minder veilig dan vorige week: na de kernongelukken in Japan kan de nucleaire industrie stapels documenten over de veiligheid van atoomkracht herschrijven.
- Moderne containerschepen trager dan oude zeilvrachtschepen
- Speedboten voor milieubewuste snelheidsfreaks: spektakel op het water
- Kitesurfen voor vrachtschepen: vlieger trekt vrachtschip
- Vin de vent: wijntransport per driemaster
- Vakantie zonder vliegtuigen: waar is het passagiersschip naartoe?
- Groene vliegtuigen: maakt de zeppelin een comeback?
- Kerncentrales zonder brandstof: waar komt ons uranium vandaan?
- Een kerncentrale in je kelder: 40 jaar lang energiezekerheid !
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
|
(1)
Zestien (!) van de grootste zeeschepen produceren even veel emissie als het totale aantal auto's op aarde !! Dus dat wordt dan flink aanbouwen met de reactoren. Dit als aanvulling op uw info: "Het gevolg is dat de ongeveer 6.000 grote vrachtschepen de belangrijkste oorzaak zijn"...
Geplaatst door: TresHombres | 11 december 2010 om 19:54
(2)
Volgens mij wordt dit de energie van de toekomst.
Groener kan het niet.
http://www.blacklightpower.com/
Geplaatst door: Joseph | 11 december 2010 om 20:51
(3)
Ok dan, nog 80 jaar varen zonder de "groei" in acht genomen, keigroene energie om toch de fosiele brandstoffen te vervoeren die ook dan op zullen raken. Dus om een lang verhaal kort te maken: we maken in ons mensenleven zeker en vast een uitputting van de energie mee én de 4 graden opwarming in de plaats van onze energie en grondstoffen efficient te gebruiken doordat economische groei móet uit gemakzucht en gewoonte én ongeloof of onwetendheid
Geplaatst door: PH | 11 december 2010 om 22:38
(4)
"... heeft het 673.000 ton brandstof nodig bij een snelheid van 17 knopen en 2.300.000 ton brandstof bij een snelheid van 25 knopen. Dat betekent dus dat er meer dan anderhalf miljoen ton laadcapaciteit verdwijnt": werden gallons en ton hier niet met elkaar verward?
Geplaatst door: Hendrik Mertens | 12 december 2010 om 12:11
(5)
Hendrik: dank voor je opmerkzame blik. Je hebt gelijk, fout is rechtgezet.
Geplaatst door: Kris De Decker | 12 december 2010 om 12:28
(6)
Joseph (#2): Ik heb me nog niet verdiept in "Black Light Power", en kan er dus niet over oordelen.
Maar er moet wel bij worden verteld dat deze "revolutionaire" energiebron door heel wat wetenschappers als pseudowetenschap wordt omschreven, omdat ze de voeten veegt aan de wetten van de fysica. En hoewel Black Light Power al sinds 1991 bezig is, hebben ze nog geen enkel artikel in een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift geplaatst. Zie bv. de controverse op de Wikipedia pagina:
http://en.wikipedia.org/wiki/Blacklight_Power
Uiterlijk lijkt hun energiecentrale overigens als twee druppels water op die van "Bloombox":
http://www.lowtechmagazine.be/2010/03/de-bloombox-energie-uit-een-doosje.html
Geplaatst door: Kris De Decker | 12 december 2010 om 15:21
(7)
Geachte redactie,
Ik ben teleurgesteld dat Lowtech een dergelijk promotieartikel over kernenergie plaatst.
Het past niet bij de doelstelling, lowtech en duurzaam.
Kernenergie is niet duurzaam, niet veilig, niet co2 neutraal, en vervuilend tot extreem vervuilend in geval van een ongeluk.
Er gaan momenteel vele misverstanden de wereld over. Bij kernenergie is wel degelijk sprake van co2 uitstoot, maar veel meer in indirecte vorm, maar wel degelijk gekoppeld aan kernenergie.
En overigens is deze co2 uitstoot niet verwqaarloosbaar, in tegendeel.
Je moet weten dat de productie en transport van de grondstoffen, voor en na gebruik, veel co2 uitstoot.
Verder is er veel beton nodig voor een veilige opslag van afval en ook in de bouw van kerncentrales op land.
De betonindustrie is een van de grootste co2 vervuilers ter wereld.
Een printplaat vol electronica kan evenveel energie gekost hebben als de productie van staal dat in een auto verwerkt is.
