Hoeveel olie kost de productie van olie?

Het ontginnen van olie (en andere fossiele brandstoffen) kost steeds meer energie. Als die trend zich doorzet, zal er over 20 tot 30 jaar één vat olie nodig zijn om één vat olie op te halen. Olie kan dan niet langer als een energiebron worden beschouwd, ook al zit er nog een enorme voorraad in de grond. Het gestaag dalende energetische rendement van de ontginning van fossiele brandstoffen is ook slecht nieuws voor zonnepanelen, windturbines en kerncentrales.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Iedereen weet dat fossiele brandstoffen (olie, gas, steenkool) op een dag "op" zullen zijn. Toch maakt vrijwel niemand zich daar zorgen om. Dat is niet zo verbazingwekkend. Al sinds de negentiende eeuw waarschuwen geologen en andere wetenschappers voor het snel opraken van steenkool en olie (gas werd toen nog niet gebruikt), maar 150 jaar later is er nog steeds geen tekort.

De lange reeks voorspellingen over de uitputting van fossiele brandstoffen kwam niet uit omdat er gaandeweg steeds betere technologie werd ontwikkeld, waarmee steeds nieuwe voorraden werden ontdekt en waarmee steeds dieper kon worden geboord (olie, gas) of gegraven (steenkool). De geschatte reserves aan fossiele brandstoffen liggen dan ook al decennia lang min of meer op hetzelfde niveau, of stegen zelfs: bij het huidige consumptie niveau is er nog voor ongeveer 40 jaar aardolie, 60 jaar aardgas en 150 jaar steenkool.

Optimisme

Natuurlijk kan dit niet blijven duren. We weten niet precies hoeveel olie, gas en steenkool er nog in de grond zit, maar zeker is dat de voorraad eindig is en dat het zo'n slordige 100 miljoen jaar zal duren eer er nieuwe voorraden worden gevormd. Maar economen vertellen ons dat de vrije markt daar uiteindelijk wel een mouw aan zal passen. Als we op een dag af te rekenen krijgen met een daadwerkelijk afnemende productie van fossiele brandstoffen, dan zullen economische mechanismen ervoor zorgen dat de prijs ervan zal stijgen. Zo wordt het rendabel om voorraden te gaan ontginnen die nog dieper liggen of nu als minderwaardig worden beschouwd omdat ze minder geconcentreerd zijn. 

Voorbeelden zijn de ontginning van olie uit teerzanden ("tar sands") en leisteen ("oil shales") of het produceren van gas uit steenkoollagen ("coal bed methane") of rotsformaties ("tight gas"). Deze onconventionele bronnen bevatten naar schatting evenveel of meer olie en gas dan we tot nu toe op anderhalve eeuw hebben verbruikt. En als die voorraden op hun beurt uitgeput raken, zo stellen de economen, dan zal de markt er door stijgende petroleumprijzen voor zorgen dat alternatieve energiebronnen (eindelijk) de rol van fossiele brandstoffen zullen overnemen.

Financiële analyse

Er zijn echter belangrijke redenen om kritisch te zijn over deze geruststellende boodschap. De hele redenering is gebouwd op een financiële kosten-baten analyse. Bijvoorbeeld: als de olieprijs 100 dollar per vat bedraagt, dan wordt het rendabel om de teerzanden te ontginnen omdat de ontginning ervan slechts 90 dollar per vat kost.

Het probleem is dat financiële waarden niet altijd de realiteit weerspiegelen. Zeker in het geval van energie maken allerlei subsidies een klare kijk vrijwel onmogelijk. De productie van fossiele brandstoffen wordt fors gesubsidieerd door overheden, dus het is best mogelijk dat de ware kostprijs van de ontginning 120 dollar per vat bedraagt, terwijl datzelfde vat vervolgens maar voor 100 dollar kan worden verkocht. De rest wordt dan bijgepast door de belastingbetaler.

Ten tweede is het sinds het uitbreken van kredietcrisis duidelijk geworden dat de financiële wereld steeds verder van de realiteit staat. Door het ontwikkelen van ingewikkelde en ondoorzichtige financiële producten bevinden we ons momenteel in een economisch systeem dat bijna volledig op schulden is gebouwd. Eén van de gevolgen daarvan is een flinke overwaardering van de huizenprijzen, wat er op wijst dat de markt onder invloed van speculatie voor vertekende prijzen kan zorgen. Een louter financiële kosten-baten analyse lijkt dus niet meteen voldoende houvast te geven voor het beoordelen van onze energievoorraden.

Netto energie

Een aantal wetenschappers en economen stelt daarom een alternatieve benadering voor, die geen financiële maar energetische waarden als uitgangspunt neemt: hoeveel energie (in plaats van geld) moet je investeren om een bepaalde fossiele brandstof te vinden, op te delven en te bewerken. Deze methode, die al begin jaren 70 werd ontwikkeld en ondertussen verder is verfijnd, staat bekend als "netto energie analyse". Het belangrijkste instrument ervan is de "Energy Returned On Energy Invested" (EROI of EROEI), een waarde die de verhouding tussen energie-kost en energie-opbrengst weergeeft. 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

"Een voorraad fossiele brandstoffen kan rendabel zijn vanuit financieel oogpunt (omwille van speculatie, belastingvoordelen of subsidies) terwijl ze dat vanuit energetisch oogpunt niet meer is"

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uiteraard is een energiebron vanuit dit opzicht alleen maar "rendabel" als de ontginning ervan minder energie kost dan de energiebron oplevert. Een EROEI van 50:1 betekent dat het één vat olie kost om vijftig vaten olie te ontginnen - een rendabele investering vanuit energetisch standpunt. Maar een EROEI van 1:1 betekent dat het één vat olie kost om één vat olie te ontginnen, zodat olie op dat moment ophoudt een energiebron te zijn. Een voorraad fossiele brandstoffen kan rendabel zijn vanuit financieel oogpunt (omwille van speculatie, belastingvoordelen of subsidies) terwijl ze dat vanuit energetisch oogpunt niet meer is.

Plastic, medicijnen en honderden andere producten die gemaakt zijn uit aardolie zouden we dan in principe nog altijd kunnen produceren (in dit geval wordt olie niet gebruikt als een energiebron en dus is een negatief EROEI geen obstakel), maar de prijs en de ingebedde energie van deze producten zal flink stijgen.

EROEI van fossiele brandstoffen

Netto energie analyse geeft een heel ander beeld van de toekomst die ons te wachten staat. Om dat duidelijk te maken, volstaat het om te kijken naar hoe het EROEI van fossiele brandstoffen is geëvolueerd gedurende de afgelopen honderd jaar. Dat kunnen we alleen doen voor de olie- en gasproductie in de Verenigde Staten, aangezien nergens anders over zo'n lange periode informatie werd bijgehouden.

