Stoomkracht en dieselmotoren verwezen het commerciële zeilvrachtschip naar de geschiedenisboeken, omdat gemotoriseerde schepen een stuk sneller, betrouwbaarder en goedkoper zijn. Nu het brandstofverbruik en de daarmee gepaard gaande milieuvervuiling van schepen de spuigaten uitloopt, komt er weer interesse in windkracht als extra energiebron. Met dank aan een extreme watersport.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
|
|
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wind mag dan een gratis brandstof zijn, een zeilvrachtschip had een erg grote bemanning nodig om het tuigage te bedienen. Bovendien is de wind niet altijd even optimaal, zodat nooit precies op voorhand geweten was wanneer een zeilschip op zijn bestemming zou aankomen.
Zeilen uit glasvezel
Moderne zeilvrachtschepen kunnen profiteren van technologie die anderhalve eeuw geleden nog niet bestond. De Deense scheepsbouwer Knud E Hansen werkt sinds de helft van de jaren negentig aan een 200 meter lang vrachtschip waarbij de dieselmotor wordt bijgestaan door zes hoogtechnologische zeilen. De zeilen zijn gemaakt uit glasvezel en hebben de vorm van een vliegtuigvleugel, wat ze twee keer zo efficiënt maakt als de canvaszeilen op een traditionele zeilboot.
Het tuigage wordt op afstand bediend vanop de brug, zodat er geen nauwelijks extra bemanning nodig is. De Zweeds-Noorse scheepsbouwer Wallenius Wilhelmsen presenteerde in 2005 op de wereldtentoonstelling in het Japanse Aichi een gelijkaardig concept, waarbij de zeilen bovendien bekleed zijn met zonnepanelen.
Overhellen
Verder dan een paar schaalmodellen is de technologie echter nog niet geraakt. Een van de belangrijkste nadelen is dat een zeilschip, hoe modern ook, zwaar gaat overhellen bij sterke wind. Dat is niet meteen een gewenste eigenschap op de hedendaagse mammoetschepen, waar containers tientallen etages hoog op elkaar worden gestapeld.
Een ander nadeel is dat de zeilen voor extra weerstand zorgen als het schip enkel op de dieselmotor vaart. Als er geen wind is, zorgt het tuigage dus voor extra brandstofverbruik. Bovendien hinderen de masten en zeilen ook het laden en lossen van goederen, en kan er een probleem ontstaan bij het passeren van een brug.
Kitesurfing
Windkracht in het kwadraat
Bovendien gaat de boot nauwelijks overhellen bij sterke wind en hindert de vlieger het laden en lossen niet. De vlieger wordt automatisch gelanceerd en binnengehaald (wat ongeveer 20 minuten duurt) en kan worden ingezet van windkracht 3 tot 8. Het systeem kan op een bestaand schip worden gemonteerd en neemt weinig plaats in. SkySails begon in 2004 testen uit te voeren op ware schaal, en heeft de technologie nu gecommercialiseerd.
Op 200 meter hoogte kan er per vierkante meter zeiloppervlakte 2 keer zoveel windkracht worden geoogst. Dat vertaalt zich in een verviervoudiging van de trekkracht, aangezien de winddruk gelijk is aan het kwadraat van de windsnelheid. Het bedrijf maakt zich sterk dat de brandstofkosten met 10 tot 50 procent kunnen worden teruggebracht. Hoeveel precies, hangt af van de vaarroute en het seizoen. En natuurlijk ook van de olieprijs.
Extra snelheid
De nieuwe zeilschepen zijn echter niet per definitie een goede zaak voor het milieu. De extra energie die wordt geleverd door windkracht kan ook omgezet worden in extra snelheid, door de motor op volle toeren te laten draaien terwijl het waait (wat SkySails ook zelf aanprijst). Dat kan alleen voorkomen worden door schepen ook uit te rusten met andere duurzame energiebronnen (zoals zonnepanelen of golfenergie) en de dieselmotor er geheel uit te wippen - zoals in het geval van deze Australische passagiersboot.
Er kan ook erg veel milieuwinst behaald worden door de zeer vervuilende mariene brandstof te vervangen door de schonere diesel die door het wegtransport wordt gebruikt.
© Kris De Decker
Foto Kitesurf: Takoon
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Lees meer op Lowtech Magazine :
- Speedboten voor milieubewuste snelheidsfreaks
- Moderne containerschepen varen nu trager dan oude zeilschepen
- Vin de vent : Frankrijk transporteert wijn met driemasters uit de 19e eeuw
- Vakantie zonder vliegtuigen : waar is het passagiersschip naartoe?
- Vuile scheepvaart : schepen varen op extreem smerige brandstof
- Nucleaire vrachtschepen : varen op atoomkracht
- Een wereld zonder vrachtwagens : ondergronds transport door buisleidingen
- Windmolens op de zeebodem : onderwaterturbines
- Schipmolens : drijven fabrieken op hernieuwbare energie
|
|
Van A naar B zonder CO2!
Naast mijn "normale" cariëre als zeeman op motorvrachtschepen en zeilschepen heb ik de afgelopen jaren (meer dan 10) onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van zeilende handelsvaart. Op dit moment is inderdaad het tij langzamerhand aan het keren ten voordele van milieuvriendelijk transport. In frankrijk is het bedrijf CTMV bezig met het in de vaart brengen van twee zeilschepen om wijn van Bordeaux naar Dublin te vervoeren. In de Pacific ocean onderhoudt de ketch Kwai al weer enige tijd een lijndienst tussen Hawai en de Cook islands. Zelf ben ik sinds begin dit jaar samen met 2 compagnons fulltime bezig om vanuit Nederland een transportbedrijf met zeilschepen op te zetten. Ons eerste schip de "Tres hombres" wordt momenteel opgebouwd tot schoenerbrik met 45 ton laadruimte. Dit schip is redelijk traditioneel (waarom opnieuw het wiel uitvinden?) en daarom ook financierbaar en realiseerbaar. Feitelijk is dit schip een pionier om de markt open te breken en vertrouwen te winnen.
Voor meer informatie zie: www.zeilendehandelsvaart.nl
Jorne Langelaan
Geplaatst door: Jorne Langelaan | 23 november 2007 om 18:10