Bovenal kun je onmogelijk de wereld een dergelijke hoeveelheid zeer schadelijk afval nalaten. Ook oude kerncentrales of schepen met een kernreactor.
Doelstelling voor elk mens moet zijn, geen negatieve nalatenschap te veroorzaken.
De oplossing ligt in onze energieverslaving.
Waarom moeten we goederen de hele wereld over vervoeren?
Textiel uit Azie, waar arbeiders voor nog geen 20 euro per maand (!) werken, appels uit Chili terwijl onze appels naar Rusland gaan.
Zo kunnen we doorgaan.
Kip uit Thailand en boontjes uit Kenia.
De oplossing is simpel, minder energie gebruiken en de energie die we nodig hebben lokaal en ECHT duurzaam opwekken.
Hartelijke groet,
Abraham
Geplaatst door: Bram | 12 december 2010 om 19:28
(8)
Ik wist niet dat kernenergie inmiddels ook onder het kopje duurzaam geschaard kon worden? Willen we oceanen vol met honderden, zo niet duizenden drijvende kernreactoren? Voor een artikel wat ik een tijd terug schreef (http://www.solarwebsite.nl/2008/11/energiebesparing-in-de-scheepvaart/) heb ik geprobeerd uit te zoeken hoeveel grote zeeschepen er per jaar zinken. Het is me niet gelukt dit getal te vinden, maar ik verwacht dat het er tientallen zijn, door velerlei oorzaken zoals zeer slecht weer, stuurfouten, motorpech, slecht onderhoud, kapingen - of een combinatie van deze factoren. Willen we op deze manier onze oceanen vervuilen met uranium, plutonium en wat er verder ook in die apparaten mag zitten?
Verder is kernenergie onmogelijk Low Tech te noemen. De verrijking, verwerking en zeer langdurige opslag vergt veel high-tech.
Ik begrijp het verschijnen van dit artikel op deze site dan ook niet goed. Ik kan niet zien wie het geschreven heeft, is dit wellicht een artikel van een gastschrijver wat door de kwaliteitscontrole is geglipt? Ik ben een grote fan van deze site, maar dit valt enorm uit de toon. Jammer....
@joseph "blacklight power" is naar mijn mening één grote hoax totdat het tegendeel onomstotelijk bewezen is. Ik geloof heilig in het principe "extraordinary claims require extraordinary proof". Bouw twintig apparaten, stuur die naar de twintig beste (technische) universiteiten in de wereld en laat de mensen daar ermee doen wat je wilt. Als je het patent goed hebt afgedekt kan je niets gebeuren. Maar dit bedrijf houdt zich schuil achter geheimzinnigheid, zoals alle bedrijven die in deze schimmige wereld opereren.
Geplaatst door: Jeroen Haringman | 12 december 2010 om 20:33
(9)
Jeroen,
Stelt het artikel dan dat nucleaire schepen een goed idee zijn?
Ik geef gewoon de feiten mee: een heleboel invloedrijke bedrijven en reguleringsinstanties zijn volop bezig het atoomschip er door te drukken. Daar moet ik, iemand die hoopte op een renaissance van de zeilvaart, toch over berichten?
Ik denk niet dat je goed gelezen hebt. Mijn naam staat overigens gewoon onderaan de tekst.
Geplaatst door: Kris De Decker | 12 december 2010 om 22:09
(10)
Bram,
Een promotie-artikel voor kernenergie?
Beste lezers, schiet niet op de pianist. Ik heb die studies over nucleaire vrachtschepen niet besteld.
Zoals iedereen weet, ben ik een vurig voorstander van zeilschepen. Ga naar de categorie "zeilschepen" en lees wat ik er allemaal over geschreven heb (die artikels staan overigens ook allemaal gelinkt en samengevat in dit verhaal).
In dit artikel over nucleaire vrachtschepen probeer ik uit te leggen waarom ik vrees dat nucleaire vrachtschepen er wel eens echt zouden kunnen komen. Ze passen perfect in het heersende wereldbeeld van kapitalisme en eeuwigdurende economische groei: sneller, groter, alsmaar meer.
Ze maken het mogelijk om een verkwistende levensstijl te kunnen verderzetten, althans voor een tijdje, terwijl zeilschepen en lowtech in het algemeen een aanpassing van ons gedrag vragen.