In 1930 bedroeg de EROEI van Amerikaans petroleum (er zijn geen cijfers voor olie en gas apart) meer dan 100:1. Dat wil dus zeggen dat er met de investering van één vat olie meer dan 100 vaten olie konden worden opgehaald. In 1970 was het energierendement gedaald tot 30:1 en in 2005 bedroeg het nog slechts tussen de 11:1 en 18:1. Wereldwijd ligt het EROEI van olie en gas iets hoger: het daalde van 35:1 eind jaren negentig tot ongeveer 20:1 in 2005.

Dat zijn nog steeds aanzienlijke energetische rendementen, maar het verontrustende is natuurlijk dat de EROEI van petroleum (olie en gas) gestaag daalt. Als die trend zich verder zet, zo berekenden een aantal wetenschappers, dan bedraagt het EROEI van olie en gas al over 20 tot 30 jaar 1:1 en houdt petroleum dus op een energiebron te zijn - ondanks de nog resterende voorraden tegen die tijd. De vraag is dus niet zozeer wat de omvang is van de globale olie- en gasreserves, maar hoeveel daarvan met een surplus aan energie kan worden opgehaald.

Dat geldt overigens ook voor steenkool, wereldwijd de belangrijkste brandstof voor het opwekken van elektriciteit: de EROEI van steenkool daalde van 80:1 in 1930 tot 30:1 in 1970 en tot ongeveer 10:1 vandaag.

Laaghangend fruit

De verklaring voor de dalende EROI van fossiele brandstoffen is eenvoudig. De mens gaat bij het ontginnen van grondstoffen altijd eerst op zoek naar het "laaghangend fruit". Dat zijn de voorraden die het makkelijkst en het goedkoopst op te delven zijn, omdat ze bijvoorbeeld net onder de oppervlakte van de aardkorst liggen en/of het meest geconcentreerd zijn. De moeilijker te ontginnen grondstoffen met een mindere kwaliteit houden we voor later.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

"De mens gaat bij het ontginnen van grondstoffen altijd eerst op zoek naar de voorraden die het makkelijkst en het goedkoopst op te delven zijn"

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dat geldt overigens niet alleen voor fossiele brandstoffen, maar ook voor alle andere niet-hernieuwbare grondstoffen. Geologen spreken van de "grondstoffen piramide". De top daarvan bevat het makkelijk te ontginnen deel van de voorraad. De laag daaronder zijn grondstoffen die alleen met meer moeite te ontginnen zijn, waarbij vaak ook meer ecologische schade wordt aangericht. De onderste laag bevat de voorraden waarvan geologen vermoeden dat ze nooit ontgonnen zullen worden omwille van de diepte, de locatie of de kwaliteit.

Spitstechnologie

Steenkool werd aanvankelijk gewoon van de aardkorst afgegraven en de eerste oliebronnen waren maximum 30 meter diep. Nadat die makkelijk te ontginnen voorraden weg waren, gingen we steeds dieper graven en boren, vaak naar brandstoffen van een lagere kwaliteit. Dat vraagt uiteraard meer energie.

Bovendien werd doorheen de jaren een steeds indrukwekkender en complexer arsenaal aan technologie ingezet, culminerend in de high-tech olieindustrie van vandaag: boorplatformen boordevol elektronica die olie oppompen vanop dieptes van meer dan 10 kilometer onder de zeespiegel, het gebruik van satellieten en seismologische studies voor het vinden van nieuwe olievelden, enzovoort. Die spitstechnologie is indrukwekkend, maar ze ontwikkelen en gebruiken kost natuurlijk ook energie, waardoor het EROEI verder daalt.

Daarbij nemen ook de ecologische impact en de risico's toe, wat begin dit jaar nog maar eens duidelijk werd na de olieramp met de Deepwater Horizon in de Golf van Mexico. Het ontginnen van olie uit teerzanden en leisteen zal dan weer naar verwachting 2 tot 6 keer zoveel CO2 produceren dan de productie van olie uit conventionele bronnen.

Wat met alternatieve energiebronnen?

Als het EROEI van petroleum zou dalen tot 1:1 zitten we met een serieus probleem. Zonder olie en gas stort de 21ste eeuwse westerse maatschappij in elkaar. Er zal geen voedsel meer op ons bord liggen, want landbouwmachines, kunstmest en het transport van voedsel bestaan allemaal bij gratie van petroleum. Het transportsysteem zou volledig tot stilstand komen. Dat geldt in grote mate zelfs voor de trein, want we zijn afhankelijk van olie voor het ontginnen en transporteren van steenkool en uranium om de elektriciteitscentrales aan te drijven. Zonder olie gaat dus ook het licht, de computer en het internet uit. Om nog maar te zwijgen over de duizenden consumptiegoederen die afhankelijk zijn van fabrieksprocessen en logistieke ketens.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

"Naarmate het energierendement van fossiele brandstoffen daalt, wordt de productie van zonnepanelen, windturbines en kerncentrales steeds energie-intensiever"

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Natuurlijk zijn er alternatieve energiebronnen die de rol van olie, gas en steenkool kunnen overnemen. Auto's kunnen op elektriciteit rijden die is opgewekt door windmolens of zonnepanelen. Biomassa kan worden ingezet om kunstmest te maken, enzovoort. Het probleem is dat de productie van alle alternatieve energiebronnen steunt op fossiele brandstoffen. De fabricage van bijvoorbeeld zonnepanelen, windturbines en kerncentrales kost energie.

Voor de ontginning en het transport van de daarbij gebruikte grondstoffen (metalen, silicium, enzovoort) is er meestal dieselbrandstof nodig, olie dus, terwijl de productieprocessen zelf meestal draaien op elektriciteit - in praktijk vrijwel altijd opgewekt door aardgas of steenkool. Kerncentrales zijn bovendien afhankelijk van petroleum voor het ontginnen en transporteren van uranium. Alle alternatieve energiebronnen worden dus "gesubsidieerd" door petroleum.

Op tijd beginnen

Dat betekent dat als de EROEI van olie, gas en steenkool daalt, de EROEI van alternatieve energiebronnen ook negatief wordt beïnvloed. Hiermee brengt netto energie analyse een tweede zekerheid van de klassieke, financiële benadering aan het wankelen: de overtuiging dat een slinkende olievoorraad een boost zal geven aan alternatieve energiebronnen. Het tegendeel ligt meer voor de hand. Naarmate het energierendement van olie en gas daalt, wordt de productie van zonnepanelen, windturbines, kerncentrales en uranium steeds energie-intensiever.

Dit is een belangrijk punt, omdat het aangeeft dat we op tijd met de uitbouw van alternatieve energiebronnen (hadden) moeten beginnen. Als we te lang wachten, en zeker als we wachten tot het EROEI van petroleum 1:1 bedraagt, kunnen we geen alternatieve energiebronnen meer produceren omdat er geen energie meer is. Uiteraard kunnen we alternatieve energiebronnen produceren met energie afkomstig van alternatieve energiebronnen, maar die moeten er dan wel eerst in voldoende mate zijn. En dat is voorlopig nog lang niet het geval.

EROEI van alternatieve energiebronnen

Bovendien ligt de EROEI van alternatieve energiebronnen erg laag in verhouding met die van petroleum - al is er duidelijk nog meer onderzoek nodig om tot precieze cijfers te komen. Uit de voorlopige resultaten blijkt dat waterkracht het best scoort met (op sommige plaatsen) een EROI van meer dan 100:1. Windenergie volgt met een EROEI van ongeveer 18:1 op de beste locaties - daarmee scoren grote windturbines dus ongeveer even goed als hedendaagse olie (microwindturbines zijn een heel ander verhaal).

Nucleaire energie strandt op 5:1 tot 15:1, fotovoltaïsche zonnepanelen op 6:1 tot 8:1 en biobrandstoffen (ethanol, biodiesel) flirten met de drempel van 1:1 (hun EROEI variëert van 0,8:1 tot 1,7:1). Ook de onconventionele oliebronnen (teerzanden en leisteen) scoren erg laag met waarden van 2:1 tot 5:1. Voor geothermische energie, golfenergie en zonnewarmte zijn er onvoldoende cijfers beschikbaar.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

"Windturbines halen het hoogste energierendement van alle alternatieve energiebronnen - tenzij de opslag van de energie in rekening wordt gebracht"

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Het EROEI van alternatieve energiebronnen zegt niet alles. Er moet ook rekening worden gehouden met andere factoren, zoals de kwantiteit van de energiebron. Het potentieel van waterkracht is erg beperkt ondanks het hoge EROEI, omdat de locaties waar het effectief kan worden ingezet bijna allemaal al zijn ingenomen.

Het potentieel van fotovoltaïsche energie wordt dan weer beperkt door de voorraad van bepaalde zeldzame metalen. Als we massaal zouden inzetten op zonne-energie, dan ontstaan er wellicht tekorten. Er moeten dan alternatieve metalen worden gezocht die, als ze gevonden worden, mogelijk een lager energierendement opleveren. Het potentieel van kernenergie wordt beperkt door de voorraden van uranium. Ook de ontginning van uranium kent een gestaag dalend EROEI.

Fossiele brandstoffen hebben overigens nog een aantal voordelen ten opzichte van de meeste alternatieven: ze hebben de hoogste energiedensiteit (waardoor ze dus erg weinig plaats innemen), ze zijn het makkelijkst te transporteren, ze zijn relatief veilig in gebruik en ze zijn eenvoudig op te slaan.

Het EROEI van zonne-energie en windenergie houdt geen rekening met de opslag van de opgewekte energie. Gebeurt dat wel - bijvoorbeeld door het in rekening brengen van de energiekost van batterijen, een backup van biomassa-centrales, of een wereldwijd distributienetwerk - dan bedraagt het EROEI van deze energiebronnen nog maar de helft van wat hierboven wordt vermeld. Windenergie zal overigens ook met een dalend energierendement te kampen krijgen eens de beste locaties zijn ingepalmd.

Leven met een laag EROI

Zelfs als we erin slagen om op tijd een andere energie-infrastructuur uit te bouwen, is een lager EROEI dus onvermijdelijk. Er is geen enkel alternatief dat qua potentieel en energetisch rendement kan tippen aan twintigste-eeuwse fossiele brandstoffen. Hoe lager het EROEI van alle energiebronnen samen, hoe meer energie de maatschappij moet stoppen in het produceren van een gelijke hoeveelheid energie, en dus hoe minder energie er overblijft voor andere zaken: de productie van goederen en diensten, voedselvoorziening, een slagvaardig leger, kunst en vrije tijd. De energie die aangewend wordt om een windturbine te maken, kan niet meer gebruikt worden om een iPad of een cruiseschip te produceren.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

"Er is geen enkele alternatieve energiebron die qua potentieel en energetisch rendement kan tippen aan twintigste-eeuwse fossiele brandstoffen"

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Onze luxueuze en comfortabele levensstijl is het gevolg van een (tijdelijk) erg hoog EROEI, geleverd door fossiele brandstoffen. Geen enkele andere energiebron levert een vergelijkbaar EROEI op. Uiteraard moeten we alternatieve energiebronnen uitbouwen, en liefst zo snel mogelijk, maar dat zal op zich niet volstaan. Een forse vermindering van het energieverbruik en een verandering van de westerse levensstijl zijn the only way out. Tenzij we op korte termijn een nieuwe energiebron met een veel hoger EROEI kunnen ontwikkelen, zoals kernfusie.

Controversieel

Netto energie analyse en EROEI zijn controversiële concepten, en er is inderdaad ruimte voor kritiek. Zo wijzen tegenstanders erop dat nieuwe technologie ook energie kan besparen, waardoor het EROEI opnieuw kan stijgen. Toch volstaat een blik op een doorsnee olieplatform om te beseffen dat het potentieel hiervan eerder beperkt is. Je kan zo'n ding nu eenmaal niet uit karton bouwen.

Windturbines hebben op dit vlak nog de beste vooruitzichten, omdat het energierendement van een windturbine snel stijgt naarmate ze groter wordt. Voor zonnepanelen geldt dat veel minder: de efficiëntie ervan stijgt weliswaar, maar meestal dankzij het gebruik van energie-intensievere materialen.

Verder is er geen overeenstemming over de methodologie van de berekening van het EROEI. De belangrijkste onenigheid daarover is - net zoals bij een levenscyclusanalyse van een product - waar precies de grenzen moeten worden gelegd. Bijvoorbeeld: de productie van de meeste energiebronnen vraagt ook veel water, waarvan het oppompen en/of transporteren ook energie kost. Moet dat in rekening worden gebracht? En wat met de energie die het kostte om de waterleidingen en waterpompen te fabriceren? En de energie die het kostte om de fabriek te bouwen die de waterleidingen en waterpompen fabriceerde? 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

"In het geval van kernenergie zijn de enorme verschillen duidelijk te wijten aan vooringenomenheid"

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Omdat er verschillende grenzen worden gehanteerd, kan een onderzoeker de resultaten van een netto energie analyse makkelijk naar zijn hand zetten. Dat wordt vooral duidelijk als de EROEI-resultaten van kernenergie naast elkaar worden gelegd.