Uiteraard staan nucleaire vrachtschepen haaks op de filosofie van Lowtech Magazine. Het hele magazine gaat tegen de heersende denktrand in. Moet ik de opvallende revival van nucleaire vrachtschepen daarom negeren?
Geplaatst door: Kris De Decker | 12 december 2010 om 22:32
(11)
Ik heb dit artikel zeker ook niet gelezen als een pleidooi voor nucleaire schepen. Misschien had bij de nadelen wel duidelijk vermeld mogen worden dat kernenergie alles behalve CO2-vrij is, wat hier op deze site trouwens eerder al aan bod is gekomen.
Geplaatst door: lieven | 13 december 2010 om 11:34
(12)
Volgens mij zijn de "opgelegde" B klasse schepen allang terug aan het varen.
Geplaatst door: Johan | 13 december 2010 om 12:47
(13)
Redaktie,
Weer een zeer boeiend artikel met een duidelijk balans.
De reakties van een 'pro-kernenergie' artikel begrijp niet. Over de 'alternatieve oplossingen' in andere artikels wordt ook altijd een balans gemaakt. Misschien leest men daar gemakkelijk over.
Geplaatst door: Bert Verlinden | 13 december 2010 om 14:04
(14)
Dat kernenergie niet duurzaam is, staat buiten kijf. Het is een brandstof (uranium) die ooit ook opraakt.
Dat kernenergie CO2 uitstoot is gewoon belachelijk. Transport van beton, alsof je voor windturbines op zee geen beton nodig hebt. Metaal voor in het beton etc, alsof windturbines en zonnepanelen geen metaal nodig hebben. En de verwerking van het silicium voor zonnepanelen, dat produceert enkel rozegeur en maneschijn?
Kernenergie is niet duurzaam en levert een gigantisch afvalprobleem op. Je hoeft niet nog extra nadelen te zoeken die er geen zijn: de uitstoot van CO2 is verwaarloosbaar.
Geplaatst door: KoeN | 13 december 2010 om 14:40
(15)
@ KoeN,
De onrechtstreekse uitstoot van broeikasgassen (en andere vormen van vervuiling) is ook bij kerncentrales zeker niet 'verwaarloosbaar' te noemen. Wel is het zo dat voor een correcte vergelijking ook de onrechtstreekse vervuiling bij andere - ook 'groene' - manieren van stroom te produceren vermeld dienen te worden. De eerlijkheid verplicht er dus toe om ook bij windmolens, zonnepanelen, ... niet te beweren dat ze 'CO2-neutraal' zijn.
Geplaatst door: Renaat | 13 december 2010 om 16:39
(16)
"Piraten die een vrachtschip kapen, hebben overigens meteen alles in huis om kernbommen te maken."
Als je materiaal uit een kernreactor weet te bemachtigen, heb je nog geen kernbom. Het uranium voor kernreactoren bevat een paar procent van de isotoop 235, voor een atoombom is meer dan 90 % nodig. Om met kernbrandstof kernwapens te maken, zou je het uranium dus zelf verder moeten verrijken, en dat kan niet met huis- tuin- en keukenapparatuur. En zelfs áls je erin slaagt het te verrijken, ben je nóg niet aan een (goed werkende) kernbom. Kortom, de kans dat kapers met het materiaal uit de reactor een kernbom zouden kunnen maken lijkt me héél klein, hooguit zouden ze er een zogenaamde "vuile bom" van kunnen maken.
Geplaatst door: Stormbeest | 13 december 2010 om 17:59
(17)
Stormbeest,
Dank voor de verduidelijking. Maar militaire nucleaire schepen maken wel gebruik van reactors met hoogverrijkt uranium, als we tenminste de World Nuclear Association mogen geloven:
"Naval reactors have been pressurised water types, which differ from commercial reactors producing electricity in that:
* they deliver a lot of power from a very small volume and therefore run on highly-enriched uranium (>20% U-235, originally c 97% but apparently now 93% in latest US submarines, c 20-25% in some western vessels, 20% in the first and second generation Russian reactors (1957-81), then 45% in 3rd generation Russian units, 40% in India's Arihant).