Grote verschillen in de EROEI van bijvoorbeeld windenergie of zonne-energie zijn te verwachten, omdat de EROEI in dit geval in zeer grote mate wordt beïnvloed door de locatie van zonnepanelen en windturbines - het netto energie rendement van een zonnepaneel ligt uiteraard hoger in Zuid-Spanje dan in Nederland of België. Maar in het geval van kernenergie spelen minder externe factoren mee en zijn de enorme verschillen duidelijk te wijten aan vooringenomenheid.

Netto energie analyse levert een aantal belangrijke inzichten op die de louter financieel-economische benadering niet kan bieden. Maar het is een instrument dat nog verfijnd moet worden.

Kris De Decker

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronnen & meer informatie

• Foto's en illustraties: 1 / 2 / 3 / 4. De grafieken komen uit de documenten hieronder.
• "Ten fundamental principles of net energy", Cutler J. Cleveland (2008)
• "Why EROI matters", Charles Hall (2008)
• "At $100 dollar oil - what can the scientist say to the investor?", Nate Hagens (2008)
• "What is the minimum EROI that a sustainable society must have?", Charles Hall (2009)
• "Onconventionele olie, kans of bedreiging?", Peter Polder (2007)
• "Deepwater Horizon and the Technology, Economics and Environmental Impacts of Resource Depletion - the end is nigh", Richard Heinberg (2010)
• "Energy return on investment (EROI) for wind energy", Cutler J. Cleveland (2007)
• "Are we running out of oil?", David Deming (2003)
• "EROI", "EROEI", "Net energy", The Oil Drum (tags)

Verwante artikels

• Draait de industrie straks op geconcentreerd zonlicht? Thermische zonne-energie
• Hoeveel energie kost de productie van zonnepanelen?
• Microwindturbines: kosten meer energie dan ze opleveren
• Hernieuwbare energie op grote schaal is een illusie: er zijn niet genoeg grondstoffen
• Moeten we energie rantsoeneren?
• Kerncentrales zonder brandstof: uranium
• Windenergie kan slechts fractie van wereldwijde energieverbruik leveren
• Zo lossen we de energiecrisis (nooit) op
• Zit er te veel of te weinig olie in de grond? "peakoil" of "global warming", wat is nu eigenlijk het probleem?
• Honderd procent groene stroom?
• Een roetzwarte toekomst: de revival van steenkool
• Oorlog om windenergie?
• Groene energie uit een doosje? De Bloom Box
• Mag het een zuinig lampje minder zijn?
• Alle artikels over energie

Startpagina Lowtech Magazine

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Comments

[Geplaatst door: Bruno verschaeve]

(1)

Alweer een super fantastisch, grondig uitgewerkt, verbluffend artikel. Dankjewel hiervoor!

[Geplaatst door: Marc]

(2)

Hallo, het is eigenlijk verbazingwekkend dat deze denkwijze van EROI nog zo controversieel is, mij lijkt het een logische redenering. Wat biobrandstoffen betreft zijn er trouwens nog enkele factoren die in rekening gebracht moeten worden, zo dat al niet gebeurd is, namelijk de vermindering van het landbouwareaal voor voedselproductie, de tijd die nodig is om de gewassen te produceren, de milieukost voor het instandhouden van een monocultuur. Deze gegevens zijn zo complex dat ze waarschijnlijk niet in aanmerking genomen worden. Toch zijn dat naar mijn idee belangrijke factoren die de EROI van biobrandstoffen ver naar beneden halen.

[Geplaatst door: Willem Vereecken]

(3)

Is het mogelijk iets meer toelichting te geven bij het cijfer van 15:1 bij nucleair? Akkoord dat er voor ontginning van Uranium energie vereist is en dat de schaarste begint te spelen. Echter, uit kernenergie komt ook zeer veel energie vrij, wat maakt dat voor uraniumontginning wel en gigantische energie vereist is.

Ten tweede ware het ook interessant aan te geven of u het over primaire of elektrische energie geeft. Sommige energiebronnen worden zowel rechtstreeks als elektrisch gebruikt (olie, gas). Andere worden bijna uitsluitend gebruikt voor opwekking van elektrische energie met een bepaald rendement. Als dit niet duidelijk is aangegeven vergelijkt u appelen met peren.

[Geplaatst door: lieven]

(4)

Weer een zeer interessant artikel dat een redelijk somber maar waarschijnlijk realistisch toekomstbeeld schetst. Dit beklemtoont nog maar eens de noodzaak om vooral ons energieverbruik te verminderen. En daarmee bedoel ik niet alleen ons direct electriciteits- en gas- of olieverbruik, maar heel ons consumptiepatroon dat moet worden aangepast. We, of alleszins onze kinderen zullen moeten leren leven met minder luxe.,

[Geplaatst door: JJ]

(5)

Dit is een interessante analyse over olie en uranium, maar waarom het ook voor zon- en windenergie zou gelden ontgaat mij. Is dat geen foutje?

[Geplaatst door: Alain Verbeke]

(6)

Een alternatief is energy breeders bouwen.

http://en.wikipedia.org/wiki/EROEI
EROEI under rapid growth : energy cannibalism refers to an effect where rapid growth of an entire energy producing or energy efficiency industry creates a need for energy that uses (or cannibalizes) the energy of existing power plants or production plants. The solar breeder overcomes some of these problems. A solar breeder is a photovoltaic panel manufacturing plant which can be made energy-independent by using energy derived from its own roof using its own panels. Such a plant becomes not only energy self-sufficient but a major supplier of new energy, hence the name solar breeder. Research on the concept was conducted by Center for Photovoltaic Engineering, University of New South Wales, Australia. The reported investigation establishes certain mathematical relationships for the solar breeder which clearly indicate that a vast amount of net energy is available from such a plant for the indefinite future.

Hieronder een voorbeeld uit Duitsland.

http://www.pv-tech.org/news/_a/solarworld_places_faith_in_competitive_manufacturing_in_germany/?utm_source=PV+Tech+-+Newsletter&utm_campaign=4994ccdf7a-PV_Tech_Newsletter01_06_2010&utm_medium=email

SolarWorld is investing € 350 million in the new production facility and brings internal solar wafers production to 750MW by the end of the year. To remain competitive with low-cost regions in Asia, SolarWorld has automated the entire manufacturing process as well as built facility systems that use less energy and water to reduce costs. An example of cost reductions is the use of waste heat from the crystallization process to heat the entire building, according to the company. The facility also includes approximately 1MW of solar modules on the rooftop.
Mr Röttgen said, “The constantly progressing climate change is forcing us to make our energy supply more and more carbon free. My idea is that by 2050 the renewable energies will cover our energy needs almost completely. A new market is emerging, in Germany and worldwide.”

http://www.renewableenergyworld.com/rea/news/article/2010/06/highly-efficient-solar-cells-could-result-from-quantum-dot-research?cmpid=SolarNL-Tuesday-June22-2010

Conventional solar cell efficiency could be increased from the current limit of 30 percent to more than 60 percent, suggests new research on semiconductor nanocrystals, or quantum dots, led by chemist Xiaoyang Zhu at The University of Texas at Austin. He cautions that this is just one scientific step, and that more science and a lot of engineering need to be done before the world sees a 66 percent efficient solar cell.

http://www.renewableenergyworld.com/rea/news/article/2010/04/accelerating-solar-a-look-at-the-next-decade?cmpid=SolarNL-Tuesday-April27-2010
Many parts of the world already have electricity rates that are over $0.40/kWh. Solar today averages $0.25/kWh. In almost all of Africa, Pakistan, Hawaii, Italy and large portions of Japan, the price of electricity is already in excess of what the cost of electricity is coming from solar. Where solar goes today is largely in grid-connected applications. There’s about 15 GW of solar installed in the world. Where solar makes a big difference is in the time of day. It matches where electricity is needed during the hot summer afternoons when we all run our air conditioners. The utility-scale market is a relatively new one. It’s that market segment that caused that roughly 45 to 50 percent (cumulative annual growth rate) over the last few years. Roughly speaking, the range is somewhere between 80 and 160 GW worth of scale by the year 2020. What that translates into is roughly a scenario in which 3 percent of the electricity used around the world comes from solar over the next decade.
Where solar photovoltaics fits and where it has the greatest opportunity is in meeting peaking power needs.
The potential here on a worldwide basis is that’s about 10 percent of the electricity that’s needed and that there’s the potential for about 800 GW worth of overall business over the next decade or so. Solar is, roughly speaking, a little more than half of the current price of using a peaking gas turbine to meet that peak time of day electricity need here in the U.S. It assumes that the total installed price is around $3.50/Watt which is about where a lot of the large-scale systems are being priced today as they’re being installed. It assumes that here in the U.S. where we have an investment tax credit that’s applicable to a large number of utility or independent producers. It also assumes the cost of money is about 9 percent. 10% SunFab Panels are more economical than gas peakers even under conservative assumptions.

[Geplaatst door: jeroen]

(7)

Heel leerrijk artikel alweer.

Eén kleine opmerking: de redenering achter "Als we te lang wachten, en zeker als we wachten tot het EROI van petroleum 1:1 bedraagt, kunnen we geen alternatieve energiebronnen meer produceren omdat er geen energie meer is." klopt volgens mij niet helemaal. Zoals je op andere plaatsen schrijft, betekent een EROI < 1 niet dat "er geen energie meer is", alleen dat die energie niet rendabel kan ontgonnen worden. Maar als je olie oppompt met een EROI < 1, en je gebruikt die om je alternatieve energiebronnen te produceren, dan kan je totale energierendement uiteraard nog wel hoger dan 1 liggen, en dat is uiteindelijk waar het om gaat. Dat één "ingrediënt" van alternatieve energie niet rendabel is, maakt niet zoveel uit: het gaat om de voleldige energie-analyse.

[Geplaatst door: Roland]

(8)

Mooi artikel over het energetische rendement (ER), om vertroebeling door subsidies te ontlopen.
Zeker het rendement voor zonnepanelen in de woestijn en voor wind op zee is beter, maar verreken wel transportverlies, de snelle slijtage en onderhoudsgevoeligheid in het zoute zeeklimaat. De energiekosten bij het afdanken lijkt me een groter probleem, dan die bij de produktie. Voor het klimaat is de duur van het het ER van kolen (geschatte reserve 150 jaar) belangrijk

Zonnepanelen hebben betere vooruitzichten dan windmolens. Dat moet ook daar de huidige zonnepanelen, in onze omgeving een E-terugverdientijd van enkele jaren kennen. Het zonnepaneel ER kan stijgen door een langere levensduur, een betere energie omzetting, maar vooral door minder energie bij de produktie, zowel in het produktieproces als de noodzakelijke materiaal hoeveelheid. De noodzaak van "energie-intensievere materialen" ontgaat mij. Mogelijk is een gemakkelijk te maken zonnepaneel aantrekkelijker dan een paneel met een hoge energie omzetting. Moelijker lijkt mij het voorspellen van de levensduur van een windmolen of een zonnepaneel.

Dit artikel is beperkt tot de energiewinning. Bij de elektriciteitsopwekking met fossiele brandstof is het e-verlies groter dan de e-produktie. (windenergie wordt direkt in elektriciteit omgezet). Hoe gering is het ER van de benzine motor?

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(9)

@ Willem (#3): behalve voor de ontginning van uranium is er ook energie nodig om de kerncentrale en al de componenten ervan te bouwen (en later weer af te breken), de kerncentrale gedurende de levensduur te doen werken en het kernafval te transporteren en te bergen.

Zoals gesteld in het artikel is er nood aan een objectieve netto energie analyse voor kernenergie. Gezien het controversiële aspect van deze energiebron bewijst elke onderzoeker simpelweg wat hij wil bewijzen. De EROI voor kernenergie is volgens sommige studies negatief (dus minder dan 1:1), volgens anderen loopt de EROI op voorbij de 100:1. Volgens Cleveland, één van de pioniers van netto energie analyse en iemand die meer interesse heeft in de methodologie dan in de resultaten van de afzonderlijke energiebronnen, geven de meest betrouwbare studies een EROI voor kernenergie van 5:1 tot 15:1. Maar ook hij stelt dat er meer, actueler (en vooral objectiever) onderzoek nodig is. Hij stelt dat het EROI van kernenergie het cijfer is waarover het minst duidelijkheid over bestaat.

Verder: zoals gesteld aan het eind van het artikel moet de methodologie nog verder verfijnd worden. Eén van de moeilijkheden daarbij is inderdaad, zoals je aangeeft, het verschil tussen primaire en elektrische energie. De cijfers in het artikel betreffen allemaal primaire energie, zodat er wel degelijk appels met appels vergeleken worden. Maar elektriciteit heeft veel meer waarde en mogelijkheden dan primaire energie, dus dat zou op een of andere manier mee in de vergelijking moeten worden opgenomen. Zie bv.:

http://www.eoearth.org/article/Energy_quality

De EROI houdt momenteel overigens ook geen rekening met de (eventuele) raffinage en het transport van de energiebron (olie, gas, elektriciteit).

@ JJ (#5): het geldt ook voor zonnepanelen en windturbines omdat die geproduceerd moeten worden. Daar zijn materialen voor nodig, waarvan de ontginning en het transport energie kost, en productieprocessen, waarvoor opnieuw energie nodig is.