* the fuel is not UO2 but a uranium-zirconium or uranium-aluminium alloy (c15%U with 93% enrichment, or more U with less - eg 20% - U-235) or a metal-ceramic (Kursk: U-Al zoned 20-45% enriched, clad in zircaloy, with c 200kg U-235 in each 200 MW core)"
Waarschijnlijk heb je gelijk dat je daar nog altijd geen kernbom mee kan maken, maar om een "paar procenten" gaat het dus blijkbaar niet. Dat verklaart waarschijnlijk ook waarom alleen kernmachten over nucleaire schepen beschikken.
http://www.world-nuclear.org/info/inf34.html
Geplaatst door: Kris De Decker | 13 december 2010 om 18:48
(18)
Commerciële nucleaire schepen zullen mijn inziens onverzekerbaar zijn. Als er al een verzekeringsmaatschappij dit risico wil aangaan, zal geen enkele reder de verzekeringspremie kunnen tegen een nucleair ramp(je)kunnen betalen.
Voor de vele nucleaire militaire/staatschepen is dit anders, de eigenaars hebben ongelimiteerde geldfondsen en verzekeren zichzelf.
Geplaatst door: Johan | 14 december 2010 om 12:06
(19)
@Koen (reactie 14): voor een overzicht van de CO2- uitstoot veroorzaakt door kernenergie zie Sovacool 2008 in Energy Policy 36: 2950-2963. de gemiddelde CO2 uitstoot van electriciteit geproduceerd door kernenergie bedraagt volgens deze studie 66 gCO2e/kWh terwijl dit voor windenergie maar 8 is en voor electriciteit uit een gasgestookte centrale 443.
Dus duidelijk minder dan bij natuurlijk gas maar veel meer dan bij windenergie en inderdaad zeker niet verwaarloosbaar.
Geplaatst door: lieven | 14 december 2010 om 13:40
(20)
6,4 ton brandstof per uur bij 17 knopen, 32 ton brandstof per uur bij 25 knopen
2.019 ton brandstof bij een snelheid van 17 knopen en 6.900 ton brandstof bij 25 knopen.
Opmerkelijk verschil van een faktor 5 en een faktor 3.5! Het wekt ook de indruk dat het vijfvoudig vermogen weinig meer kost, ook bij een landreaktor? Meer laadvermogen geldt ook bij gebruik van windenergie. Kan een deel van de windenergie niet opgeslagen worden voor windluwe tijden?
Duurdere brandstof, mede door de eisen tegen vervuiling is begrijpelijk, maar de hogere snelheid en de toegenomen laadcapaciteit telde veertig jaar geleden evenzeer. Bij bulktransport lijkt snelheid minder belangrijk, bij cruiseschepen kan dat veel belangrijker zijn. Het artikel legt veel nadruk op vrachtschepen. Nucleaire cruiseschepen bieden met een hogere snelheid en krachtige motoren meer mogelijkheden, zowel voor de route als voor nog meer voorzieningen aan boord.
De gevolgen van een aanslag lijkt me met een atoomschip in een haven veel groter.
Zeker nucleaire schepen kunnen zinken en daarmee de zee vervuilen. Met vervuild afvalwater kunnen landreaktoren dat ook, dat blijkt in Frankrijk en Engeland ook in de praktijk. Nucleaire oorlogschepen zijn per definitie doelwit, het "aanslag" argument is niet meest overtuigende.
Als fossiele brandstof schaars wordt, verdwijnen ook de LNG-tankers met nucleaire aandrijving.
Geplaatst door: roland | 14 december 2010 om 14:31
(21)
Een van de problemen is dat de modellen en wetten van scheikunde en fysica die velen van ons op school geleerd hebben, niet meer voldoen om te begrijpen wat er met de natuur allemaal mogelijk is. Onze kennis was erop gemaakt zodat we konden functioneren in de industriële samenleving zoals we die van onze ouders geërfd hebben. Een stevige handvol wetenschappers weet ondertussen wel beter, en is volop (op kosten van wie weet wie) bezig met technologieën waar wij allen niets van begrijpen.
Nucleair is voor mij allemaal goed en wel als het maar met zeewater of woestijnzand gebeurt en er geen schadelijke straling of stoffen vrijkomen.
Ik zie er geen principieel bezwaar in om een atoom silicium, zuurstof of gelijk wat anders in twee of meer stukken te trekken en alle bindingsenergie te gebruiken om een boot aan te drijven of een moestuin aan de zuidpool te verwarmen. Dit zolang de eindproducten maar stralingsloos en stabiel zijn.
Misschien is het mits een beetje meer of andere kennis allemaal zodanig simpel dat er ooit op een dag niemand meer gelooft dat mensen zo onwetend konden zijn als wij nu waardoor we de olie dan maar opgebrand hebben.