@ Alain (#6): Interessant. Ik wist niet dat er een term bestond voor het produceren van duurzame energiebronnen door middel van duurzame energiebronnen. Maar bij je voorlaatste link heb ik wel een opmerking: de efficiëntie van zonnepanelen kan misschien stijgen naar 60 procent door het gebruik van nanomaterialen, maar dan mag je niet vergeten dat de productie van nanomaterialen erg energie-intensief is: http://e360.yale.edu/content/digest.msp?id=1572

Dus tegenover die hogere efficiëntie staat een hogere energiekost bij productie, wat op een status quo kan uitdraaien.

@ Roland (#8): idem. Zonnecellen met een lagere energiekost bij productie hebben (tot nu toe althans) ook minder energie-opbrengst, zodat de netto-energie uiteindelijk min of meer op hetzelfde neerkomt.

@ Jeroen (#7): goed punt. Dat lijkt me correct. Al lijkt het mij dat er dan evengoed een moment komt dat de hele operatie geen netto energie meer oplevert (bijvoorbeeld ergens bij, ik zeg maar iets, minus 10:1)

[Geplaatst door: Koen Vandewalle]

(10)

De menselijke soort heeft verstand gekregen of ontwikkeld als natuurlijke oplossing voor sommige veel te lange negatieve terugkoppelingen op macro-ecologische schaal.
M.a.w. ons verstand en de mogelijkheid om abstracte en historische kennis naar volgende generaties door te geven zou eigenlijk de oplossing moeten zijn.
Het slechte beheer van de fossiele energie-erfenis is dan ook een gemiste kans.
De uitputting van deze erfenis zal ons voor andere uitdagingen zetten. In het beste geval zal blijken dat we die fossiele energie eigenlijk niet nodig hadden, en dat enkel het geld dat er mee kon verdiend worden de reden was waarom het allemaal zo snel mogelijk verspild werd.
In het artikel staat dat het een slordige 100 miljoen jaar zal duren vooraleer de voorraden hersteld zijn. Misschien moeten we stenen tabletten maken en die bij opvallende en duurzame monumenten plaatsen. Op die tabletten kunnen we de volgende beschaving waarschuwen voor het gevaar dat ze de zwarte energie die zich onder de grond bevindt niet (opnieuw) mogen ophalen of vrijlaten.

[Geplaatst door: Roland]

(11)

@Kris, Kolen gebruikt voor ruimteverwarming geeft meer bruikbare energie dan kolen voor elektriciteitsopwekking en die geeft meer bruikbare energie vergeleken met kolen voor een stoomlokomotief. Elektriciteit kan breed gebruikt worden, zowel voor verwarming als voor verplaatsing. Hoe wordt dat uitgedrukt in "waarde"?

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(12)

Roland,

De veelzijdigheid van elektriciteit is inderdaad een groot voordeel. Met olie kan je alleen maar verbrandingsmotoren en ketels aandrijven. Met elektriciteit kan je duizenden andere apparaten laten werken - maar je kan er in principe ook alle oliebronnen mee vervangen: elektrisch transport en elektrische verwarming. Andersom is lastiger: elk gadget z'n eigen verbrandingsmotortje is wellicht technisch haalbaar, maar niet erg wenselijk.

Elektrische motoren zijn ook efficiënter dan verbrandingsmotoren, dus ook daarom is een joule elektriciteit meer waard dan een joule olie. Ook al bevatten ze precies evenveel energie.

Dit alles zit niet in het EROI verwerkt. Maar daar wordt aan gewerkt. In "What is the minimum EROI that a sustainable society must have?" (zie bronnenlijst) worden de eerste stappen gezet naar een zogenaam "minimum EROI", waarmee ook rekening wordt gehouden met bijkomende factoren: de raffinage en het transport van de brandstof (nu niet inbegrepen), maar ook de infrastructuur die nodig is om de energiebron te consumeren: bijvoorbeeld tankstations, auto's, vliegtuigen, wegen en luchthavens in het geval van olie. Als dat gebeurt, kunnen er betere vergelijkingen tussen primaire energie en elektriciteit gemaakt worden.

De studie schat het "minimum EROI" overigens ruwweg op 5:1 voor olie. Dat betekent dat er een werkelijk EROI van 5:1 nodig is om het in het artikel beschreven EROI van 1:1 te halen.

[Geplaatst door: Pieter]

(13)

Geweldig artikel!

Is er ook wat bekend over de EROI van houtsnippers/houtpellets?

De snippers worden vaak gewonnen uit snoeimateriaal. In sommige gevallen wordt het speciaal geplant. Ik kan me voorstellen dat het dan wat minder gunstig uitpakt. Bij het winnen uit snoeimateriaal werd het in het verleden gezien als afvalproduct wellicht zal er daarom een hogere EROI uit komen.

Ook wat betreft de houtpellets. Deze worden ook meestal vervaardigd uit afvalmateriaal van houtzagerijen e.d.

Wat ook interessant is is de "tweede generatie" pellets de zogenoemde torrefection pellets http://www.topellenergy.com/.

[Geplaatst door: Stormbeest]

(14)

Ik vraag me af of er bij het berekenen van de energiebalans ook met het volgende rekening is gehouden. Stel: om 1000 vaten olie op te pompen zijn er 100 nodig. Echter, die 100 vaten oppompen kost wéér 1/10 hiervan, dus 10 vaten. Die 10 oppompen kost opnieuw 1 vat. En dat herhaalt zich tot in het oneindige. Als het 100 vaten kost om 1000 vaten olie op te pompen, heeft olie dus een EROEI van niet 1:10, maar 1:11,11111111...

Dat betekent dus dat als het één vat olie kost om er twee op te pompen, de energiebalans maar 1:1 is. Reken zelf maar uit: om 1000 vaten olie op te halen zijn er dan nodig: 500 + 250 + 125 + 62,5 + 31,25, enz. Vanaf dat moment is olie niet meer als energiebron bruikbaar.

[Geplaatst door: Stormbeest]

(15)

"Als het 100 vaten kost om 1000 vaten olie op te pompen, heeft olie dus een EROEI van niet 1:10, maar 1:11,11111111..."

Dat was dus fout geformuleerd, wat ik bedoelde is: als er 100 vaten olie nodig zijn om er 1000 op te pompen, kost 1000 vaten olie oppompen uiteindelijk niet 100, maar 111,11111... vaten.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(16)

Stormbeest: ik denk dat je gelijk hebt. Maar of het EROI daar rekening mee houdt, weet ik niet.

Pieter: ik heb geen informatie gezien over het EROI van pellets of houtsnippers. Zolang de pellets gemaakt worden van houtafval in zagerijen, zal het energierendement wellicht redelijk goed zijn. Maar de hoeveelheid houtafval in zagerijen is beperkt, dus bij toenemend succes van pellets (ze worden niet alleen in huiskamers maar ook in energiecentrales gebruikt) zal het EROI wellicht dalen. Zie:
http://www.lowtechmagazine.be/2007/11/pelletkachels.html

[Geplaatst door: CD]

(17)

Stormbeest (#14 en #15): Als je 1 vat nodig hebt om er 10 te winnen, wordt de EROI gedefinieerd als 10:1. Dat wil zeggen dat je 9 vaten netto overhoudt.
Jij stelt dan vervolgens dat de EROI 9:1 is (oftewel 1/9= 0.111), maar de EROI wordt niet gedefinieerd met de netto-opbrengst, maar met de totale opbrengst.
Je verwart dus twee verschillende zaken;)

[Geplaatst door: Wim De Saeger]

(18)

Het fundamentele verschil tussen grondstoffen en alternatieve energie is dat je grondstoffen moet delven, er dus CONSTANT energie inpompen. Bij alternatieve energie is de bouw de EENMALIGE investering. Dus, hoe duurzamer alternatieve energie wordt gebouwd, hoe hoger het EROI, lijkt me. Het nadeel van delfstoffen is dus duidelijk het voordeel van alternatieven. Komaan ingenieurs, zorg dat die windmolens decennia lang kunnen draaien!!!!

[Geplaatst door: Ralf Dekker]

(19)

Er wordt gesteld dat de winning van 'fossiele energie' zwaar wordt gesubsidieerd. Ik kan dat niet plaatsen, waar wordt op gedoeld ? Windmolens draaien alleen op subsidie, evenals zonnepanelen op dit moment. Landen als Denemarken en Spanje, die zwaar op windmolens respectievelijk zonne energie hebben ingezet, plukken daar nu de zure vruchten van.
Bovendien wordt in dit stuk, zoals wel vaker, een trend doorgetrokken die geen rekening houdt met nieuwe technische vindingen. Nieuwe vindingen, zoals slimmere winning, efficiëntere boormethoden, etc. zijn geen toeval. Zodra het economisch interessant wordt zijn deze aan de orde van de dag. Mensen zijn altijd op zoek naar oplossingen wanneer dat nodig is. Tot nu toe was dat succcesvol.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(20)

Ralf: de subsidies die wereldwijd aan fossiele brandstoffen worden gegeven, zijn 12 keer groter dan die aan hernieuwbare energiebronnen:

http://www.bloomberg.com/news/2010-07-29/fossil-fuel-subsidies-are-12-times-support-for-renewables-study-shows.html

Zie ook de samenvatting van de laatste "World Energy Outlook" van het Internationaal Energie Agentschap (pagina 4):

http://www.worldenergyoutlook.org/docs/weo2010/factsheets.pdf

[Geplaatst door: Renaat]

(13)

@ Ralf,

wat noem je succesvol? Als je bedoeld dat het uiteindelijk gelukt is om meer aardolie te winnen en het economisch nog interessant was, dan waren dat tot nu toe succesvolle operatie. Als je alles in rekening brengt (dus ook de milieugevolgen, de sociale gevolgen, de gezondheidsgevolgen, ...), dan is het maar de vraag om men wel echt succesvol is.

[Geplaatst door: Mark]

(14)

Citaat:

"Het ontginnen van olie (en andere fossiele brandstoffen) kost steeds meer energie. Als die trend zich doorzet, zal er over 20 tot 30 jaar één vat olie nodig zijn om één vat olie op te halen".

De trend is nu al na een paar jaar veranderd en wordt nu nog alleen in stand gehouden om prijzen van energie hoog te kunnen houden.

Tekort aan aardgas?!; waarom wordt o.a. deze bron niet genoemd?!, aardgas genoeg voor de komende tientallen jaren:

http://www.dekoepel.org/brandbaar-ijs-methaanhydraat-een-enorme-gasbron-maar-niet-duurzaam/

Tekort aan Uranium... Waarom wordt Thorium consequent "vergeten"?

http://www.delta.tudelft.nl/artikel/terug-naar-thorium/25381

Door Thorium kernenergie te gaan toepassen is het zogenaamde energieprobleem voor minimaal 10.000 jaar opgelost mits de wereldbevolking niet veel verder zal groeien.

[Geplaatst door: Renaat]

(15)

Methaanhydraat:
In dat artikel staat niets over de EROI of de kostprijs. Bovendien is het een fossiel brandstof, dus nog meer uitstoot van broeikasgassen.

Thorium kernenergie:
Zelf de optimisten zijn van mening dat het nog een hele tijd zal duren voor deze soort centrales een relevante hoeveelheid stroom zullen produceren.

[Geplaatst door: Mark]

(16)

@ Renaat,

Dat is het punt niet; er wordt uit financieel gewin sterk overdreven dat er binnen enkele tientallen jaren een groot fossiel brandstoftekort zal ontstaan.
Dat zal alleen het geval zijn als de wereldbevolking (veel) verder zal toenemen!

EROI was blijkbaar niet van belang bij de exploitatie van uranium/plutonium kernenergie...
De (economische) schade in Japan van de kernramp bij Fukushima wordt nu al geschat op 150 miljard Euro...

Broeikasgassen, b.v. CO2 zijn gewoon te verwerken en/of te neutraliseren door o.a. herbeplanting van bossen.

Op dit moment worden er steeds meer zeer grote aardgasvelden gevonden, b.v. voor de Australische kust en Amerika schakelt nu deels langzaam over op schaliegas...

Thorium kernenergie is alleen niet verder commercieel ontwikkeld omdat met uranium kernenergie kernwapens konden worden gemaakt.

Een thorium kerncentrale is net zo "ingewikkeld" als een uranium kerncentrale, sterker er is al een goed werkende thorium kerncentrale geweest; zei link:

http://www.clubgreen.nl/vraag/Liquid-Fluoride-Thorium-Reactor.html

In het westen wordt thorium kernenergie nu nog actief tegengewerkt door de machtige uranium (kern)industrie.

In het oosten heeft men heel andere belangen en de eerste thorium kerncentrale zal binnen enkele jaren een feit zijn; zie o.a. deze link:

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/3373762/2013/01/08/Azie-werkt-aan-energiewonder-van-thorium.dhtml

[Geplaatst door: Renaat]

(17)

"Dat is het punt niet; er wordt uit financieel gewin sterk overdreven dat er binnen enkele tientallen jaren een groot fossiel brandstoftekort zal ontstaan.
Dat zal alleen het geval zijn als de wereldbevolking (veel) verder zal toenemen!"

Het tekort aan betaalbaar (dit woordje is essentieel) fossiele brandstoffen komt er toch echt aan.

"EROI was blijkbaar niet van belang bij de exploitatie van uranium/plutonium kernenergie..."

Hoezo, dat was niet van belang?