Nu een beetje stout: het minste wat je bij UFO-waarnemingen moet doen is je afvragen hoe het ding dan wel werkt en waarom wij zo'n dingen niet zouden kunnen bouwen. Bij de grote jongens moet dat licht vroeg of laat toch eens beginnen schijnen. Van waar ze komen lijkt me (nu) minder belangrijk. Anderzijds lijkt onze beschaving nog niet echt klaar om iedereen, en in het bijzonder "strijdende partijen" snelvliegend vervoer aan de hand te doen.
Het is niet mijn idee, maar ik heb het ergens gelezen van één of andere bekende wetenschapper die stelt dat om de volgende beschavingsstap te nemen we nucleaire energie gaan moeten beheersen. Eerste stap is fysieke energie, tweede chemische en derde nucleaire, en we zitten nu tussen twee en drie.
Dit is misschien allemaal off-topic maar als je over nucleair begint op low-tech is dit vragen om reacties.
Geplaatst door: Koen Vandewalle | 15 december 2010 om 00:42
(22)
Zoals gewoonlijk weer een gedegen en goed onderzocht artikel. Fascinerend om te lezen. Dank hiervoor.
Geplaatst door: Thomas van Putten | 15 december 2010 om 14:07
(23)
@ Koen Vandewalle
"Nucleair is voor mij allemaal goed en wel als het maar met zeewater of woestijnzand gebeurt en er geen schadelijke straling of stoffen vrijkomen.
Ik zie er geen principieel bezwaar in om een atoom silicium, zuurstof of gelijk wat anders in twee of meer stukken te trekken en alle bindingsenergie te gebruiken om een boot aan te drijven of een moestuin aan de zuidpool te verwarmen. Dit zolang de eindproducten maar stralingsloos en stabiel zijn.
Misschien is het mits een beetje meer of andere kennis allemaal zodanig simpel dat er ooit op een dag niemand meer gelooft dat mensen zo onwetend konden zijn als wij nu waardoor we de olie dan maar opgebrand hebben."
Je hoop stellen op de voorlopig slecht theoretische mogelijkheid dat we ooit over een energiebron zullen beschikken die onuitputtelijk is en die ons op een duurzame en milieuvriendelijke manier over een overvloed aan betaalbare energie laat beschikken, vind ik persoonlijk een gevaarlijke manier om met de huidige en nabije problemen om te gaan. Laten we nuchter blijven en in de eerste plaats gebruik maken van de kennis en kunde die er nu reeds is (zonder daarbij het onderzoek naar alternatieven stop te zetten). De belangrijkste manier om met de huidige en toekomstig schaarste om te gaan is nu reeds zo zuinig mogelijk te zijn. En op dat gebied is er nog een gigantische winst te behalen.
"Nu een beetje stout: het minste wat je bij UFO-waarnemingen moet doen is je afvragen hoe het ding dan wel werkt en waarom wij zo'n dingen niet zouden kunnen bouwen."
Het minste wat je moet doen bij UFO-waarnemingen is beseffen dat 'UFO's' niet hetzelde zijn als een vliegende schotels of een buitenaards ruimteschepen. Men spreekt over UFO's bij onverklaarbare waarnemingen van (schijnbaar) vliegende objecten. Tot heden zijn er geen betrouwbare aanwijzingen dat we ook echt bezoek krijgen van buitenaarde wezens.
"Het is niet mijn idee, maar ik heb het ergens gelezen van één of andere bekende wetenschapper die stelt dat om de volgende beschavingsstap te nemen we nucleaire energie gaan moeten beheersen. Eerste stap is fysieke energie, tweede chemische en derde nucleaire, en we zitten nu tussen twee en drie."
Zonder meer informatie is het onmogelijk te oordelen over de uitspraak van die wetenschapper. Maar sowieso is het 'bekend' en 'wetenschapper' zijn geen garantie voor het niet vertellen van onzin.
Geplaatst door: Renaat | 15 december 2010 om 16:25
(24)
@Renaat. Ik heb "veel" kinderen, en ben dan ook uiterst begaan en bezorgd hoe we met de huidige en nabije problemen omgaan. Het artikel maakt ons echter bewust (de donkere dagen zullen er zeker voor iets tussen zitten ;-) dat de eeuwige-groei-jongens met hun tech-fix vrienden ook niet stilzitten en op hun manier hun gelijk te proberen door te drukken.