"Broeikasgassen, b.v. CO2 zijn gewoon te verwerken en/of te neutraliseren door o.a. herbeplanting van bossen"

Dat mensen dat werkelijk geloven. Het aantal bossen neemt nog steeds af. Bossen werken maar tijdelijk als CO2-opslag (en niet op lange termijn of je zou het hout er duurzaam moeten uithalen). En CO2-verwerken, hoe, waar, wat?

"sterker er is al een goed werkende thorium kerncentrale geweest;"

Een demonstratiereactor is nog geen commercieel werkende reactor.
De docent waar je naar verwijst - en die je moeilijk kan beschuldigen van pessimisme - zegt zelf heel voorzichtig: "Technisch lijkt het echter mogelijk om binnen tien jaar een demonstratiereactor te bouwen".
Tussen één demonstratiereactor en een grootschalige uitbouw van tientallen commerciële reacties zit een behoorlijk tijd, tijd die we niet hebben.

M.a.w. met de link die je zelf gebruikt, toon je aan dat het toch niet zo simpel is als je voorstelt.

En wat staat er in de tweede link: "Het probleem is alleen dat het volgens deskundigen nog zeker twintig jaar kan duren voor kernenergie uit thorium commercieel toepasbaar is." en ook: "De vraag is of het ook economisch te winnen is, en of de prijs van elektriciteit uit thorium laag genoeg kan worden gemaakt.".
En jij haalt hieruit dat de eerste thorium kerncentrale binnen enkele jaren een feit zal zijn. Als dat het geval is, dan zal het nog steeds een proefcentrale betreffen. Niet minder, maar ook niet meer.

[Geplaatst door: Mark]

(18)

Geachte Renaat,

U zei:

"Het tekort aan betaalbaar (dit woordje is essentieel) fossiele brandstoffen komt er toch echt aan".

Dat ligt er helemaal aan hoe snel de wereldbevolking zal gaan groeien.

Stelling 1: Als de 7 miljard mensen op deze planeet aanspraak gaan maken op hetzelfde consumptiepatroon en de mobiliteit als wij, dan is er NU al veel te weinig fossiele brandstof en te weinig grondstoffen.

U zei:

"Hoezo, dat was niet van belang?".

Uranium/plutonium kernenergie is niet rendabel en zal ook niet rendabel zijn zolang er onvermijdelijke ongelukken gebeuren zoals in Chernobyl en Fukushima en het probleem van het (hoog)radioactieve afval niet wordt opgelost.

Verder heeft de uranium/plutonium kernindustrie hun (hoog)radioactieve afval tientallen jaren lang gewoon gedumpt: ja, zo kan ik ook winst maken.

Verder is er nog nooit 1 actieve kerncentrale na gebruik volledig ontmanteld en men weet tot op de dag van vandaag niet hoeveel dit uiteindelijk gaat kosten...

Dus EROI was totaal niet belangrijk, slechts en alleen omdat met uranium kernenergie kernwapens konden worden gemaakt.

U zei:

"Dat mensen dat werkelijk geloven. Het aantal bossen neemt nog steeds af. Bossen werken maar tijdelijk als CO2-opslag (en niet op lange termijn of je zou het hout er duurzaam moeten uithalen). En CO2-verwerken, hoe, waar, wat?".

Als de ontbossing op deze schaal blijft doorgaan dan zullen wij waarschijnlijk het jaar 2050 niet eens meer halen omdat bossen o.a. essentieel zijn voor onze zuurstofvoorziening. O.a. China is bezig met massale aanplant van bossen.

CO2 kun je prima gebruiken in afgesloten kassen; het verhogen van het CO2 gehalte zorgt voor een (veel) snellere plantengroei.

U zei:

"Tussen één demonstratiereactor en een grootschalige uitbouw van tientallen commerciële reacties zit een behoorlijk tijd, tijd die we niet hebben".

Tijd die wij niet hebben? Waaruit blijkt deze conclusie?
Wat moeten wij dan wel doen?

Zie voorwaarden van stelling 1.
Er is op DIT moment nog genoeg gas, kolen, olie, water/zon/windenergie en uranium/plutonium kernenergie om in onze energiebehoefte te voorzien.

U zei:

"De vraag is of het ook economisch te winnen is, en of de prijs van elektriciteit uit thorium laag genoeg kan worden gemaakt.".

Merkwaardig dat u deze vraag stelt en niet bij de winning van uranium...
Immers, uranium is veel schaarser dan thorium en thorium kernenergie kan geen ongecontroleerde kettingreacties veroorzaken en levert geen hoogradioactief afval op wat minimaal tienduizenden jaren gevaarlijk blijft.
Verder kan er met thorium kernenergie geen kernwapen worden geproduceerd.

10 of 20 jaar ontwikkeling is relatief weinig en gezien de enorme economische belangen, vooral van China zal die thorium kernreactor er sneller komen dan u denkt.

Uiteraard zal de gevestigde/zwaar gesubsidieerde uranium/plutonium kernindustrie zeggen dat thorium kernenergie nooit zal gaan werken/rendabel zal zijn.

[Geplaatst door: Kris De Decker]

(19)

Mark: het probleem met het hergebruik van CO2 is dat het veel energie kost om het opnieuw uit de atmosfeer te halen. Je introduceert dus extra CO2 om CO2 te kunnen hergebruiken, en zo blijven we natuurlijk bezig.

[Geplaatst door: Mark]

(20)

Geachte heer De Decker,

Ik begrijp het thermodynamische dilemma met betrekking tot CO2-vermindering.

Maar wat is dan de CO2-oplossing in uw visie? (Weinig landen, zoals China zien niets in een CO2 reductie).

Mijn kennis schiet tekort, maar is de massale aanplant van bossen en het stoppen van ontbossing niet de oplossing voor het CO2-probleem?

Wat is zijn uw gedachten over deze 2 mogelijke opties:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Olivijn

http://www.scientias.nl/brandstof-uit-de-atmosfeer-halen-een-nieuwe-ontdekking-maakt-het-mogelijk/83416

U heeft het over kernfusie... Naar mijn mening is de ontwikkeling van een thorium kerncentrale binnen enkele jaren een meer realistische oplossing.
Waarom doorgaan met uranium als thorium (uiteindelijk) veel goedkoper is en de thoriumvoorraden veel groter zijn?

Uiteraard, als kernfusie commercieel toepasbaar wordt zijn al onze energieproblemen voorbij.

P.S.

Hierbij wil ik u ook een groot compliment maken over uw site, waar voor en tegens duidelijk en wetenschappelijk worden uitgelegd!

[Geplaatst door: Jan Hoekstra]

(21)

Kan iemand mij meer informatie geven omtrent het winnen van olie uit koolzaad, welke rendemanenten dat oplevert. Ook het verwerken van de "koek" in een meststof terug in de aarde. Welke EROEI toont dit process?