Maar niet alleen dat. Het wereldwijde heen-en-weer gesleur met afgewerkte producten, grondstoffen, mensen en energie verhinderen de (over-)levensnoodzakelijke diversifiëring. We geraken allemaal vaardigheden kwijt omdat een geïmporteerd product deze vaardigheden overbodig maakt. Waarom zou één van mijn dochters een kip leren slachten als ze een Happy-Meal kan krijgen? Waarom zouden de Berbers tapijten weven als ze ze goedkoper via E-Bay kunnen bestellen? Waarom nog Trappist brouwen als de volgende generaties alleen "echte" Cola drinken? Het gevaar zit er in dat onze wereld door het globale transportsysteem verwordt tot de vedettenparade van de grote merken en er niets anders meer bestaat. De natuur heeft (had) als strategie voor diversifiëring gekozen, maar met globalisering en verhoging van de efficiëntie door homogenisering maken we heel onze soort kwetsbaar.
Zelfs voor sociale verworvenheden vormen die gigantische nucleair aangedreven schepen een enorme bedreiging. Ze brengen de producten van de armste fabrieksslaven uit Azië en de armste boeren uit Afrika en Zuid-Amerika in recordtijd in elke haven waar men nog niet arm genoeg was om met zich te laten sollen.
Wat we dus vooral nodig hebben zijn piraten, torpedo's of... een hele hoop mensen die het allemaal wat meer "low" willen.
Geplaatst door: Koen Vandewalle | 17 december 2010 om 02:17
(25)
@ lieven (19)
Ik ga de bron niet controleren. Aangenomen dat het niet van groene radicalisten komt zie ik niet in waarom we die cijfers niet zouden gebruiken.
Heel leerrijk en handig om niet over "verwaarloosbaar" en "meer" te praten, maar gewoon over cijfers. Dank daarvoor.
Geplaatst door: KoeN | 17 december 2010 om 08:18
(26)
Beste Kris,
Je hebt gelijk, promotiestuk is het niet. Mijn excuus voor deze woordkeuze. Ik heb ervoor gekozen omdat mijns inziens onvoldoende kritiek is gegeven op kernenergie.
Verder ben ik op deze site artikelen gewend die low-tech promoten, vandaar.
Misschien goed om eens dieper in te gaan op mijn overige argumenten, co2 van de betonindustrie, het onnodig transporteren van werkelijk alles.
De oplossing is zo simpel, minder energie verbruiken!
Veel schrijfplezier voor jouw volgende stuk toegewenst!
Hartelijke groet,
Bram
Geplaatst door: Bram | 18 december 2010 om 10:32
(27)
"Wij vergoeden nooit schade veroorzaakt of verergerd door vaartuigen die bestemd zijn om zich voor te bewegen door structuurwijziging van de atoomkern."
Geplaatst door: Stormbeest | 26 december 2010 om 18:12
(28)
Het enige transportmiddel dat op een realistische manier van nucleaire energie gebruik maken is de trein.
Er worden trouwens nu al tussen China en Europa goederen vervoerd per trein i.p.v. per schip.
Geplaatst door: Johan | 29 december 2010 om 21:21
(29)
@ Johan, maar met de trein kun je moeilijk een oceaan oversteken hé.
Geplaatst door: Stormbeest | 02 januari 2011 om 09:52
(30)
de enige goede manier is transport tot een absoluut minimuum te beperken. Zelfs het vervoer naar werk is totaal absurd. Trouwens moeten we onze economie sterk herzien. Werk zou in directe omgeving van woongebied moeten gebeuren. De beste manier om van die oliezucht af te raken is alle verkwistings bronnen op te drogen. Vegetarische voeding is noodzakelijk niet alleen uit ecologische overweging maar ook uit menselijk standpunt dat deze vleesindustrie een massamoord pleegt op onze dieren. Dit is waanzin, terwijl de mens een vegetarier van oorsprong is. Heel die waanzin kan maar stoppen als we de bevolking van de ernst van de situatie kunnen overtuigen. En nog steeds dringt dit bij de mens niet door, zie dat annozel spelletje van da nationalisten waar zo een massa mensen op stemmen en groen staat nergens. Hoe komt dit, dat zouden ze zich eens mogen afvragen, zie in Duitsland en Wallonie waar groen veel sterker staat. Om groen te zijn moet men ook harde noten durven kraken.
Geplaatst door: Van Nieuwerburg Jean-Pierre | 14 maart 2011 om 12:59